Η ΤΣΕΧΙΑ ΛΕΕΙ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ. ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ. ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΛΕΟΝ ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ & ΔΙΕΘΝΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

Η Τσεχική Δικαιοσύνη αποφάσισε (μάλλον το αυτονόητο) ότι τα κυβερνητικά μέτρα για την απαγόρευση κυκλοφορίας είναι παράνομα και μέσα σε λιγες ώρες η Τσεχική κυβέρνηση σεβόμενη την απόφαση του Εφετείου της Πράγας, ήρε όλους τους ισχύοντες περιορισμούς συμπεριλαμβανομένου ακόμα και της απαγόρευσης εξόδου από την Τσεχία....

 Νομικοί που έχουν ερωτηθεί στην Ελλάδα θεωρούν ότι η απόφαση της κυβέρνησης των Αθηνών να προχωρήσει σε απαγόρευση κυκλοφορίας είναι «ημιπαράνομη» δηλαδή στα όρια της νομιμότητας.

Έχει ενδιαφέρον να σημειώσουμε πως οι Τσέχοι έχουν άσχημα συλλογικά βιώματα από τα χρόνια της κομμουνιστικής Τσεχοσλοβακίας που είχαν περιορισμούς στις μετακινήσεις τους και οι απαγορεύσεις λόγω κορωνοϊού τους ξύπνησαν κακές αναμνήσεις από εκείνη την εποχή.

«Χωρίς την σωματική (μετα)κίνηση δεν νοείται άσκηση δικαιώματος και ελευθερίας, καθ’ όσον χωρίς σωματική (μετα)κίνηση δεν νοείται ελευθερία. Μπορεί, άραγε, ένας κρατούμενος στις φυλακές να επικαλεσθεί ότι είναι ελεύθερος;

Η έννομη τάξη αναγνωρίζει σε αυτόν τα δικαιώματα της ψήφου, της έκφρασης (χαρακτηριστικό και ιστορικό παράδειγμα αυτής της ελευθερίας το “Γράμμα από τη φυλακή για τους Ευρωπαίους” που είχε συγγράψει ο Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης, δημοσιευμένο στις εκδόσεις Ίκαρος, 1974) αλλά και της ατομικής Θείας Λατρείας στο κελί του.

Εντούτοις, με την εκ του νόμου επιβληθείσα αποστέρηση της προσωπικής ελευθερίας του και, ειδικότερα, της δυνατότητάς του να μετακινηθεί προς όποιον τόπο επιθυμεί, η άσκηση οποιουδήποτε άλλου δικαιώματός του υποχωρεί και ωχριά, δεδομένου ότι στερείται την κορωνίδα των δικαιωμάτων του και εν ταυτώ την βάση και προϋπόθεση ασκήσεως άλλων δικαιωμάτων, ήτοι την δυνατότητα (σωματικής) μετακίνησής του ως έκφανση της προσωπικής ελευθερίας του.»

Συνεπώς πρόκειται για καταπάτηση του βασικότερου δικαιώματος ενός ανθρώπου.

«Στο ξεκίνημα αυτή της τρέλας του κορωνοϊού αποκλείστηκα σε ένα μικρό χωριό στη νότια Βοημία» λέει η πολωνίδα σκηνοθέτης Κριστίνα Κράουζε, η οποία εδώ και χρόνια ζει στη Πράγα. Τώρα όμως έρχονται οι πρώτοι επισκέπτες στο χωριό, προσθέτει η σκηνοθέτης. Ευτυχής για την αναίρεση των περιορισμών δηλώνει και η κομμώτρια Ζντένα: «Τέρμα τα εξτένσιον! Ζήτω η ελευθερία!»

Ο σκηνοθέτης Πετρ Γιάντζαρεκ, δημιουργός ντοκιμαντέρ για τον πρώην πρόεδρο της Τσεχίας Βάτσλαβ Χάβελ, έμενε το τελευταίο διάστημα στη Πράγα: «Για 30 χρόνια, μια ζωή δηλαδή, το κομμουνιστικό καθεστώς απαγόρευε να ταξιδεύουμε στο εξωτερικό. Επιτέλους όμως η κυβέρνηση υποχώρησε».

Υπό προϋποθέσεις οι περιορισμοί στα θεμελιώδη δικαιώματα

Την περασμένη Πέμπτη το Εφετείο της Πράγας έκρινε παράνομα τα τέσσερα νομοθετικά διατάγματα του υπουργού Υγείας. Δύο προέβλεπαν περιορισμούς στην κυκλοφορία και δύο για το λιανικό εμπόριο.

Ανακοινώνοντας την απόφαση ο πρόεδρος του δικαστηρίου Στέπαν Βιμπόρνι επιχειρηματολόγησε ότι η κυβέρνηση μπορεί να επιβάλει περιορισμούς στα θεμελιώδη δικαιώματα, μόνο υπό την προϋπόθεση ότι συνάδουν με τον ειδικό νόμο για περιόδους κρίσεων. Το δικαστήριο έδωσε διορία στην τσεχική κυβέρνηση μέχρι σήμερα να πάρει πίσω τα μέτρα. Και εκείνη το έπραξε. Ήδη από την 12η Μαρτίου η κυβέρνηση του Αντρέι Μπάμπις κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για αρχικά 30 μέρες. Στη συνέχεια το κοινοβούλιο έδωσε παράταση μέχρι τέλη Απριλίου και επέβαλε περιορισμούς, που προβλέπονται στο νόμο για περιόδους κρίσεων. Μετά όμως η κυβέρνηση άλλαξε γνώμη και ακύρωσε τα μέτρα. Ο υπουργός Υγείας Άνταμ Βόιτεχ τα επανέφερε, στη βάση όμως του νόμου για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Μια πονηριά της κυβέρνησης

Ο νομικός και ειδικός σε ζητήματα υγείας Όντρεϊ Ντοστάλ, ο οποίος προσέφυγε εναντίον της κυβέρνησης στην δικαιοσύνη δήλωσε χαρούμενος για την δικαστική απόφαση. Το δημοκρατικό κράτος έκανε ένα ακόμα βήμα μπροστά, δήλωσε στον τσεχικό Τύπο και πρόσθεσε: «Με ένα τέχνασμα οι κυβερνώντες θέλησαν προφανώς να αποφύγουν τη καταβολή αποζημιώσεων».

Από τη πλευρά του ο πρώην υπουργός Εσωτερικών και συνήγορος υπεράσπισης Τόμας Σόκολ δήλωσε στην DW ότι η κυβέρνηση εγκατέλειψε τον ασφαλή χώρο του νόμου για περιόδους κρίσεων και ριψοκινδύνευσε στηριζόμενη νομικά στον νόμο περί προστασίας της δημόσιας υγείας για να αιτιολογήσει τις ίδιες απαγορεύσεις. Και υπογράμμισε: «Δεν αποτελεί έκπληξη ότι το δικαστήριο είχε τελικά διαφορετική άποψη». Για τον δημοσιογράφο και πρώην πρέσβη της Τσεχίας στο Παρίσι Πετρ Γιάνισκα η απόφαση έχει βαρύνουσα σημασία διότι δείχνει στην εκτελεστική εξουσία ότι οφείλει να σέβεται τους νόμους ακόμα και σε περιόδους κρίσεων: «Θα με εξέπληττε ωστόσο αν ο πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις αποδεχόταν την δικαστική απόφαση και δεν προσπαθούσε να την ανατρέψει». Και πράγματι ο Τσέχος πρωθυπουργός θα το πράξει. Ο υπουργός Υγείας Άνταμ Βόιτεχ προσέφυγε ήδη στο Ακυρωτικό Δικαστήριο.

Τη Παρασκευή η κυβέρνηση αποφάσισε να ζητήσει από το Κοινοβούλιο παράταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης μέχρι τις 25 Μαΐου. Τη μέρα αυτή σχεδιάζεται να αναιρεθούν σχεδόν όλα τα περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Δύο εβδομάδες νωρίτερα από ότι είχε αρχικά ανακοινωθεί.

Από τη πλευρά του ωστόσο ο πρωθυπουργός δεν αναμένει ανατροπές μετά την απόφαση του Εφετείου της Πράγας. Οι μετακινήσεις στο εξωτερικό, τις οποίες επέτρεψε με την απόφασή του το δικαστήριο είναι ούτως ή άλλως σε θεωρητικό επίπεδο και δεν θα γίνουν πράξη, είπε ο Αντρέι Μπάμπις προειδοποιώντας: «Κανείς δεν θα σας επιτρέψει να ξαναμπείτε στη χώρα».

Από τις γειτονικές χώρες της Τσεχίας μόνο η Αυστρία επιτρέπει προς το παρόν την είσοδο, υπό τη προϋπόθεση ότι κάθε ταξιδιώτης θα φέρει μαζί του πιστοποίηση ότι έχει κάνει τεστ για κορωνοϊό με αρνητικό αποτέλεσμα.