Τι έχει τραβήξει και η Αθήνα…

Πόσο ίδια είναι άραγε η σημερινή Αθήνα, η πρωτεύουσα των 5 και πλέον εκατομμυρίων ανθρώπων, με την πόλη των περασμένων αιώνων; Το «χωριό» μετά την Επανάσταση του 1821, του 19ου και μέχρι τα μέσα του 20ου; Πόσοι παλαιότεροι έχουν αναμνήσεις και εικόνες από μια πόλη εντελώς διαφορετική; Ας γυρίσουμε λοιπόν λίγο πίσω στο χρόνο…
Περνώντας νοερά για μια βόλτα από «Αγάμων», «Αγελάδες», «Αγχεσμό», «Αέρηδες», «Αλώνια», «Αμπατζήδικα», «Βατραχονήσι», τον «Βοϊδοπνίχτη», τα «Δαρδανέλια», τη «Δεκοχτούρα», το «Δράκο», τα «Ελαιοτριβεία», από «Θων», «Καραούσι», «Κατσικάδικα», «Κόκκινα Χώματα», «Μπύθουλα», Χεζολίθαρο». Τοπωνύμια της παλιάς Αθήνας, που θα σας προτρέψω να ψάξεται σε ποιές συνοικίες αναφέρονται. Κάποια ίσως τα ξέρετε, κάποια τα έχετε ακούσει και κάποια ίσως σας διαφεύγουν.

Ιστορικά κτίρια δυστυχώς καταστράφηκαν. Όπως το Δημοτικό Θέατρο, κόσμημα της Αθήνας, στο σημείο του σημερινού δημαρχείου της πλατείας Κοτζιά, δημιουργίας των Μπουλανζέ-Τσίλερ (1888-1839). Το «Ελληνικόν Πιλοποιείον» του Πουλόπουλου στην Ηρακλειδών (μικρό μέρος διασώζεται σήμερα) ή το ξενοδοχείο «Ακταίον» στο Φάληρο. Άλλα ευτυχώς ανακαινίστηκαν και διασώθηκαν, με ορισμένες αλλαγές όπως το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετάννια» (1842) ή το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας στην οδό Αιόλου, συγχώνευση δύο ξεχωριστών διόροφων κτιρίων του 1810.

Πλατεία Ομονοίας, σε μορφή …πλατείας και όχι του σημερινού «εκτρώματος». Πλατεία Συντάγματος, με τα πρώτα ιππήλατα τραμ. Τα Εξάρχεια προάστια τότε όπως και οι Αμπελόκηποι, τα Πατήσια, το Παγκράτι, το Μετς, το Κουκάκι κ.α.

Ποτάμια σαν τον Ιλυσσό και τον Κηφισό. Ο πρώτος άρχισε να καλύπτεται επί Μεταξά από την κοίτη του (Σχολή Χωροφυλακής), την δεκαετία του ΄30, με τη δημιουργία της οδού Μιχαλακοπούλου. Αργότερα, το ΄60, η κάλυψη επεκτάθηκε για τη δημιουργία της οδού Καλλιρόης. Ο δεύτερος είχε παρόμοια τύχη. Οι ιθύνοντες αφού έστρωσαν κακόγουστα με πέτρα και σκυρόδεμα τις κοίτες του, στη συνέχεια 1999-2000 τον επικάλυψαν πλήρως για να διαπλατυνθεί η εθνική οδός. Ήμαστε ο μοναδικός λαός που αφού κατέστρεψε πρώτα τα ιστορικά-φυσικά ποτάμια της πρωτεύουσας, στη συνέχεια των ετών τα έκανε λεωφόρους!

Αθήνα μου πρωτεύουσα. Τι έχεις τραβήξει κι εσύ; Όταν υπήρχαν οι ικανότητες χαρτογράφησης μεγάλων δρόμων και δημιουργίας μιας πανέμορφης αρχιτεκτονικά ευρωπαϊκής πόλης, με στοιχεία της ελληνικής τεχνοτροπίας (Τσίλερ, Χάνσεν, Μπουλανζέ, Θεοφυλάς, Ζέζος, Κάλκος, Φανέλλης, Φιτάλης κ.α.) πάλι τα μεγαλοσυμφέροντα των γαιοκτημόνων στάθηκαν τροχοπέδη. Αυτός ο λαός μια ζωή πληρώνει λάθη του παρελθόντος και καταστρεπτικές επιλογές των εκάστοτε κυβερνώντων!