Η δραχμή δεν (θα) είναι λύση

Γράφει ο
Θανάσης Παπανδρόπουλος

Ένα εντυπωσιακό βιβλίο-μελέτη του ομότιμου καθηγητή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Πάνου Καζάκου, για τις οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη
Ο καθηγητής Πάνος Καζάκος είναι ένας σοβαρός και υπεύθυνος διανοούμενος και, πέρα από τα ακαδημαϊκά του καθήκοντα, είναι μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Προϋπολογισμού του Κράτους στην Βουλή. Αυτό σημαίνει ότι έχει γνώση της οικονομικής πραγματικότητας με βάση υπαρκτά ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία -και όχι σύμφωνα με ιδεολογίες και άλλες ιδιοτελείς σκοπιμότητες.
Υπό αυτή την έννοια, το βιβλίο του με τίτλο «Η Δραχμή Δεν (Θα)
Είναι Λύση» (εκδόσεις Επίκεντρο) είναι μία σε βάθος μελέτη-εργασία, η οποία εξετάζει κριτικά και αντικειμενικά τις προσδοκίες που επενδύονται από συγκεκριμένες πολιτικο-οικονομικές δυνάμεις στην έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη. Έξοδος καταστροφική, η οποία θα μπορούσε να συμβεί αν οι εταίροι-δανειστές μας σε μία φυσιολογική αποτίμηση των συμφερόντων τους καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι, παρά την γεωστρατηγική σημασία της χώρας και κάποιο κόστος γι’ αυτούς, η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη θα έλυνε τρία προβλήματα, από τα οποία το σοβαρότερο είναι η αξιοπιστία της ευρωζώνης –που διακυβεύεται όταν ένα κράτος δεν τηρεί τους όρους οικονομικής πολιτικής.
Με βάση στοιχεία, εκτιμήσεις και προσεγγίσεις που κάνει ο καθηγητής Πάνος Καζάκος, επανερχόμεθα στο τεχνικό και θεσμικό σκέλος μίας πιθανής αποχώρησης από την ευρωζώνη, η οποία, όπως έχουμε ήδη επισημάνει και σε παλαιότερο σημείωμά μας, κάθε άλλο παρά απλή υπόθεση είναι. Επαναλαμβάνουμε, λοιπόν, ότι επί τη βάσει Συνθηκών (τις οποίες κάποιοι ας κάνουν τον κόπο να διαβάσουν), για να αποχωρήσει ένα κράτος μέλος από την ευρωζώνη θα πρέπει να εγκαταλείψει και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), αλλά στην συνέχεια έχει την δυνατότητα να επαναδιαπραγματευτεί την επάνοδό της σε αυτήν. Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι, δηλαδή.
Όπως επισημαίνει ο Πάνος Καζάκος στο βιβλίο του, παραθέτοντας και τα κείμενα των Συνθηκών, σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη επιτρέπεται η αποχώρηση ή η αποβολή κράτους μέλους μόνο από την ευρωζώνη, γιατί η απόφασή του να συμμετέχει σε αυτήν ως μέλος της ΕΕ είναι (ή πρέπει να είναι) αμετάκλητη. Βέβαια, επισημαίνουμε ότι έχουν προταθεί διάφορες (αμφιλεγόμενες) ερμηνείες των Συνθηκών για την ΕΕ και την λειτουργία της, οι οποίες καταλήγουν στο αντίθετο συμπέρασμα.
Προτάθηκε π.χ. μία κατάλληλη για την περίπτωση ερμηνεία του άρθρου 140, παράγραφος 2 της Συνθήκης ΛΕΕ ως αιτιολογική βάση για την έξοδο ενός κράτους μέλους της ΕΕ. Το άρθρο αυτό προβλέπει ότι ένα κράτος μέλος της Ένωσης, που όμως δεν συμμετέχει στην ευρωζώνη (βρίσκεται σε καθεστώς «παρέκκλισης»), μπορεί να ενταχθεί στην ευρωζώνη – τα κράτη μέλη, δηλαδή, να αποφασίσουν την κατάργηση της παρέκκλισης. Σύμφωνα λοιπόν με μία πρόταση, θα ήταν λογικό να δεχθούμε ότι με την ίδια διαδικασία είναι δυνατή η επαναφορά της «παρέκκλισης» για ένα κράτος μέλος -δηλαδή η έξοδός του μόνον από την ευρωζώνη! Όμως, το άρθρο 140 παράγραφος 3 της Συνθήκης ΛΕΕ αναφέρει ότι με την κατάργηση της παρέκκλισης καθορίζεται αμετάκλητα η ισοτιμία με την οποία το ευρώ αντικαθιστά το εθνικό νόμισμα, επομένως η ένταξή του στην ευρωζώνη είναι αμετάκλητη!
Αυτό το «αμετάκλητο», λοιπόν, είναι και βασικός λόγος που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα έσπευσαν να συνδράμουν την Ελλάδα, ώστε να αποφευχθούν κίνδυνοι τύπου ντόμινο και η κερδοσκοπία κατά του ευρώ.
«Για τον λόγο αυτόν, άλλωστε, ενισχύθηκαν την περίοδο της κρίσης οι μηχανισμοί χρηματοδοτικής συνδρομής (κυρίως ο ΕΜΣ) και αναθεωρήθηκε ο ρόλος της ΕΚΤ. Οι αλλαγές αυτές προβλέπουν την στήριξη χωρών μελών της ευρωζώνης που περιέρχονται σε δυσκολίες, προκειμένου να αποτρέπουν την έξοδό τους από την νομισματική ένωση. Περαιτέρω αλλαγές, όπως το δημοσιονομικό σύμφωνο, ελπίζεται ότι θα λειτουργούν προληπτικά. Συνολικά, οι αλλαγές αυτές ανταποκρίνονται στον πολιτικό στόχο της «ever closer union», που είναι ενσωματωμένος στις Συνθήκες και επηρεάζει, παρά τις κατά καιρούς αμφισβητήσεις του, την θεσμική κινητικότητα στην ΕΕ», γράφει ο καθηγητής Πάνος Καζάκος.
Θέτει έτσι με τον τρόπο του ένα σοβαρό πρόβλημα: αυτό της σοβαρότητας και της ευθύνης που διαθέτει μία χώρα για να πορευθεί σε έναν δύσκολο και μεταβαλλόμενο κόσμο.

http://www.europeanbusiness.gr/page.asp?pid=2803#.WLgTo_hm0D8.hotmail