Η Αγία τούτη ημέρα, η εορτή των εορτών του Έθνους μας, σαν μια πολύκρουνη πηγή της δόξας μας δίνει πάλι σήμερα τα ζείδωρα νάματά της και μας αναβαπτίζει στην κολυμπήθρα της εθνικής υπερηφάνειας. Όσο κι αν κυλούν τα χρόνια, η μέρα τούτη θα στέκεται, πάντα σαν ένα φωτεινό ορόσημο, σαν ένα μαγικό αστέρι, για να μας δείχνει το δρόμο του Εθνικού Χρέους , να μας εμπνέει το ιδανικό της ελευθερίας και να μας θυμίζει την τη διπλή λύτρωση από τα δεσμά της σκλαβιάς και της αμαρτίας. Διπλή γιορτή γιορτάζουν σήμερα οι απανταχού Πανέλληνες. Το τέλος δύο δραμάτων. Πανανθρώπινο το ένα, εθνικό το άλλο. Χαράς ευαγγέλια για τον χριστιανό που έλαβε το μήνυμα του Θεού για τη λύτρωσή του από το προπατορικό του αμάρτημα, και χαράς ευαγγέλια για τον Έλληνα ραγιά που πήρε το μήνυμα της απελευθέρωσής του από τον ανελέητο τουρκικό ζυγό. Έτσι η 25η Μαρτίου είναι μια λαμπρή μέρα της πατρίδος μας και της θρησκείας μας.
ΠΩΣ ΚΑΘΙΕΡΩΘΗΚΕ
Έχουν περάσει 187 χρόνια από τότε που καθιερώθηκε και γιορτάστηκε για πρώτη φορά επίσημα η 25η Μαρτίου, ως Εθνική Εορτή. Η ιδέα της καθιέρωσης ανήκει στον φαναριώτη ρομαντικό ποιητή και πεζογράφο, Παναγιώτη Σούτσο, ο οποίος διατελούσε σύμβουλος του υπουργού Εσωτερικών, Ιωάννη Κωλέττη. Αυτός πρώτος το έτος 1834 διατύπωσε την άποψη ότι, η 25η Μαρτίου θα έπρεπε να καθιερωθεί ως Εθνική Εορτή.
Κατά μία εκδοχή το Παλάτι αντέδρασε, και μάλλον, δεν επιθυμούσε να συνδέσει την Εθνική Εορτή με την Ορθοδοξία, για να μη δώσει την ευκαιρία στην Εκκλησία να καπηλευτεί την επανάσταση των Ελλήνων. (Σημειωτέο ότι ο Όθων και οι Βαυαροί που κυβερνούσαν τότε την Ελλάδα ήταν καθολικοί).
Κατά μία δεύτερη εκδοχή το κρατικό ταμείον ήταν μείον, δεν υπήρχαν τα απαραίτητα ποσά, και ο υπουργός Εσωτερικών ήταν αντίθετος για την τέλεση εορτών.
Όμως δύο άνδρες αντέδρασαν σθεναρά και με τις δυναμικές ενέργειές τους κατάφεραν να πείσουν τον Όθωνα να εκδώσει Βασιλικό διάταγμα το οποίο θα καθόριζε την 25η Μαρτίου ως ημέρα Εθνικής Εορτής. Ο ένας ήταν ο αγωνιστής του 1821 και τότε Δήμαρχος της Αθήνας Δημήτρης Καλλιφρονάς. Ο δεύτερος ήταν ο Γεώργιος Γλαράκης, γραμματέας της Επικρατείας (δηλαδή υπουργός) επί των Εκκλησιαστικών, Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και Εσωτερικών.
Οι δυο αυτοί άνδρες πρότειναν από τώρα και στο εξής η 25η Μαρτίου να είναι Εθνική Γιορτή των Ελλήνων και να γιορτάζεται εκτός των άλλων εκδηλώσεων με την αναβίωση πολιτιστικών και αθλητικών γεγονότων στα πρότυπα της αρχαιότητας. Επί πλέον πρότειναν παρομοίου είδους εκδηλώσεις να γίνουν και σε άλλες πόλεις, (Αθήνα, Ύδρα, Τριπολιτσά, Μεσολόγγι). Η στόχευση των δύο ανδρών ήταν στη διεθνή προβολή της χώρας.
Έτσι έπεισαν τον Όθωνα να εκδώσει το υπ’ αριθμ 980/1838 Βασιλικό Διάταγμα με το οποίο καθιερώθηκε η 25η Μαρτίου ως Εθνική Εορτή.
Στο βασιλικό διάταγμα αναφέρεται μεταξύ άλλων:
«…Θεωρήσαντες
ότι η ημέρα της 25ης Μαρτίου είναι λαμπρά και καθ’ αυτήν εις πάντα Έλληνα δια
την εν αυτή τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, είναι προσέτι
λαμπρά και χαρμόσυνος δια την κατ’ αυτήν την ημέραν έναρξιν του περί της
ανεξαρτησίας αγώνος του ελληνικού Έθνους, καθιερούμεν την ημέραν ταύτην εις το
διηνεκές ως ημέραν εθνικής εορτής».
ΠΩΣ ΓΙΟΡΤΑΣΤΗΚΕ
Ο Δήμαρχος Αθηνών καθάρισε και σημαιοστόλισε τις λίγες τότε πλατείες. Την παραμονή των εορταστικών εκδηλώσεων, κατά τις βραδινές ώρες, ρίχτηκαν 21 κανονιοβολισμοί που συμβόλιζαν την έναρξη της Επαναστάσεως. Την επόμενη ημέρα, Παρασκευή πρωί ανήμερα του Ευαγγελισμού, η Αθήνα ξύπνησε με 21 νέους κανονιοβολισμούς. Αμέσως μετά άρχισαν να κτυπούν χαρμόσυνα οι καμπάνες των εκκλησιών. Συγχρόνως η στρατιωτική μουσική διερχόταν από τους δρόμους της Αθήνας παίζοντας τον εωθινό.
Στις 8 το πρωί, στρατιωτικά τμήματα παρατάχθηκαν στους δρόμους μεταξύ των Ανακτόρων (σημερινό Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, επί της πλατείας Κλαυθμώνος) και της εκκλησίας της Αγίας Ειρήνης (επί της οδού Αιόλου), όπου θα τελούνταν η επίσημη δοξολογία. Μία ώρα αργότερα, ο Όθων ντυμένος με την παραδοσιακή φουστανέλα και η Αμαλία με παραδοσιακή ενδυμασία, έφθασαν με άμαξα στον καθεδρικό ναό της Αθήνας, επευφημούμενοι από το πλήθος, που είχε συρρεύσει από κάθε γωνιά της Αττικής. Στη δοξολογία παρέστησαν οι αρχές της πόλης, εκπρόσωποι των συντεχνιών και μέλη του διπλωματικού σώματος. Το τέλος της δοξολογίας σήμαναν 21 κανονιοβολισμοί και οι βασιλείς υπό τις συνεχείς επευφημίες του πλήθους πήραν το δρόμο της επιστροφής για το παλάτι.
Μπροστά στα Παλαιά Ανάκτορα, στη σημερινή Πλατεία Κλαυθμώνος, ο Δήμος Αθηναίων είχε στήσει αψίδα γιορταστική και εκεί άρχισε, μετά την Δοξολογία, το μεγάλο γιορταστικό πανηγύρι, με χορούς και τραγούδια, στο οποίο συμμετείχαν όλοι οι νέοι της πόλης ανεξάρτητα από την κοινωνική τους τάξη και τους παρακολούθησαν πολλοί από τους Αγωνιστές του 1821.
Μέσα στην χαρά και τον ενθουσιασμό την παράσταση έκλεψε μία κυρία ηλικιωμένη με κάτασπρα μαλλιά, ονόματι Δέσποινα Λέκκα, η οποία θέλησε να σύρει πρώτη το χορό, και ως νέα Καλλιπάτειρα βροντοφώναξε προς το πλήθος: «Σταματήσατε, παιδιά μου, εις εμέ ανήκει ν’ αρχίσω τον χορό, διότι εις αυτό το έδαφος πρόσφερα δύο ανδρείους αδελφούς και τον μοναδικό υιό μου». Πράγματι η Δέσποινα είχε χάσει στον Αγώνα της Ελευθερίας τα αδέλφια της Μήτρο και Αναστάση καθώς και το μοναχογιό της Γιώργο.
Οι άνδρες παραμέρισαν και την άφησαν παραβαίνοντας τις συνήθειες της εποχής να σύρει πρώτη τον χορό. Κλαίγοντας, η Δέσποινα έσυρε πρώτη το χορό. Έδειχνε όμως τη χαρά των Ελλήνων που πανηγύριζαν την ελευθερία τους και την αυταπάρνηση με την οποία θυσιάστηκαν στο βωμό της πατρίδας. Η εικόνα αυτή έκανε μεγάλη εντύπωση στην παρευρισκόμενη γερμανίδα Γιούλια φον Νόρντενπφλιχτ (κυρία επί των τιμών της βασίλισσας Αμαλίας), η οποία δεν δίστασε να την παρομοιάσει με αρχαία Σπαρτιάτισσα.
Τα τραγούδια οι μουσικές και οι χοροί κράτησαν όλη την ημέρα. Όλη την ημέρα η Αθήνα ήταν ένα πανηγύρι.
Τη νύχτα ο Δήμαρχος φωταγώγησε με λαδοφάναρα τους κεντρικούς δρόμους τα δημόσια κτίρια και την Ακρόπολη. Οι Αθηναίοι έμειναν αποσβολωμένοι από το υπερθέαμα, όταν αντίκρισαν στο Λυκαβηττό φαναράκια που τα κρατούσαν νεολαίοι της εποχής και σχημάτιζαν ένα τεράστιο φωτεινό σταυρό με τις λέξεις «Εν τούτω Νίκα».
ΠΩΣ ΠΕΡΙΕΓΡΑΨΑΝ ΤΙΣ ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Να πως περιγράφει την ημέρα εκείνη ο λόγιος Ρήγας Παλαμήδης, που αναδείχθηκε από τους πρόκριτους της Πελοποννήσου, πολιτικός της νεοσύστατης Ελλάδας, πληρεξούσιος σε έξι εθνοσυνελεύσεις, μέλος του Πανελληνίου, γερουσιαστής, σύμβουλος της επικράτειας, νομάρχης, πρόεδρος της Βουλής:
«Η τελετή εγένετο μεθ' όλης της πομπής και επισημότητας - είχον δε συνέλθει ενταύθα άπασαι σχεδόν αι δημοτικοί αρχαί της Αττικής και πλήθος λαού των περιχώρων μετά των σημαιών, όπλων και τυμπάνων ώστε η πόλις των Αθηνών παριστά μέχρι της εσπέρας της επιούσης το θέαμα μεγαλοπρεπούς και τερπνής πανηγύρεως, εν πλήρει τάξει και ησυχία τελούμενης».
Ένας Βαυαρός δημοσιογράφος που παρακολούθησε τις εκδηλώσεις έγραφε σε ρεπορτάζ του: «Κατά την τριετή παραμονή μου στην Ελλάδα, δεν έτυχε να ζήσω παρόμοιες σκηνές ενθουσιασμού και διθυραμβικών εκδηλώσεων όπως εκείνη την ημέρα της 25ης Μαρτίου που γιορτάστηκε για πρώτη φορά ως Εθνική Εορτή του Ελληνισμού στην Εκκλησία της Αγίας Ειρήνης στην Αθήνα. Οι Αρβανίτες είχαν κατεβεί με τις σημαίες τους από τα βουνά, οι αγρότες της περιοχής έκαναν παρέλαση με τα νταούλια και το ζουρνά τους αθρόοι στην πόλη, οι συντεχνίες με τα λάβαρα των επαγγελμάτων τους άφηναν χαρούμενοι τις μεταξένιες σημαιούλες τους να κυματίζουν στον αέρα».
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Έτσι, το 1838 γιορτάστηκε για πρώτη φορά η 25η Μαρτίου, ως μέρα μνήμης των Ελλήνων Αγωνιστών του 1821και της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας. Και τούτη η γιορτή έγινε με γκρίνια, με διαφωνίες και με πλουσιοπάροχη μεγαλοπρέπεια (ενώ χρήματα δεν υπήρχαν), κατά την πατροπαράδοτη συνήθεια μας. Οι κακές γλώσσες λένε ότι για τη γιορτή ετούτη δαπανήθηκε μέρος των χρημάτων, που προοριζόταν για την ανέγερση του Πανεπιστημίου.
Το 1875 πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στρατιωτική παρέλαση. Μέχρι τότε, την ημέρα της εθνικής εορτής, ο στρατός βρισκόταν παραταγμένος από τα ανάκτορα έως τη Μητρόπολη.
Το 1899 γίνεται για πρώτη φορά μαθητική παρέλαση. Από το 1924, όλα τα σχολεία, πανελλαδικά συμμετέχουν σε παρελάσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου