Βιταμίνη D: Το ισχυρότερο φυσικό «φάρμακο» για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού

Ο Dr. Cedric Gerald και οι συνάδελφοί του από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια εξέτασαν 63 προηγούμενες μελέτες που εξέταζαν τη σχέση ανάμεσα σε διάφορες μορφές καρκίνου και την έλλειψη της βιταμίνης D. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι μελέτες αυτές – που έγιναν από το 1966 ώς το 2004 – δείχνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου, του μαστού, του προστάτη και των ωοθηκών ώς και 50%. Πολλές από αυτές τις μελέτες δημοσιεύτηκαν στο American Journal of Public Health. Οι μελέτες αυτές δείχνουν ότι η πρόσληψη 25 mcg (1000 IU) – πέντε φορές δηλαδή μεγαλύτερη δόση από την RDA, την ημερήσια συνιστώμενη δόση – προσφέρουν την καλύτερη προστασία κατά αυτών των μορφών καρκίνου. Η κατανάλωση 1000 IU βιταμίνης D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού στο μισό, ενώ η λήψη επιπλέον 1000 IU βιταμίνης D, δηλαδή 2000 IU, θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού στα δύο τρίτα σύμφωνα με τον Gerald. Σημειωτέον ότι η ημερήσια συνιστώμενη δόση (RDA) για τη βιταμίνη D είναι μόλις 200 IU.

Δυο μελέτες που παρουσιάστηκαν τον Απρίλιο του 2006 σε μια συνάντηση της American Association for Cancer Research επιβεβαιώνουν την προστατευτική κατά του καρκίνου δράση της βιταμίνης D. Σύμφωνα με την πρώτη μελέτη υψηλά επίπεδα βιταμίνης D μεταφράζονται σε 50% λιγότερο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Η δεύτερη μελέτη βρήκε ότι οι γυναίκες που βγαίνουν συχνά έξω από το σπίτι κατά τη διάρκεια της ημέρας και τους βλέπει ο ήλιος (η έκθεση στις ηλιακές ακτίνες συμβάλλει στην παραγωγή της βιταμίνης D στο σώμα μας) ή λαμβάνουν αρκετή ποσότητα βιταμίνης D από τη δίαιτά τους ή από συμπληρώματα διατροφής, και μάλιστα αυτά γίνονται από την εφηβική ηλικία, έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες να πάθουν καρκίνο του μαστού από ό, τι οι γυναίκες με τη λιγότερη πρόσληψη βιταμίνης D. Σύμφωνα με την επικεφαλής αυτής της έρευνας Julia Knight του νοσοκομείου Mount Sinal στο Τορόντο η πρόσληψη βιταμίνης D την ώρα που αναπτύσσονται οι μαστοί, ιδιαίτερα κατά την εφηβεία, πιθανόν να είναι κάτι πολύ σημαντικό. Οι ερευνητές συμπέραναν: «Οι γυναίκες με υψηλή έκθεση στον ήλιο ως έφηβοι μπορεί να προστατευτούν από τον καρκίνο του μαστού αργότερα στη ζωή τους» και «Η ενίσχυση των επιπέδων της βιταμίνης D μπορεί να είναι ευεργετική, όταν τα κύτταρα του μαστού αναπτύσσονται». Και όμως οι διάφορες αντικαρκινικές οργανώσεις μας προειδοποιούν να αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο!

Ο καθηγητής Hollick της Ιατρικής Σχολής της Βοστόνης δήλωσε: «Αν οι γυναίκες είχαν επαρκή επίπεδα βιταμίνης D, θα υπήρχαν 25% λιγότεροι θάνατοι από καρκίνο του μαστού».

Ο Hollick δεν είναι ο μόνος που λέει κάτι τέτοιο. Το νοσοκομείο St George στο Λονδίνο υπολόγισε από τις μελέτες του ότι οι γυναίκες με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στους ιστούς του μαστού έχουν 354% μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Αυτό σημαίνει ότι έχουν 4μιση φορές τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού.

Το Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology επανεξέτασε δυο μελέτες που συμπέραναν ότι οι γυναίκες με τα υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα τους είχαν τον χαμηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Οι μελέτες συνέστησαν 15 με 30 λεπτά στον ήλιο καθημερινά ή 2000 IU συμπληρώματος βιταμίνης D. Η μια μελέτη έδειξε ότι όσο χαμηλότερα είναι τα επίπεδα της βιταμίνης D στο αίμα, τόσο πιο πυκνοί και επικίνδυνοι είναι οι ιστοί του μαστού.

Από όλα αυτά φαίνεται ξεκάθαρα ότι η βιταμίνη D προλαμβάνει τον καρκίνο. Αν όμως έχετε καρκίνο, η βιταμίνη D μπορεί να σας βοηθήσει; Κάθε ένας που θέλει να νικήσει τον καρκίνο πρέπει να εξασφαλίζει ότι έχει επαρκή καθημερινή πρόσληψη βιταμίνης D. Αν δεν μπορεί να ξοδεύει μισή ώρα την ημέρα στον ήλιο, πρέπει να συμπεριλάβει συμπληρώματα βιταμίνης D στο θεραπευτικό του πρωτόκολλο, αν θέλει να αυξήσει τις πιθανότητές του να νικήσει την ασθένεια.

Η βιταμίνη D μπορεί να χρησιμοποιηθεί και θεραπευτικά σε καρκινοπαθείς. Στον Καναδά ασθενείς στους οποίους δόθηκε βιταμίνη D μαζί με τη χημειοθεραπεία είχαν λιγότερες παρενέργειες και ανέπτυξαν λιγότερες θρομβώσεις, σοβαρές επιπλοκές της θεραπείας, από ό, τι στους ασθενείς στους οποίους δόθηκε placebo μαζί με τη χημειοθεραπεία.

Μια νέα έρευνα δείχνει ότι η βιταμίνη D μπορεί να σκοτώσει ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα. Η Jo Ellen Welsh, μια ερευνήτρια από το StateUniversity της Νέας Υόρκης στην Albany, έχει μελετήσει τις επιδράσεις της βιταμίνης D για 25 χρόνια. Μέρος της έρευνάς της περιλαμβάνει λήψη ανθρώπινων καρκινικών κυττάρων του μαστού και θεραπεία τους με βιταμίνη D. Μέσα σε λίγες ημέρες μισά από τα καρκινικά κύτταρα συρρικνώθηκαν και πέθαναν. Η Welsh είπε ότι η βιταμίνη D έχει την ίδια επίδραση, όπως το Tamoxifen, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού. «Αυτό που συμβαίνει – είπε η Welsh – είναι ότι η βιταμίνη D μπαίνει στα κύτταρα και προκαλεί τη διαδικασία κυτταρικού θανάτου. Είναι παρόμοιο με αυτό που βλέπουμε, όταν θεραπεύουμε κύτταρα με Tamoxifen».

Οι επιδράσεις της βιταμίνης D ήταν ακόμα πιο σημαντικές σε καρκινικά κύτταρα του μαστού, τα οποία τοποθετήθηκαν με ένεση σε ποντίκια. Μετά από μερικές εβδομάδες θεραπείας οι καρκινικοί όγκοι στα ποντίκια συρρικνώθηκαν κατά μέσο όρο περισσότερο από 50%. Μερικοί όγκοι εξαφανίστηκαν. Παρόμοια αποτελέσματα έχουν επιτευχθεί σε καρκινικούς όγκους του παχέος εντέρου και του προστάτη.

Μια μελέτη με επικεφαλής την Pamela Goodwin, καθηγήτρια ιατρικής στο πανεπιστήμιο του Τορόντο, βρήκε ότι οι γυναίκες με έλλειψη βιταμίνης D την ώρα της διάγνωσης καρκίνου του μαστού είχαν 94% περισσότερες πιθανότητες να έχουν εξάπλωση του καρκίνου και 73% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν τα επόμενα 10 χρόνια σε σύγκριση με τις γυναίκες με επαρκή επίπεδα βιταμίνης D.

Τα καρκινικά κύτταρα του μαστού έχει φανεί ότι έχουν σημεία υποδοχέων βιταμίνης D στην επιφάνειά τους. Δεδομένου ότι οι γυναίκες που έχουν καρκίνο στον ένα μαστό ενδιαφέρονται για την πρόληψη του καρκίνου στον άλλο μαστό, η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D φαίνεται ότι είναι απαραίτητο μέρος του αντικαρκινικού τους προγράμματος.

Η χορήγηση βιταμίνης D χρησιμοποιείται ως μέρος των θεραπευτικών προγραμμάτων του καρκίνου του μαστού σε μερικά νοσοκομεία των ΗΠΑ. Χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία σε άλλα νοσοκομεία και επίσης χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με Taxotere για ασθενείς με καρκίνο του προστάτη στο Memorial Sloan-Kettering στη Νέα Υόρκη.

Μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Journal of Cell Biology (Ordonez-MoranP., etal., RhoA-ROCK and p38MAPK-MSK1 mediate vitaminD effects on gene expression, phenotype, and Wnt pathway in colon cancer cells, Journal of Cell Biology, 183, 4, 697-710, Nov., 2008) έχει δείξει ότι η βιταμίνη D μπορεί να ρυθμίζει σχεδόν κάθε τι στο καρκινικό κύτταρο, από το γενετικό του μήνυμα ώς τον κυτταροσκελετό του. Μπορεί να ανάβει και να σβήνει τα γονίδια, να μειώνει την κυτταρική διαίρεση και να «ηρεμεί» τα καρκινικά κύτταρα, έτσι ώστε να μην εξαπλώνονται. Η βιταμίνη D μπορεί στην πραγματικότητα να επαναφέρει ένα καρκινικό κύτταρο σε φυσιολογική και υγιή κατάσταση. Άλλη μελέτη έχει δείξει ότι η βιταμίνη D μπορεί να δένεται σε σημεία υποδοχέων μεταλλαγμένων καρκινικών κυττάρων και να προκαλεί κυτταρικό θάνατο.

Όσο και αν φαίνεται απίστευτό η έλλειψη βιταμίνης D έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας στον σύγχρονο πολιτισμένο κόσμο. Η Catherine Gordon, παιδίατρος στο Children’s Hospital Boston, βεβαιώνει ότι ελλείψεις βιταμίνης D έχουν βρεθεί σε ανθρώπους σε όλο το φάσμα των ηλικιών, από βρέφη μέχρι ηλικιωμένους σε οίκους ευγηρίας. Όταν η Dr. Gordon εξέτασε 307 υγιείς εφήβους, βρήκε ότι το 24% αυτών των εφήβων είχε έλλειψη βιταμίνης D. Ο Dr. Holick αναφέρει ότι «παγκοσμίως ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι έχουν έλλειψη βιταμίνης D». Ο William Grant, PhD, ένας ειδικός στη βιταμίνη D στις ΗΠΑ, πιστεύει ότι το 80-90% των Αμερικανών έχουν στην πραγματικότητα έλλειψη στη βιταμίνη D.

Για την πρόληψη του καρκίνου συνιστάται η λήψη 1000-2000 IU βιταμίνης D καθημερινά. Η RDA (ημερήσια συνιστώμενη δόση) είναι μόλις 200 IU, μια ποσότητα που είναι ανεπαρκής. Η Καναδική Αντικαρκινική Εταιρεία συνιστά οι Καναδοί να λαμβάνουν κατά τη διάρκεια του χειμώνα τουλάχιστον 1000 IU την ημέρα βιταμίνης D. Ο Reinhold Veith, PhD, του πανεπιστημίου του Τορόντο πρότεινε ένα επίπεδο 4.000-10.000 IU βιταμίνης D την ημέρα για ανθρώπους με καρκίνο και υποστήριξε ότι η τοξικότητα δεν αρχίζει πριν τις 40.000 IU (Veith R., Vitamin D supplementation, 25-hydroxyvitamin D concentrations, and safety, American Journal of Clinical Nutrition, 69, 1999). Οι περισσότεροι ειδικοί του καρκίνου προτείνουν οι άνθρωποι με καρκίνο να εξασφαλίζουν ότι λαμβάνουν τουλάχιστον 2.500 IU βιταμίνης D την ημέρα και ιδανικά 4.000 IU.

Η βιταμίνη D είναι εμπορικά διαθέσιμη ως βιταμίνη D2 (ergocalciferol – από φυτικά προϊόντα) και βιταμίνη D3 (cholecalciferol – από ζωικά προϊόντα). Να προτιμάτε βιταμίνη D3 και όχι D2. Η D3 παρέχει βιταμίνη D στην πιο χρησιμοποιήσιμη μορφή.

Μάριος Δημόπουλος

Διατροφολόγος, Συγγραφέας

Μέλος του American Council of Applied Clinical Nutrition

Μέλος του American Association of Drugless Practitioners

Από το βιβλίο του Μάριου Δημόπουλου «Προλάβετε τον καρκίνο του προστάτη και του μαστού» (εκδ. Κάδμος, 2014)