Αυτό είναι το πρώτο ατμοτηλεβόλο στον κόσμο! Το κατασκεύασε ο Αρχιμήδης

 Γράφει η Μαρισία Σπίνου

Ο Αρχιμήδης ο Συρακούσιος (287-212 π.Χ.) είναι γνωστός για τις επιδόσεις του στη μηχανική επιστήμη και τις σπουδαίες εφευρέσεις του. Ένας ιδιαίτερος κλάδος στον οποίο πραγματικά μεγαλούργησε ο λαμπρός αυτός μηχανικός, είναι αυτός της πολεμικής τεχνολογίας. Οι πολεμικές μηχανές του Αρχιμήδη ήσαν μοναδικές κατασκευές, οι οποίες συνέβαλαν τα μέγιστα στην
προάσπιση της ελευθερίας της πατρίδος του, των Συρακουσών.

Μεταξύ αυτών των προηγμένων οπλικών συστημάτων συμπεριλαμβάνονταν κι ένα τηλεβόλο όπλο, το οποίο λειτουργούσε με την πίεση του υδρατμού. Πρόκειται για ένα κανόνι που λειτουργούσε με ατμό. Αποτελούνταν από ένα μεταλλικό κυλινδρικό λέβητα που πάνω του υπήρχε συνδεμένο με στρόφιγγα ένα κλειστό δοχείο με νερό. Ο λέβητας στο ανοικτό άκρο του είχε ενσωματωμένη μια ξύλινη κάνη στην οποία τοποθετούνταν η προς εκτόξευση λίθινη σφαίρα. Η κάνη έφρασσε με μια ξύλινη δοκό που ασφαλιζόταν με δύο αντηρίδες. Όταν ο λέβητας αποκτούσε με φωτιά την κατάλληλη θερμοκρασία, ανοιγόταν η στρόφιγγα, το νερό έπεφτε στον λέβητα, εξατμιζόταν ταχύτατα, η ξύλινη δοκός έσπαζε και η σφαίρα εκτοξευόταν. Το βεληνεκές της σφαίρας ρυθμιζόταν από την κλίση του όπλου και την επιλεγμένη αντοχή της ξύλινης δοκού.

Η πρώτη ιστορική μαρτυρία για το ατμοτηλεβόλο προέρχεται από τον Ιταλό ποιητή Φρανγκίσκο Πετράρχη, 1304-1373 μ.Χ., ο οποίος το αναφέρει χαρακτηριστικά ως απομίμηση του «μη επιδεκτικού μιμήσεως κεραυνού».

Πρώτη επανασχεδίαση του ατμοτηλεβόλου του Αρχιμήδη έγινε από τον Leonardo da Vinci. Ο da Vinci,ανήκει στους λίγους αναγεννησιακούς επιστήμονες και καλλιτέχνες που δεν απέκρυψαν τα στοιχεία εκείνων που τους οδήγησαν στην σύλληψη των δημιουργιών τους. Έτσι λοιπόν στο ατμοτηλεβόλο του έδωσε την ονομασία “arcitronito” εκ του -Αρχι(μήδους) και του τρώννυμι (τραυματίζω ), αναγνωρίζοντας το έργο του μεγάλου αυτού μηχανικού. Η κύρια και ουσιαστική διαφορά του «αρχιτρονίτου» απ’ το ατμοτηλεβόλο εντοπίζεται στην κάννη που ήταν χάλκινη.

Τα τρία διασωθέντα σχέδια του ατμοτηλεβόλου παραδόθηκαν κάποια στιγμή στο πολεμικό μουσείο, οι ιθύνοντες του οποίου προέτρεψαν τον Ιωάννη Γ. Σακκά να ανακατασκευάσει το όπλο. Ο Σακκάς, ο σημαντικότερος ερευνητής του έργου του Αρχιμήδη, είχε πειραματιστεί επιτυχώς και με μια άλλη επινόηση του μεγάλου αυτού μαθηματικού και μηχανικού. Η νέα πρόκληση απετέλεσε γι αυτόν μια ευκαιρία αναδείξεως σε παγκόσμιο επίπεδο της τεχνικής σκέψεως του Αρχιμήδη και εξαλείψεως κάθε αμφιβολίας περί του εφικτού της συγκεκριμένης κατασκευής.

Στις 12 Μαΐου 1981 πραγματοποιήθηκε η πρώτη δημόσια επίδειξη του ατμοτηλεβόλου που προσέλκυσε το ενδιαφέρον του ξένου τύπου ενώ παράλληλα απέδειξε και την δυνατότητα του Αρχιμήδη να κατασκευάσει ένα τηλεβόλο θερμότητας πολύ πριν την εμφάνιση των πυροβόλων όπλων πυρίτιδος.

Η συσκευή του Αρχιμήδη αποτέλεσε την πρώτη σοβαρή εφαρμογή του ατμού πριν την ατμομηχανή του Watt (1764 μ.Χ).

Εάν η πρόοδος της ελληνικής επιστήμης δεν σταματούσε απότομα, ίσως η βιομηχανική επανάσταση να είχε επιτευχθεί αρκετούς αιώνες νωρίτερα και σήμερα ο κόσμος μας να είχε εντελώς διαφορετική μορφή. Άραγε όμως μια καλύτερη μορφή;