Η νέα προσέγγιση επίλυσης του Κυπριακού Ζητήματος με «άλλο μάτι» ...

Γράφει ο
Κώστας Ε. Παδουβάς

Η πρόσφατη προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού Ζητήματος (Κ. Ζ.) στη Γενεύη, είχε δώσει και πάλιν ελπίδες σε όσους πιστεύουν στην πολυδιαφημισμένη « διεθνή νομιμότητα», προσδοκούν στη σύντομη και οριστική αποκατάσταση της διαιρεμένης Κύπρου και ταυτόχρονα στην καθιέρωση και εδραίωση βιώσιμων καθολικών εξουσιών μικτής προέλευσης στην ολοκληρωμένη Δημοκρατία της Κύπρου. 
Όμως, όπως οι επανειλημμένες προηγούμενες προσπάθειες έτσι και η πρόσφατη δεν αντιμετώπισε με επιτυχία το Κ. Ζ., που είχε κορυφωθεί το 1974 όταν έγινε η στρατιωτική εισβολή της Τουρκίας στη μεγαλόνησο υπό το «δίκαιο του ισχυρότερου». Τις τότε πολεμικές απώλειες ακολούθησαν οικτρά γεγονότα, όπως η κατοχή και απόσπαση του 40% περίπου της επικράτειας του
Κυπριακού χερσαίου εδάφους, μη περιλαμβανομένων των παραλίων και των θαλάσσιων κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου, η διασπάθιση ή οικειοποίηση του δημόσιου και ιδιωτικού τοπικού πλούτου και ο εποικισμός των κατεχόμενων εδαφών από Τούρκους πολίτες εκ Τουρκίας και όλα αυτά κάτω από το βαρύ πέλμα και τον έλεγχο ισχυρής στρατιωτικής Τουρκικής Ένοπλης Δύναμης με σύγχρονους εξοπλισμούς (στρατού ξηράς, ναυτικού, αεροπορίας).
Από τα ΜΜΕ ανακοινώθηκε πολύ πρόσφατα, ότι προετοιμάζεται νέα διάσκεψη για το Κυπριακό και πάλιν ως εξής: «Σύμφωνα με τον ειδικό σύμβουλο του γ.γ. του ΟΗΕ Έσπεν Άιντε, οι δύο ηγέτες (Ν. Αναστασιάδης και Ακιντζί) κάλεσαν τα Ηνωμένα Έθνη «να προετοιμάσουν νωρίς τον Μάρτιο 2017, σε συνεργασία με τις εγγυήτριες δυνάμεις, τη συνέχεια της διάσκεψης της Γενεύης για την Κύπρο».
Παρά το ότι στον πυρήνα όλων των προηγούμενων προσπαθειών επανένωσης της διαιρεμένης Κυπριακής Δημοκρατίας διακρίνονται ο ρεαλισμός και το δίκαιο (διεθνές και τοπικό), τα αποτελέσματα αποδεικνύουν την αναποτελεσματικότητα της όλης μεθόδευσης προσέγγισης του Κ. Ζ. με στόχο την επίλυσή του. Και το ερώτημα που αβίαστα προκύπτει είναι: Ποιο είναι το ουσιαστικότερο εμπόδιο για τη συμφωνία, πέραν από το μαχητό διεθνώς «δίκαιο του ισχυρότερου»;
Με μια «άλλη ματιά» σε όλες τις γενόμενες διασκέψεις, γίνονται άμεσα ορατές οι απουσίες των ειδικά προς τούτο εξουσιοδοτημένων εκπροσώπων εκ μέρους όλων των κοινωνικών ετερογενών ομάδων του χειμαζόμενου -πολυβασανισμένου πληθυσμού της Κύπρου: Χριστιανών-Ελλήνων, Μουσουλμάνων-Τούρκων, Μαρωνιτών- Μεσανατολιτών, Αρμενίων, Λατίνων κ.ά. καταθέτοντες τις δικές τους ολοκληρωμένες προτάσεις για οριστική επίλυση του Κ. Ζ.. Η απουσία αυτή (από τη βάση -λαό) είναι ουσιαστικής σημασίας, όχι μόνο διότι οι κοινωνικές ετερογενείς ομάδες ήσαν εκείνες που γνώρισαν και γνωρίζουν πολύ καλά τα αποτελέσματα της εισβολής - κατοχής μεγάλου μέρους της Κύπρου, αλλά στη σύγχρονη εποχή της άμεσης ενημέρωσης είναι καλά ενημερωμένοι-καταρτισμένοι για να ξεπεράσουν τις αναχρονιστικές συνταγές «συμφωνιών για αυτούς χωρίς αυτούς».
Αναμφισβήτητα, επίσης, η παρουσία με προτάσεις ειδικών εκπροσώπων του λαού της Κύπρου στη διάσκεψη κορυφής θα επισπεύσει την τελική συμφωνία και θα αποτρέψει πιθανές μεταγενέστερες εμπλοκές σε κάθε είδους αναμετρήσεις μεταξύ των ετερογενών κοινωνικών ομάδων (οικονομικές, εθνικιστικές, πολεμικές κ.ά.), ύστερα από μια μη αποδεκτή συμφωνία συνολικά είτε ορισμένων τμημάτων αυτής.
Με ποιον τρόπο, όμως, μπορούν να εκφραστούν (εκ των κάτω) και να ακουστούν (άνω) σύμφωνα με τη διεθνή νομιμότητα, εκείνες οι κοινωνικές ομάδες της Κύπρου που βιώνουν και θα βιώσουν τα καλά και τα κακά αποτελέσματα των μέχρι σήμερα και μελλοντικών συμφωνιών δεν έχουν τους απαραίτητους οργανικούς δεσμούς για την αγαστή συνεργασία προκειμένου να καταλήξουν σε προτάσεις για μια «δίκαιη και βιώσιμη» λύση όπως συνηθίζεται να λέγεται δημόσια;
Παρά τις δυσκολίες αυτές επιβάλλεται να αναζητηθούν οι καταλληλότεροι τρόποι συνεργασίας των κοινωνικών ετερογενών ομάδων και να ερευνηθούν-εξευρεθούν οι «κοινοί τόποι» συμφερόντων, οι κοινοί στόχοι συμβίωσης με τους καλλίτερους οιωνούς ενότητας, ειρηνικής συμβίωσης και βέλτιστης ευημερίας των ιδίων και των απογόνων τους, ως και η βιωσιμότητα του κράτους-Κύπρου με τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του, κάτω από ένα ρεαλιστικό και βιώσιμο διακυβερνητικό σχήμα συγκροτούμενο από ετερογενή στοιχεία του πληθυσμού της μεγαλονήσου. Η μεθόδευση της συμμετοχής αυτής, εξάλλου, οφείλει να στηρίζεται προκαταβολικά σε προκαθορισμένες βάσιμες και επαρκείς προϋποθέσεις, όπως είναι:
1) Η διεθνής νομιμότητα χωρίς εξαιρέσεις (βασική προϋπόθεση) σε όλη τη διάρκεια των οιωνδήποτε σχετικών συνομιλιών.
2) Η απουσία ελέγχου των συνομιλητών άμεσα ή έμμεσα από εξωτερικές δυνάμεις (οποιεσδήποτε), εκτός από τον Ο.Η.Ε. και την Ε.Ε. που επιβάλλονται αφ’ εαυτών.
3) Η διεξαγωγή νέας διεξοδικής αναζήτησης σε βάθος και με κάθε ειλικρίνεια επί του ιδιοκτησιακού, καταγραφή των δικαιουμένων ηθικών και υλικών αποζημιώσεων ως και του τρόπου απόδοσης αυτών σε όλους τους δικαιούμενους κατά τομέα ( Δημόσιου και Ιδιωτικού), όπως αυτά έλαβαν δημιουργήθηκαν από την Τουρκική εισβολή μέχρι σήμερα.
4) Τυχόν άλλη προϋπόθεση στο ίδιο πνεύμα που θα προστεθεί από τις ίδιες τις ετερογενείς ομάδες του πληθυσμού αυτού.
Τούτων δεδομένων αυτονόητη είναι η αναζήτηση τρόπου συγκρότησης της αντιπροσωπευτικής ομάδας εργασίας πρώτης φάσης (το όνομά και ο αριθμός των μελών της δεν επηρεάζει το έργο της), που θα εκπροσωπεί όλους τους ετερογενείς πληθυσμούς της Κύπρου με αδιάβλητο αυτόματο τρόπο, π.χ. με κοινά αποδεκτές μοριοδοτήσεις . Προφανώς θα προηγηθούν οι υποψηφιότητες των μελών των ομάδων εργασίας για τη σύνταξη των αρχικών μελετών και προτάσεων κατά φορέα ή μειονότητα, διαθέτοντες ικανότητες που να πληρούν τις παραπάνω βασικές προϋποθέσεις και τα επί πλέον κριτήρια-προσόντα των προσωπικοτήτων διαπραγματεύσεων, που θα έχουν καθοριστεί έγκαιρα και με συναίνεση των επιστημονικών και συνδικαλιστικών φορέων του πληθυσμού και των εκπροσώπων των σημαντικότερων μειονοτήτων της Κύπρου με διαφανείς διαδικασίες. Η προσωπικότητες και οι χαρακτήρες των μελών της ετερογενούς αντιπροσωπευτικής ομάδας των διαπραγματεύσεων (Διαπραγματευτές) προορίζονται να μελετήσουν εκ των κάτω και συντάξουν με σοφία προτάσεις για την τελική διάσκεψη κορυφής.
Για την επιτυχία της όλης αυτής καινοτόμου μεθόδευσης προς εξεύρεση-ανάδειξη όλων των επί μέρους απαντήσεων-λύσεων επί των πτυχών του Κ. Ζ., όπως για το ιδιοκτησιακό καθεστώς, τη βιωσιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, την κατανομή των εξουσιών ορισμένου ή αορίστου χρόνου κ.ά., οι μελέτες προτάσεις των διαπραγματευτών εκπροσώπων του λαού , θα πρέπει να διαχωρίσουν τις μελέτες-προτάσεις τους κατά χρονικούς ορίζοντες σε βραχυπρόθεσμες (μεταβατικές διατάξεις), μεσοπρόθεσμες (δοκιμαστικές εφαρμογές και διορθώσεις σφαλμάτων) και μακροπρόθεσμες (αορίστου χρόνου).
Το πόρισμα-πρόταση της ομάδας εργασίας αυτής, θα αποτελέσει το «καθολικό καταπίστευμα» για την επόμενη δεύτερη φάση εργασιών σε επίπεδο κορυφής για την οριστική επίλυσης του Κ. Ζ. σε μια νέα διάσκεψη αποτελούμενη από τα κορυφαία αιρετά όργανα των εγγυητριών και τυχόν άλλων εκ των Μεγάλων Δυνάμεων, των Κοινοτήτων της μεγαλονήσου, του Ο.Η.Ε. και της Ε.Ε. σε τόπο και χρόνο που θα καθοριστεί με κοινή συναίνεση όλων των εμπλεκομένων.
Αυτονόητο είναι ότι κανένας λόγος δεν αποτρέπει τις εύλογες επαναλήψεις των συνομιλιών σε οποιαδήποτε φάση των εργασιών των διαπραγματευτών , με στόχο να εξευρεθεί ο «κοινός τόπος» των ομόφωνων συμφωνιών, σύμφωνα με το γραπτό και εθιμικό τοπικό και διεθνές δίκαιο.
Θα είναι λυπηρό αλλά θα προστεθεί τούτο: Εάν αγνοηθεί αυτό το είδος της μεθόδευσης για μια επιτυχημένη οριστική συμφωνία (από τη βάση προς την κορυφή της πυραμίδας) στην παρούσα 21η χιλιετηρίδα που βρισκόμαστε,. δεν είναι βέβαιο ότι θα γίνει αποδεκτή από το λαό της Κύπρου η οποιαδήποτε άλλου είδους συμφωνία επίλυσης του Κ. Ζ. προερχομένη από οποιαδήποτε συνδιάσκεψη με την απουσία των προτάσεων της βάσης (λαού), επομένως, και το μέλλον του Κυπριακού λαού θα είναι αβέβαιο με ότι αυτό συνεπάγεται για τη μεγαλόνησο και τους κατοίκους της.