ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΟΣ: Ο ΥΠΕΡΦΥΣΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ ΤΟΥ ΛΙΒΑΝΟΥ.

ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΟΣ: 
Ο ΥΠΕΡΦΥΣΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ ΤΟΥ ΛΙΒΑΝΟΥ. 
ΓΙΑΤΙ ΤΟΝ ΕΧΤΙΣΑΝ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ;

ΓΙΑΤΙ  ΟΙ  ΕΛΛΗΝΕΣ  ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ  ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΑΝ  ΕΚΕΙ  ΑΥΤΟΥΣ  ΤΟΥΣ  ΜΕΓΑΛΙΘΟΥΣ;

Μυστηριώδεις μεγάλιθοι βάρους χιλιάδων τόνων, δημιουργούν ένα  από  τα μεγαλύτερα 

αινίγματα της αρχαιότητας. Τίποτα δεν μπορεί να αποδειχτεί με βάση τα αρχαιολογικά 

ευρήματα, αλλά ούτε να εξηγηθεί πως μεταφέρθηκαν τρεις μεγάλιθοι, βάρους 1.600 τόνων

ο καθένας, 40 φορές μεγαλύτεροι από εκείνους που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή 

του Στόουνχετζ. Δεν υπάρχει στην  γη  άλλη ένδειξη παρόμοιου ναού,  ούτε  ξέρουμε γιατί 

οι τεράστιες πέτρες από γρανίτη εγκαταλείφθηκαν από  τους  Μακεδόνες  εκεί.

Νότια του ναού του Δία, βρίσκεται ο μόνος ακέραιος ναός της πόλης, 

 ο ναός του Βάκχου-Διονύσου ή αλλιώς «Μικρός Ναός». Ο ναός κοσμείται από πολλές

 ανάγλυφες παραστάσεις της γέννησης του θεού Διονύσου. 

 Η κυρίως αίθουσα έχει πλάτος 19 μέτρα και μήκος 35 μέτρα. 

 Η πύλη του ναού έχει μνημειακές διαστάσεις, πλάτους 6,5 μέτρων και ύψους 13 μέτρων.

 Ο ναός βρίσκεται σε μια βαθμιδωτή κλίμακα, με 33 σκαλοπάτια. 

 Όλοι οι κίονες του ναού είναι 42, 15 σε κάθε μεγάλη πλευρά και 6 σε κάθε μικρή
Η είσοδος του Μπάαλμπεκ σήμερα είναι από τα ανατολικά, μέσα από τα προπύλαια 

των δώδεκα κιόνων, που   έκτισε ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Καρακάλλας. 

Ο δρόμος οδηγεί στην μεγάλη ορθογώνια πλατεία, διαστάσεων 110   επί 135 μέτρων, 

η οποία είναι κλειστή από τις 3 της πλευρές από μια αψιδωτή στοά. 

Στα δυτικά της πλατείας   βρίσκεται μια μεγάλη εξωτερική κλίμακα, πλάτους 45 μέτρων, 

Κατά την  Ελληνορωμαϊκή περίοδο ήταν   γνωστή  ως Ηλιούπολις

της Βηρυτού, 75 χιλιόμετρα βόρεια της  Δαμασκού  

και είναι χτισμένη σε ύψος 1.170 μέτρων. Ο πληθυσμός της πόλης σήμερα φτάνει τους 72.000 

κατοίκους.

Οι ανασκαφές στην περιοχή έφεραν στο φως σημάδια κατοίκησης από την Πρώιμη Εποχή του  Χαλκού, δηλαδή γύρω στα 2900 π.Χ. - 2300 π.Χ.. Οι Φοίνικες λάτρευαν στη συγκεκριμένη πόλη τον θεό του Ήλιου της δικής τους μυθολογίας, το θεό Βάαλ.  Η πόλη ξεκίνησε να ακμάζει το 323 π.Χ., όταν ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε,  το έτος δηλαδή που προσαρτήθηκε στο βασίλειο των Πτολεμαίων.  Τότε μετονομάστηκε σε Ηλιούπολη από τους Έλληνες, τιμής ένεκεν στο θεό προστάτη της,  τον Βάαλ. 

Η πόλη έμεινε υπό ελληνική κυριαρχία μέχρι το 64 π.Χ., όποτε οι Ρωμαίοι την κατέκτησαν, 

ενώ το 15 π.Χ. ο Οκταβιανός Αύγουστος την μετέτρεψε σε ρωμαϊκή αποικία βετεράνων και 

την μετονόμασε σε Colonia Julia Augusta Felix Heliopolitana. Τη περίοδο αυτή η πόλη 

στολίστηκε με ωραία γλυπτά και μεγαλοπρεπή οικοδομήματα, ενώ αυτά που έχτισαν

οι Πτολεμαίοι, ανοικοδομήθηκαν και επισκευάστηκαν. 

Με το διαμελισμό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε Ανατολική και Δυτική, 

η πόλη πέρασε στον έλεγχο των Βυζαντινών, οι οποίοι την έχασαν το 637 μ.Χ. από τους 

Άραβες του Αμπού-Ουμπάι Αλ Τζαράχ, οι οποίοι την μετονόμασαν σε Αλ-Καλάτ. 

τους Σελτζούκους Τούρκους το 1090, στους Άραβες το 1134, στους Αιγυπτίους του Σαλαντίν το 1175, 

στους Τούρκο-Μογγόλους του Ταμερλάνου το 1400 και το 1517 την κατέκτησαν, 

μαζί με την υπόλοιπη Συρία οι Οθωμανοί Τούρκοι.

Το 1860 οι συγκρούσεις των Οθωμανών με τους Δρούζους και τους χριστιανούς Μαρωνίτες 

σε συνδυασμό με τους σφοδρούς σεισμούς που έπληξαν την περιοχή, κατέστρεψαν μεγάλο

μέρος των μνημειακών κτιρίων της πόλης. Αναγκάστηκαν να παρέμβουν οι δυτικές δυνάμεις, 

πρώτα οι Γάλλοι και ύστερα οι Γερμανοί, οι οποίες με ομάδες επιστημόνων που έφερναν 

μαζί τους, αναπαλαίωναν τα μνημεία. Το 1917, με την ήττα των Γερμανών 

στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η περιοχή πέρασε στον έλεγχο των δυνάμεων της Αντάντ.

Οι ερευνητικές ομάδες των Γάλλο-Βρετανών παρέμειναν στα μνημεία και μετά το 1947, 

που ανεξαρτητοποιήθηκε ο Λίβανος και τα μνημεία τέθηκαν υπό τη προστασία  της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων της χώρας. Τα μνημεία προστατεύτηκαν,  από στρατιωτικές δυνάμεις, τη περίοδο του εμφυλίου πολέμου του Λιβάνου,  που ξεκίνησε το 1975 και τελείωσε το 1990. Το 1984 η UNESCO ανακήρυξε  το Μπάαλμπεκ ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Ο ναός στο Μπάαλμπεκ είναι  ένα μνημείο τουλάχιστον 2.000 ετών που δημιουργήθηκε 

από τους  Έλληνες  του  Μ.  Αλεξάνδρου. Όμως, όλα όσα αναφέρονται γύρω από αυτόν 

είναι θολά και κανείς δεν μπορεί μέχρι σήμερα να δώσει απάντηση.

Ο ναός ήταν αφιερωμένος στον Δία τον Ηλιοπολίτη και είχε κτιστεί πάνω από το ναό  του Βάαλ-Χαντάντ. 

Όρθιοι παραμένουν 6 κίονες, κορινθιακού ρυθμού, από τους 19 στο ανατολικό περιστύλιο  και άλλοι 8 από αυτούς τους αποσυναρμολόγησαν οι Βυζαντινοί ύστερα από διαταγές του Ιουστινιανού για να διακοσμήσουν την Αγία Σοφία. Οι αρχικές εκτιμήσεις ήταν πώς επρόκειτο για ναό αφιερωμένο στον  Ελληνικό  θεό  Δία. 

Μετά, στον θεό Βάαλ. Ορισμένοι  πιστεύουν  σοβαρά  ότι  τον κατασκεύασαν εξωγήινοι γίγαντες  ή ήταν τόπος προσγείωσης διαστημοπλοίων!

Οι μεγάλιθοι αυτοί βρέθηκαν σε ανασκαφές, πολύ πρόσφατα, το 2014, στο χώρο όπου

βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης και ενός συγκροτήματος ναών. 

Η πρώτη εκτίμηση ήταν πως αποτελούσαν τα θεμέλια για έναν νέο ναό, 

όμως τα ερωτήματα είναι πολλά.

Το Μπάαλμπεκ είναι το όνομα του Βάαλ, φοινικική θεότητα, αν και όλοι  οι  λαοί γνώριζαν 

την περιοχή με την ελληνική ονομασία της, Ηλιούπολη. Οι ιστορικοί μιλούν για ασυνήθιστη 

έλλειψη τεκμηρίωσης, σχετικά με το ποιος θα μπορούσε να αναθέσει  την δημιουργία του 

ναού ή ποιος τον σχεδίασε.
Σύμφωνα με κάποιους αρχαιολόγους, ο ναός σίγουρα χτίστηκε από τους Έλληνες, 

τουλάχιστον σε τέσσερις φάσεις. Η κατασκευή άρχισε γύρω στο 315 π.Χ., 

όταν η περιοχή έγινε Ελληνική επαρχία. Η τελευταία αναδιαμόρφωση έγινε 

στις αρχές του τρίτου αιώνα μ.Χ.

Αλλά ίσως το μεγαλύτερο μυστήριο είναι το ζήτημα του μεγέθους. Γερμανοί αρχαιολόγοι

πιστεύουν πως ενδέχεται το Μπάαλμπεκ να ήταν μια σειρά αρχαίων έργων ώστε να

δικαιολογούνται οι μεγάλιθοι. Αλλά και πάλι, τι τους εμπόδισε να τα ολοκληρώσουν;

Αυτό που θεωρούν δεδομένο οι αρχαιολόγοι είναι πως το παλαιότερο τμήμα από τα ερείπια  στο Μπάαλμπεκ δεν ταιριάζει σε κανέναν γνωστό πολιτισμό. Και, ίσως, να είχε αρχικά  χρησιμοποιηθεί για κάποιο μυστηριώδη σκοπό.

Η είσοδος του Μπάαλμπεκ σήμερα είναι από τα ανατολικά, μέσα από τα προπύλαια των δώδεκα  κιόνων, που έκτισε ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Καρακάλλας. Ο δρόμος οδηγεί στην μεγάλη ορθογώνια πλατεία, διαστάσεων 110 επί 135 μέτρων, η οποία είναι κλειστή από τις 3 της πλευρές  από μια αψιδωτή στοά. Στα δυτικά της πλατείας βρίσκεται μια μεγάλη εξωτερική κλίμακα,  πλάτους 45 μέτρων,που οδηγεί στην εξέδρα με την πρόσοψη του ναού. 

Ο  ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ  ΝΑΟΣ  ΤΟΥ  ΔΙΑ  ΤΟΥ  ΗΛΙΟΠΟΛΙΤΗ

Ο ναός ήταν αφιερωμένος στον Δία τον Ηλιοπολίτη και είχε κτιστεί πάνω από  το ναό του Βάαλ-Χαντάντ. Όρθιοι παραμένουν 6 κίονες, κορινθιακού ρυθμού,  από τους 19 στο ανατολικό περιστύλιο και άλλοι 8 από αυτούς τους αποσυναρμολόγησαν  οι Βυζαντινοί ύστερα από διαταγές του Ιουστινιανού για να διακοσμήσουν την Αγία Σοφία.  Όλοι οι κίονες στο ναό ήταν 54 και ο ναός είχε πλάτος 50 μέτρων, 90 μέτρα μήκος και 20 μέτρα ύψος. 

Για τη κατασκευή του τοίχους οι αρχαίοι  Μακεδόνες χρησιμοποίησαν μεγάλους ογκόλιθους,  βάρους 400 τόνων, ύστερα πάνω σε αυτούς τους ογκόλιθους τοποθετήθηκαν 3 άλλοι μονόλιθοι  άνω των 750 τόνων έκαστος, σχηματίζοντας το «τρίλιθον», ένα επιβλητικό κατασκεύασμα. 

Νότια του ναού του Δία, βρίσκεται ο μόνος ακέραιος ναός της πόλης, 

ο ναός του Βάκχου-Διονύσου ή αλλιώς «Μικρός Ναός». Ο ναός κοσμείται από 

πολλές ανάγλυφες παραστάσεις της γέννησης του θεού Διονύσου. Η κυρίως αίθουσα 

έχει πλάτος 19 μέτρα και μήκος 35 μέτρα. Η πύλη του ναού έχει μνημειακές διαστάσεις, 

πλάτους 6,5 μέτρων και ύψους 13 μέτρων. Ο ναός βρίσκεται σε μια βαθμιδωτή κλίμακα, 

με 33 σκαλοπάτια. Όλοι οι κίονες του ναού είναι 42, 15 σε κάθε μεγάλη πλευρά και 6 σε κάθε 

μικρή.

Στα 100 μέτρα ανατολικά των δυο ναών βρίσκεται ο κυκλικός ναός της θεάς Αφροδίτης,  άλλοι υποστηρίζουν ότι ήταν αφιερωμένος στη θεά Τύχη. 

Του Γιώργου Λεκάκη

Ανάμεσα στα άλλα νέα εκθέματα-ευρήματα του Εθνικού Μουσείου της αρχαίας Βέρροιας 

(> Βηρυτού), το 2019, είναι κι ένα μωσαϊκό, που απεικονίζει 

την γέννηση του Μεγάλου Αλεξάνδρου!

Το έργο τέχνης είναι του 4ου αιώνα μ.Χ.! 

Δηλαδή φιλοτεχνήθηκε και στολίσθηκε σε οίκημα, 7 σχεδόν αιώνες, 

αφ’ ότου ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε!

Το μωσαϊκό ευρέθη στην  Ηλιούπολη  (Μπάαλμπεκ / Baalbek) του Λιβάνου.

Σε αυτό εικονίζονται ο νεαρός Αλέξανδρος, να ξεπλένεται από τα υγρά της γέννας, 

από μια Νύμφη, μέσα σε χρυσή κυπελλοειδή λεκάνη, ο πατέρας του Φίλιππος και ένας 

φίλος του, να παρατηρούν, και η μητέρα του, Ολυμπιάς, ξεκουράζεται, 

με μια «θεράπαινά» της.

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ