Από: Αντιστράτηγο ε.α. Ιωάννη Κρασσά

«Αὐτὴ ἡ ἐπιχείρηση θὰ χαραχθεῖ ἀνεξίτηλα στὰ χρονικὰ τῆς στρατιωτικῆς ἱστορίας, στοὺς θρύλους καὶ τὴν ἐθνική μας παράδοση» Γιτζάκ Ραμπίν[1] (1922-1955) Πρωθυπουργός του Ισραήλ (1974-77, 1992-95). 

Η Αεροπειρατεία

Την Κυριακή 27 Ιουνίου 1976, το επιβατικό αεροσκάφος της Air France[3] τύπου AIRBUS E300 B4-203[2], στα πλαίσια της πτήσεως AF 139, απογειώθηκε από το Τελ Αβίβ με προορισμό το Παρίσι με ενδιάμεση στάση στην Αθήνα. Στο αεροδρόμιο του «Ελληνικού» επιβιβάσθηκαν 2 Παλαιστίνιοι της οργανώσεως «Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης[4] [Popular Front for the Liberation of Palestine (PFLP)», 1 Γερμανός και μία Γερμανίδα της οργανώσεως «Επαναστατικοί

Πυρήνες[5] (Revolutionäre Zellen)». Μετά την απογείωση, οι τρομοκράτες υπό την απειλή όπλων και χειροβομβίδων έγιναν κύριοι του αεροσκάφους. Σε πρώτο χρόνο υποχρέωσαν τον κυβερνήτη να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της Βεγγάζης της Λιβύης για ανεφοδιασμό. Εκεί απελευθέρωσαν μία νεαρή επιβάτιδα, η οποία προσποιήθηκε ότι απέβαλε. Στη συνέχεια το αεροσκάφος κατέληξε στο αεροδρόμιο της πόλεως Eντέμπε πλησίον της Καμπάλα (πρωτεύουσα της Ουγκάντας[6]), όπου 3 επιπλέον Παλαιστίνιοι προστέθηκαν στη δύναμη των τρομοκρατών.

Ο δικτάτορας της Ουγκάντας Ιντί Αμίν Νταντά[7] (1925-2003), παρείχε φιλοξενία και υποστήριξη στους τρομοκράτες. Τους διέθεσε το παλαιό τερματικό κτίριο του αεροδρομίου και δύναμή 200 στρατιωτών για την υποστήριξή τους. Οι 160 μη Ισραηλινοί όμηροι αφέθηκαν ελεύθεροι και επέστρεψαν αεροπορικώς στην Γαλλία. Την 29η Ιουνίου, ο ραδιοφωνικός σταθμός της Καμπάλα μετέδωσε τα αιτήματα των τρομοκρατών, οι οποίοι ζητούσαν την απελευθέρωση 53 φυλακισμένων ομοϊδεατών τους (40 κρατούνταν στο Ισραήλ, 6 στην Δυτική Γερμανία, 5 στην Κένυα, 1 στην Ελβετία και ένας στην Γαλλία) και την καταβολή 5 εκατομμυρίων δολαρίων για την επιστροφή του αεροσκάφους. Σε περίπτωση μη ικανοποιήσεως των αξιώσεών τους, θα εκτελούσαν τους ομήρους. 

Η Αντιμετώπιση των Τρομοκρατών από το Ισραήλ

Οι Ισραηλινοί για λόγους αρχής είχαν απορρίψει κάθε μορφή συμβιβασμού με τους τρομοκράτες και προτιμούσαν να τους εξουδετερώνουν, έστω και με θύματα ανάμεσα στους ομήρους, παρά να συνδιαλέγονται μαζί τους. Το μήνυμα του Ισραήλ ήτο: «Κάθε τρομοκράτης που θα επιτίθετο σε Ισραηλινό στόχο, θα έπρεπε να δώσει μάχη για την ζωή του». Τον Μάϊο του 1974, σε επίθεση για την απελευθέρωση μαθητών σχολείου στην Γαλιλαία, έχασαν την ζωή τους 22 μαθητές. Το Μάρτιο του 1978 σε μάχη κατά τρομοκρατών, οι οποίοι είχαν καταλάβει λεωφορείο στην Χάιφα, σκοτώθηκαν 30 από τους 50 επιβάτες. Ο Ισραηλινός στρατός είχε δημιουργήσει μια επίλεκτη μονάδα των Ειδικών Δυνάμεων, υπό την ονομασία Sayeret Matkal (Μονάδα Αναγνωρίσεως),  με κύρια αποστολή την εκτέλεση αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων. 

Η Σχεδίαση

Ο διοικητής των δυνάμεων αλεξιπτωτιστών του Ισραηλινού στρατού Υποστράτηγος Νταν Σομρόν[8] (1937-2008), μόλις έγινε γνωστή η αεροπειρατεία, ξεκίνησε τον σχεδιασμό για την απελευθέρωση των ομήρων, χωρίς να αναμένει άνωθεν εντολή. Ο Υπουργός Αμύνης Σιμόν Πέρες (1923-2016)[9] τάχθηκε υπέρ της επεμβάσεως, σε αντίθεση με τον πρωθυπουργό Γιτζάκ Ράμπιν, ο οποίος ανησυχούσε για τις συνέπειες σε περίπτωση αποτυχίας. Το Ισραήλ άρχισε διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των ομήρων, ζητώντας προθεσμία ικανοποιήσεως του αιτημάτων των αεροπειρατών μέχρι την 5η Ιουλίου, ενώ παράλληλα προετοίμαζε την στρατιωτική ενέργεια. Την Πέμπτη 1η Ιουλίου ο Σομρόν παρουσίασε το σχέδιο του. Η μεγαλύτερη δυσκολία βρίσκονταν στο ότι το πρώτο αεροσκάφος δεν θα έπρεπε να γίνει αντιληπτό κατά την προσγείωσή του. Εάν ξεπερνούσαν αυτό το εμπόδιο η εκτέλεση της επιχειρήσεως θα ήταν δυνατή με τις μικρότερες δυνατές απώλειες. Η ημέρα και η ώρα κρούσεως είχαν καθορισθεί το Σάββατο 4 Ιουλίου στις 23:00. Ύστερα από την σύμφωνη γνώμη όλου του υπουργικού συμβουλίου και του αρχηγού της αντιπολιτεύσεως, άρχισαν οι τελικές προετοιμασίες. Το κτίριο που κρατούνταν οι όμηροι είχε κατασκευασθεί από ισραηλινή εταιρεία. Οι καταδρομείς έφτιαξαν ακριβές ομοίωμά του, για την πραγματοποίηση των πάρα πολλών δοκιμών του εγχειρήματος. Στην επιχείρηση δόθηκε η κωδική ονομασία «Κεραυνός (Thunderbolt)». 

Η Διεξαγωγή της Επιχειρήσεως «Κεραυνός»

Την 15:30 της 4ης Ιουλίου, 4 αεροσκάφη C-130 HERCULES (ΗΡΑΚΛΗΣ)[10] με 200 καταδρομείς και στρατιώτες πεζικού υπό την διοίκηση του τριαντάχρονου Αντισυνταγματάρχου Γιονατάν Νετανιάχου[11] (1946-1976) [(μεγαλύτερο αδελφό του σημερινού πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανάχιου (1949)], απογειώθηκαν από το νοτιότερο άκρο της χερσονήσου του Σινά με προορισμό το Eντέμπε. Τα αεροπλάνα πέταξαν σε ύψος 30 μέτρων πάνω από την Ερυθρά Θάλασσα, για να μην εντοπισθούν από τα ραντάρ της Αιγύπτου, της Αιθιοπίας και του Σουδάν. Η όλη διεύθυνση της επιχειρήσεως ανατέθηκε στον Υποστράτηγο Σομρόν, επικεφαλής του προκεχωρημένου στρατηγείου, το οποίο επιβιβάσθηκε σε ένα αεροσκάφος BOEING 707. Ένα επιπλέον C-130 με πλήρη νοσοκομειακό εξοπλισμό προσγειώθηκε στο Ναϊρόμπι (Κένυα) για την παροχή αμέσου υγειονομικής περιθάλψεως. Μετά από επτάωρη πτήση το πρώτο C-130, πετώντας σε απόσταση αναπνοής πίσω από ένα βρετανικό εμπορικό αεροσκάφος, για να μην εμφανίζεται το ίχνος του στο ραντάρ, προσγειώθηκε στο Eντέμπε χωρίς να γίνει αντιληπτό από το πύργο ελέγχου.

 

Ενώ το αεροσκάφος τροχοδρομούσε, εξήλθαν οι πρώτοι άνδρες για να φωτίσουν το διάδρομο προσγειώσεως, ώστε να δύνανται να προσγειωθούν τα αεροπλάνα που ακολουθούσαν, σε περίπτωση διακοπής της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Νετανιάχου επικεφαλής 30 καταδρομέων που αποτελούσαν το τμήμα εφόδου, κινήθηκαν ταχύτητα προς το κτίριο που κρατούνταν οι όμηροι. Προς παραπλάνηση των Ουγκαντέζων στρατιωτών χρησιμοποίησαν μία μαύρη Mercedes και δύο Land Rover, όμοια με τα οχήματα που μετακινούνταν ο Αμίν Νταντά. Ένας καταδρομέας κάλεσε τους ομήρους οι οποίοι ήσαν ξαπλωμένοι στο δάπεδο της κατάφωτης αιθούσης να παραμείνουν ακίνητοι. Οι τρομοκράτες αιφνιδιάσθηκαν πλήρως και εξουδετερώθηκαν αμέσως από τα καταιγιστικά πυρά των Ισραηλινών. Ένας όμηρος που από τον ενθουσιασμό του σηκώθηκε όρθιος πυροβολήθηκε και έχασε τη ζωή του. Αμέσως μετά την έφοδο προς το κτίριο των ομήρων, οι Ουγκαντέζοι στρατιώτες άρχισαν να πυροβολούν από τον πύργο ελέγχου του αεροδρομίου, με αποτέλεσμα ο Νετανιάχου να τραυματισθεί θανάσιμα στο λαιμό. Τα υπόλοιπα 3 C-130 προσγειώθηκαν 7 λεπτά μετά από την προσγείωση του πρώτου αεροσκάφους. Τα διάφορα τμήματα της καταδρομικής δυνάμεως με την βοήθεια 2 τεθωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού (ΤΟΜΠ) Μ 113 [12], κινήθηκαν με ταχύτητα και ακρίβεια σύμφωνα με τον σχέδιο ενεργείας. Οι Ουγκαντέζοι στρατιώτες που βρισκόντουσαν στον πύργο ελέγχου και το νέο τερματικό του αεροδρομίου εξουδετερώθηκαν από πυρά βαρέων πολυβόλων και ρουκετών. Οι Ισραηλινοί κατέστρεψαν 11 μαχητικά αεροσκάφη MIG 19 και 21 [13] της πολεμικής αεροπορίας της Ουγκάντα που στάθμευαν στο αεροδρόμιο, ενώ προκάλεσαν ζημιές σε άλλα 19. Οι Ουγκαντέζοι κατέστρεψαν το αεροσκάφος της Air France.

Οι Ισραηλινοί καταδρομείς απελευθέρωσαν 102 ομήρους. Οι 90 ήσαν Ισραηλίτες κατά την εθνικότητα ή το θρήσκευμα, ενώ οι υπόλοιποι 12 γαλλικής υπηκοότητας, ήσαν τα μέλη του πληρώματος. Κατά την επιχείρηση φονεύθηκαν όλοι οι τρομοκράτες και 45 στρατιώτες από τον στρατό της Ουγκάντας. Οι απώλειες των Ισραηλινών καταδρομέων ανήλθαν σε 1 νεκρό και 5 τραυματίες, ενώ 4 όμηροι έχασαν την ζωή τους[14]. Ο Νετανιάχου υπήρξε ο μοναδικός νεκρός από τους στρατιωτικούς που συμμετείχαν στην επιχείρηση. Η επιβίβαση των ομήρων στο πρώτο C-130 ολοκληρώθηκε σε 15 λεπτά, ενώ το τελευταίο αεροσκάφος εγκατέλειψε το αεροδρόμιο 57 λεπτά μετά την έναρξη της επιχειρήσεως. Τα αεροσκάφη ανεφοδιάστηκαν στο Ναϊρόμπι, τη πρωτεύουσα της Κένυας και επέστρεψαν στο Ισραήλ, όπου έτυχαν ενθουσιώδους υποδοχής. Η Επιχείρηση Εντέμπε μετονομάστηκε σε «Επιχείρηση Γιονατάν» προς τιμήν του Γιονατάν Νετανάχιου. 

O Αντισυνταγματάρχης Γιονατάν Νετανιάχου.

Κινηματογραφικές Παραγωγές

Η Επιχείρηση Eντέμπε αποτέλεσε αντικείμενο κινηματογραφικών παραγωγών, εκ των οποίων 4 επικεντρώθηκαν αποκλειστικά στην αεροπειρατεία και την διάσωση, ενώ σε άλλες αποτέλεσε μέρος του σεναρίου τους[15]. Οι 4 ταινίες ήσαν: 

  1. «Victory at Entebbe (Νίκη στο Eντέμπε, 1976)». Αμερικανική τηλεταινία που κυκλοφόρησε μόλις λίγους μήνες μετά το συμβάν, με πρωταγωνιστές τους Άντονι Χόπκινς, Μπερτ Λάνκαστερ και Ελίζαμπεθ Τέιλορ.
  2. «Raid on Entebbe (Επιδρομή στο Eντέμπε, 1977)». Αμερικανική παραγωγή με τους Τσαρλς Μπρόνσον και Πίτερ Φιντς, η οποία προβλήθηκε αρχικά στην τηλεόραση και στη συνέχεια στους κινηματογράφους.
  3. «Operation Thunderbolt (Επιχείρηση Κεραυνός / Mivtsa Yonatan, 1977)». Ισραηλινή ταινία σε σκηνοθεσία Μέναχεμ Γκολάν. Θεωρείται η πιο ακριβής αναπαράσταση, καθώς έγινε με τη συνεργασία της ισραηλινής κυβερνήσεως και ήταν υποψήφια για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας.
  4. «7 Days in Entebbe (7 Μέρες στο Eντέμπε, 2018)». Η πιο πρόσφατη κινηματογραφική μεταφορά, σε σκηνοθεσία Ζοζέ Παντίλια, με πρωταγωνιστές τους Ρόζαμουντ Πάικ και Ντάνιελ Μπρουλ. 

 

Διαπιστώσεις- Συμπεράσματα

Η επιχείρηση του Eντέμπε υπήρξε απόρροια:

  1. Της συνεχούς και συστηματικής εκπαιδεύσεως των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και της πολεμικής προπαρασκευής και ετοιμότητος εν γένει του κράτους του Ισραήλ.
  2. Της συμφώνου αποφάσεως όλων των πολιτικών δυνάμεων του Ισραήλ να μην συνδιαλέγονται με τους τρομοκράτες.
  3. Της αποφασιστικότητος της κυβερνήσεως να αναλάβει την ευθύνη εκτελέσεως μιας τολμηρής επιχειρήσεως 4.000 χλμ. εκτός συνόρων.[16]
  4. Της εμπεδώσεως στον λαό της αποδοχής της άνευ ορίων προσφοράς υπέρ της σωτηρίας της πατρίδος. 
  5. Της αναθέσεως της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Αμύνης σε πρώην αξιωματικούς, που επέδειξαν τις ικανότητές τους στο πεδίο της μάχης.[17]

Κατά πόλεμο των 6 ημερών 1967, ο Αρχηγός του Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων, Στρατηγός Γιτζάκ Ράμπιν (1922-1995) ήταν 45 ετών, έχοντας αναλάβει τα καθήκοντά από το 1964. Στον Ισραηλινό στρατό η μέση ηλικία των λοχαγών είναι 25 ετών, των αντισυνταγματαρχών μεταξύ 30 και 35 και των συνταγματαρχών 35 με 40. Στον Ελληνικό στρατό η προαγωγή στο βαθμό του λοχαγού δεν μπορεί να γίνει πριν την ηλικία των 30 και στο βαθμό του συνταγματάρχου νωρίτερα των 50. Η νίκη στο πόλεμο προϋποθέτει υπερβάσεις παγιωμένων νοοτροπιών, από ανθρώπους που διαθέτουν ικανότητες, γνώσεις και θέληση. Όλα αυτά είναι απλά στην σύλληψη, αλλά δύσκολα στην εφαρμογή. 

Η Ελλάδα έχει ενισχύσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ, στα πλαίσια της τριμερούς συνεργασίας στην οποία συμμετέχει και η Κύπρος. Η χώρα μας προσδοκά να συνεισφέρει στην σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, να ενισχυθεί αμυντικά και να αποτελέσει ενεργειακή πύλη εισόδου.

 

Αντιστράτηγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς

Δεκέμβριος 2025 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  • Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ LAROUSSE BRITTANICA, Εκδοτικός οίκος ΠΑΠΥΡΟΣ, Αθήνα 2007. Chaim Herzog,
  • Οι Αραβοϊσραηλινοί Πόλεμοι, Εκδόσεις ΛΙΝΑΙΟΣ, Αθήνα 2011. 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Ο Γιτζάκ Ραμπίν [1922-1995 (Yitzhak Rabin)] διετέλεσε 2 φορές πρωθυπουργός του Ισραήλ (1974-77 και 1992-95). Γεννήθηκε στη Ιερουσαλήμ από Εβραίους μετανάστες από την Ανατολική Ευρώπη. Συμμετείχε στο πόλεμο της ανεξαρτησίας και στη συνέχεια εντάχθηκε στο νεοσύστατο Ισραηλινό Στρατό. Κατά το πόλεμο των 6 ημερών το 1967 ήταν Αρχηγός του Επιτελείου. Μετά την αποστρατεία του τοποθετήθηκε πρέσβης του Ισραήλ στην Ουάσιγκτον όπου παρέμεινε επί πενταετία (1968-1973) και στη συνέχεια ασχολήθηκε με τη πολιτική. Το 1994 μοιράστηκε το Νόμπελ Ειρήνης με τους Σιμόν Πέρες και Γιάσερ Αραφάτ, για την υπογραφή της συμφωνίας του Όσλο. Την 4η Νοεμβρίου του 1995, στην Ιερουσαλήμ, δολοφονήθηκε από τον Εβραίο εξτρεμιστή Γιγκάλ Αμίρ.

Ο Γιτζάκ Ραμπίν το 1948  και το 1994.

[2] Το A300 είναι ένα δικινητήριο αεριωθούμενο αεροσκάφος ευρείας ατράκτου μικρής έως μεσαίας εμβέλειας παραγωγής της Airbus. Έχει αυτονομία 5.370 χιλιομέτρων, μεγίστη ταχύτητα 900 χλμ/ώρα και δύναται να  μεταφέρει 247 επιβάτες.

[3] Η Air France iιδρύθηκε στις 7 Οκτωβρίου 1933, ως εθνικός αερομεταφορέας της Γαλλίας, μετά τη συγχώνευση αρκετών αεροπορικών εταιρειών, αν και οι ρίζες της φτάνουν ως το 1909. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο εθνικοποιήθηκε, συστάθηκε εκ νέου, αναδιοργάνωσε το δίκτυό της εστιάζοντας στις υπερατλαντικές πτήσεις και ανανέωσε το στόλο της με νέα αμερικανικά αεροσκάφη. Το 2004 συγχωνεύτηκε με την KLM, δημιουργώντας τον όμιλο Air France-KLM, ενώ διατηρεί το όνομα και τη λειτουργία της ως ξεχωριστή οντότητα εντός του ομίλου, όντας μέλος της SkyTeam. 

[4] Το «Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης [Popular Front for the Liberation of Palestine (PFLP)]» είναι μαρξιστική-λενινιστική επαναστατική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1967.  Είναι τρίτη σε μέγεθος μετά την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) και την Φατάχ. Θεωρείται ως τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ, ΕΕ, τον Καναδά, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ.

Το Έμβλημα του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης.

[5] Οι Επαναστατικοί Πυρήνες (γερμανικά: Revolutionäre Zellen, συντ. RZ) ήταν μια αυτο-περιγραφόμενη «αστική αντάρτικη» οργάνωση, η οποία δραστηριοποιήθηκε μεταξύ 1973 και 1995. Το 1980 το Υπουργείο Εσωτερικών της Δυτικής Γερμανίας την κατέταξε ως μία από τις πιο επικίνδυνες αριστερές τρομοκρατικές ομάδες της Γερμανίας. Σύμφωνα με το γραφείο του γερμανικού ομοσπονδιακού εισαγγελέα, οι Επαναστατικοί Πυρήνες ανέλαβαν την ευθύνη για 186 επιθέσεις, εκ των οποίων οι 40 διαπράχθηκαν στο Δυτικό Βερολίνο.

Το Έμβλημα των Επαναστατικών Πυρήνων.

[6] Η Ουγκάντα είναι χώρα της Αφρικανικής ηπείρου με πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη την Καμπάλα. Είναι κτισμένη στις ακτές της λίμνης Βικτόριας και συνορεύει με το Κονγκό, το Νότιο Σουδάν και την Κένυα. Έχει έκταση 241.038 τ.χλμ. και πληθυσμό 45.905.417 κατοίκους (2024).

[7] Ο Ιντί Αμίν Νταντά (1925-2003), πρώην πρωταθλητής μποξ και στρατιωτικός, γνωστός ως «ο Χίτλερ της Αφρικής», κυβέρνησε δικτατορικά την Ουγκάντα από το 1971 έως το 1979 αφήνοντας πίσω του μια κληρονομιά τρόμου και καταστροφής. Ο αιμοσταγής δικτάτορας της Ουγκάντα δολοφόνησε χιλιάδες ανθρώπους (300.000 θύματα), κατέστρεψε την οικονομία της χώρας και έγινε το σύμβολο της απόλυτης βαρβαρότητας. Το 1979 ανατράπηκε και κατέφυγε στη Σαουδική Αραβία. Για τα εγκλήματα που διέπραξε δεν δικάσθηκε ποτέ.

Ο Ιντί Αμίν Νταντά.

[8] Ο Αντιστράτηγος Ντανιέλ Σομρόν [(1937-2008) Daniel Shomron], το 1995 κατατάχθηκε στην Ταξιαρχία Αλεξιπτωτιστών. Συμμετείχε στη Κρίση του Σουέζ (1956), στο Πόλεμο των 6 ημερών (1967) και στο Πόλεμο του Γιόμ Κιππούρ (1973). Διετέλεσε αρχηγός των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων από το 1987 έως το 1991.

Ο Αντιστράτηγος Ντανιέλ Σομρόν.

[9] Ο Σιμόν Πέρες [Πολωνία 1923-2016 (Shimon Peres)] διετέλεσε δύο φορές πρωθυπουργός (1984-1986 και 1995-1997) και 9ος Πρόεδρος (2007-2014) του Ισραήλ, κατά την διάρκεια της 70χρονης πολιτικής του σταδιοδρομίας. Κατά την αποχώρησή του από την πολιτική το 2014, ήταν ο γηραιότερος αρχηγός κράτους στο κόσμο και θεωρήθηκε ο τελευταίος σύνδεσμος με την ιδρυτική γενιά του Ισραήλ.

Ο Σιμόν Πέρες.

[10] Το αεροσκάφος C-130 HERCULES (ΗΡΑΚΛΗΣ) είναι τετρακινητήριο μεταφορικό αεροσκάφος της εταιρείας Lockheed των ΗΠΑ. Έκανε την πρώτη του πτήση το 1954 και εξακολουθεί ακόμη να χρησιμοποιείται από 60 χώρες σε όλο τον κόσμο. Έχουν κατασκευασθεί μέχρι σήμερα άνω των 2.500 αεροσκαφών, σε 14 παραλλαγές. Έχει 5μελές πλήρωμα, ενώ το ωφέλιμο φορτίο είναι 19 τόνους (92 επιβάτες ή 64 αλεξιπτωτιστές με πλήρη εξοπλισμό ή αριθμό οχημάτων). Η μεγίστη ταχύτητά του είναι 320 χλμ/ώρα και η εμβέλειά του 3.800 χλμ.

[11] Ο Γιονάταν «Γιόνι» Νετανιάχου (1946-1976) ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Ισραηλινού καθηγητή Μπένζιον Νετανιάχου και αδελφός του πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπέντζαμιν. Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και πέρασε μεγάλο μέρος της νεότητάς του στις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπηρέτησε στον ισραηλινό στρατό κατά τη διάρκεια του «Πολέμου των Έξι Ημερών» και το 1968 φοίτησε για λίγο στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ πριν μεταγραφεί στο Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Λίγο αργότερα, εγκατέλειψε τις σπουδές του και εντάχθηκε στην Sayeret Matkal επίλεκτη μονάδα αναγνωρίσεως των Ειδικών Δυνάμεων του Ισραήλ. Στο Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ του απονεμήθηκε το «Μετάλλιο Διακεκριμένης Υπηρεσίας», γιατί απέτρεψε την απόβαση Σύριων καταδρομέων. Στην κηδεία του παραβρέθηκε τεράστιο πλήθος κόσμου.

Ο Γιονάταν «Γιόνι» Νετανιάχου.

[12] Το Μ 113 είναι ερπυστριοφόρο Τεθωρακισμένο Όχημα Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ), Αμερικανικής κατασκευής και προελεύσεως, το οποίο πρωτοεμφανίσθηκε το 1960 και παράγονταν μέχρι το 2007. Έχει πλήρωμα 2 ανδρών και μεταφορική ικανότητα 10 έως 12 στρατιωτών. Είναι εφοδιασμένο με κινητήρα 215 ίππων, αναπτύσσει ταχύτητα 64 χλμ/ώρα και έχει αυτονομία  550 χλμ. Το βάρος του είναι 12,3 τόνους, το μήκος 4,8 μέτρα, το ύψος 2,2 μ και το πλάτος 2,6 μ, Είναι κατασκευασμένο από αλουμίνιο και έχει τη δυνατότητα διαβάσεως υδάτινων κωλυμάτων. Κατασκευάσθηκαν συνολικά 80.000 μονάδες.

[13] Το MIG 19 είναι σοβιετικό αεριωθούμενο μαχητικό δευτέρας γενεάς. Πρώτη πτήση το 1954. Μέγιστη ταχύτητα: 1.452 χλμ./ώρα (902 μίλια/ώρα, 784 κόμβοι), 1,35 Mach στα 10.000 μ.  Εμβέλεια: 1.390 χλμ (860 μ, 750 νμ). Κατασκευάσθηκαν συνολικά άνω των 12.500 μονάδων. Το MIG 21 είναι σοβιετικό αεριωθούμενο μαχητικό και αναχαιτήσεως δευτέρας γενεάς. Πρώτη πτήση το 1955. Μέγιστη ταχύτητα: 2,175 χλμ./ώρα (1,351 μίλια/ώρα, 1.174 κόμβοι), 2,05 Mach στα 10.000 μ. Εμβέλεια: 793 χλμ (490 μ). Κατασκευάσθηκαν συνολικά άνω των 11.000 μονάδων

[14] 3 όμηροι σκοτώθηκαν κατά την διάρκεια της επιχειρήσεως. Ένας όμηρος δολοφονήθηκε μετά την επιχείρηση από την αστυνομία της Ουγκάντα στο νοσοκομείο της Καμπάλας, όπου είχε μεταφερθεί λόγω προβλημάτων υγείας.

[15] Παραγωγές που περιέλαβαν την επιχείρηση "Κεραυνός":

  • «The Last King of Scotland (Ο Τελευταίος Βασιλιάς της Σκωτίας, 2006)». Παρουσιάζει την επιχείρηση ως δευτερεύουσα πλοκή.
  • «Τhe Delta Force (1986)» Είναι εν μέρει εμπνευσμένη από την επιχείρηση «Κεραυνός».
  • «Miss Entebbe (2003)». Η ταινία εξετάζει τα γεγονότα μέσα από τα μάτια μιας νεαρής κοπέλας.  

[16] Το Φεβρουάριο του 1978 στο αεροδρόμιο της Λάρνακας της Κύπρου, Αιγύπτιοι καταδρομείς απέτυχαν να απελευθερώσουν Αιγυπτίους ομήρους που κρατούνταν από Άραβες εξτρεμιστές. Οι ελληνοκύπριοι καταδρομείς φόνευσαν 15 και τραυμάτισαν 18 Αιγυπτίους, ενώ κατέστρεψαν το αιγυπτιακό C-130 και ένα όχημα. Τον Απρίλιο του 1980 οι Αμερικανοί απέτυχαν να απελευθερώσουν τους 52 ομήρους, που κρατούσαν οι Ιρανοί, μετά την κατάληψη της αμερικανικής πρεσβείας στην Τεχεράνη. Ένα ελικόπτερο και ένα αεροπλάνο συγκρούσθηκαν κατά την διάρκεια του ανεφοδιασμού τους με καύσιμα.

[17] O Συνταγματάρχης Ματάν Βιλνάι (1944) και ο Ταγματάρχης Σαούλ Μοφάζ πρώην υπουργοί αμύνης του Ισραήλ συμμετείχαν στην επιχείρηση Eντέμπε.  

ΤΕΛΟΣ