Πώς τα ορυχεία του Λαυρίου άλλαξαν την Αρχαία Αθήνα και τον κόσμο;

 

Μόλις 50 χιλιόμετρα νότια της Αθήνας, ανάμεσα στο Θορικό και το Ακρωτήριο Σουνίου, κρύβεται ένας αρχαίος θησαυρός: τα ορυχεία του Λαυρίου. Από την Ύστερη Νεολιθική Περίοδο (3.200 π.Χ.), η περιοχή άνθιζε με την εξόρυξη ασημιού, χαλκού, μολύβδου και σπανίων μετάλλων.

Η ακμή τους έφτασε στην Κλασική Ελλάδα, με τους σκλάβους να τροφοδοτούν την αθηναϊκή οικονομία. Η πόλη-κράτος εκμεταλλεύτηκε πλήρως τα ορυχεία, τα οποία κάλυπταν το 25% των ετήσιων εσόδων της.

Σύμφωνα με τον Δρ. Ηλία Κονοφάγο, η ετήσια παραγωγή άγγιζε τα 920 τάλαντα, ισοδύναμα με 5.520.000 δραχμές Αττικής. 20.000 κιλά αργύρου και 8.000 κιλά μολύβδου εξορύσσονταν ετησίως, τροφοδοτώντας το αθηναϊκό ναυτικό και οικονομία.

Ο Θεμιστοκλής, Άρχοντας της Αθήνας το 493 π.Χ., οραματιζόταν την Αθήνα ως ναυτική δύναμη. Χρησιμοποίησε τα έσοδα από τα ορυχεία για να κατασκευάσει 200 τριήρεις, πολεμικά πλοία με 170 κωπηλάτες έκαστο, συνολικής δύναμης 34.000 ανδρών. 20.000 σκλάβοι εργάστηκαν στα ορυχεία για να εξασφαλίσουν το ασήμι που απαιτούνταν.

Το 480 π.Χ., ο τεράστιος περσικός στρατός εισέβαλε στην Ελλάδα, απειλώντας την Αθήνα. Ο Θεμιστοκλής πρότεινε να αποφύγουν οι Έλληνες μια μάχη στη στεριά και να αντιμετωπίσουν τους Πέρσες στη θάλασσα.

Στη μάχη του Αρτεμισίου, ο ελληνικός στόλος υπέστη απώλειες, αλλά ο Θεμιστοκλής επέμενε να επαναληφθεί η μάχη. Ο περσικός βασιλιάς Ξέρξης, παρασυρμένος από τον Θεμιστοκλή, έριξε τον στόλο του στα στενά της Σαλαμίνας.

Εκεί, τα περσικά πλοία δεν μπορούσαν να ελιχθούν και ο ελληνικός στόλος τα αφάνισε. Ήταν 22 Σεπτεμβρίου 480 π.Χ., μια από τις πιο σημαντικές νίκες στην ιστορία.

Χωρίς ναυτική υποστήριξη, ο Ξέρξης υποχώρησε, εγκαταλείποντας την φιλοδοξία του να κατακτήσει την Ελλάδα. Πολλοί ιστορικοί θεωρούν τη Σαλαμίνα μια από τις πιο κρίσιμες μάχες στην ανθρώπινη ιστορία, καθώς εμπόδισε την περσική κυριαρχία και διασφάλισε την πρόοδο του δυτικού πολιτισμού.

Τα πλοία που έδωσαν τη νίκη στη Σαλαμίνα χρηματοδοτήθηκαν με ασήμι από τα ορυχεία του Λαυρίου. Η θυσία των σκλάβων εκεί συνέβαλε καθοριστικά στη διάσωση του δυτικού πολιτισμού.