Του Κωνσταντίνου ΓεωργακόπουλουΚαθηγητού Πανεπιστημίου
Βρισκόμαστε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, Μάιος του 1821. Έχει φθάσει η είδηση ότι οι Έλληνες ξεσηκώθηκαν εναντίων των Τούρκων. Τα μέσα επικοινωνίας εκείνη την εποχή ήταν πρωτόγονα, έτσι το μήνυμα έφτασε με καθυστέρηση. Πλήθος Αμερικανών, που κατάγονται από διάφορες χώρες, συμμετέχει σε μια πορεία δυναμική. Προηγείται κάποιος που κρατάει ένα μεγάλο σταυρό, και τον στήνει στην κορυφή ενός λόφου. Ένας ομιλητής ατενίζοντας τον σταυρό τονίζει:
«Εύχομαι ο σταυρός να στηθεί σε όλα τα σκλαβωμένα μέρη της Ελλάδος και στην Αγιασοφιά».
Φιλελληνισμός. Μια ιστορική πραγματικότητα που εμφανίζεται σε πολλές χώρες, κυρίως της Ευρώπης. Που οφείλεται;
- Στον θαυμασμό προς την αρχαία Ελλάδα
- Στην συμπάθεια προς τους υπόδουλους χριστιανούς
- Στα κατορθώματα των Ελλήνων μετά την έναρξη της επαναστάσεως
- Στους αγώνες των Ελλήνων της διασποράς
Έχει προηγηθεί το κίνημα του Ρήγα Φεραίου στην Κεντρική Ευρώπη:
Χάρτα, πολίτευμα, θούριος. Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό, το Σούλι, ο χορός του Ζαλόγγου. Οι ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού προετοιμάζουν το έδαφος. Στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας ο Καποδίστριας, ο Υψηλάντης, ο Βαρβάκης. Στη Βιέννη και τη Βουδαπέστη οι Έλληνες έμποροι και λόγιοι. Στη Βλαχία και τη Μολδαβία οι ηγεμόνες Φαναριώτες Σούτσος, Μαυροκορδάτος,Μουρούζης, Μαυρογένης. Στον Εύξεινο Πόντο, που εξακολουθεί να αποτελεί ελληνική λίμνη, οι παροικίες των 200 ελληνικών πόλεων ξεσηκώνονται. Στα μεγάλα αστικά κέντρα της Ευρώπης οι Έλληνες διαφωτίζουν τους ντόπιους.
Πως εκφράστηκε ο φιλελληνισμός;
- Με ομιλίες, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις ζωγραφικής.
- Με ποιήματα, διηγήματα, άρθρα στον τοπικό τύπο, προκηρύξεις
- Με περίθαλψη προσφύγων και παιδιών πεσόντων αγωνιστών
- Με αποστολή εθελοντών στα πεδία των μαχών
- Με αποστολή πολεμοφοδίων, τροφίμων, χρημάτων, φαρμάκων
- Με εκπαίδευση στις απελευθερούμενες περιοχές
Πρώτοι φιλέλληνες οι Γερμανοί με 142 άνδρες νεκρούς επί συνόλου 313 πεσόντων φιλελλήνων. Το κίνημα συμπαραστάσεως στον αγώνα του 1821, αρχίζει στη Λειψία από τον Γερμανό, Ελληνολάτρη καθηγητή, Krug. Οι Έλληνες φοιτητές γράφουν προκήρυξη που διανέμουν στη γερμανόφωνη Κεντρική Ευρώπη, με τίτλο «Ελλάδος Παλιγγενεσία». Ο λογοτέχνης Μύλλερ«Μύλλερ των Ελλήνων». συλλέγει και διαδίδει παντού τα «Τραγούδια των Ελλήνων», δημοτικά τραγούδια που μιλάνε για την Ελλάδα και την Επανάσταση. Αποκαλείται ο
Οι Γερμανοί οργανώνουν 9 αποστολές μαχητών, όπλων και πολεμοφοδίων από το λιμάνι της Μασσαλίας προς την Ελλάδα.
Χαζεύοντας στο Μοναστηράκι στάθηκα σ’ ένα δρομάκι πάροδο της κεντρικής Ηφαίστου, στη οδό Νορμάνου. Ρώτησα καταστηματάρχες και περαστικούς «ποιος ήταν αυτός ο Νορμάνος». Απογοήτευση! Ουδείς εγνώριζε ότι ο δρόμος ήταν αφιερωμένος στον Norman von Ehrenfels, τον ευγενή Γερμανό αξιωματικό που έφτασε στην Ελλάδα επικεφαλής σώματος 120 επιλέκτων στρατιωτών και θυσιασθηκε για την πατρίδα μας.
Στη Γαλλία, μετά την επανάσταση του 1789 πνέει άνεμος ελευθερίας. Ιδρύονται «Ελληνικές Επιτροπές» στο Παρίσι και τη Μασσαλία, την ελληνική αυτή αποικία των Φωκαέων που ιδρήθυκε το 600 π.Χ. Ο μεγάλος γεωγράφος Στράβων (1ος αιων, π.Χ) αναφέρει: «Μασσαλίωται Γαλάτας φιλέλληνας ποιούσι»
Ο Βίκτωρ Ουγκώ γράφει το ποίημα «Το Ελληνόπουλο» που συγκλονίζει. Ο Ντελακρουά ζωγραφίζει τη σφαγή της Χίου που εκφράζει παραστατικά την αγριότητα των Οθωμανών. Αποστολές ανδρών και πολεμικού υλικού από τη Μασσαλία με ενδιάμεσο σταθμό τη Ζάκυνθο.
Στην Ελβετία ο γνωστός τραπεζίτης της Γενεύης Ευνάρδος βοηθά οικονομικά τον αγώνα. Ο γιατρός Ιάκωβος Μάγερ πολεμάει και πεθαίνει στο Μεσολόγγι όπου εκδίδει τα «Ελληνικά Χρονικά», (1824 – 1826), εφημερίδα με πολύτιμες πληροφορίες για την πολιορκία. Οι Ελβετοί στέλνουν άνδρες και φάρμακα, περιθάλπουν στη χώρα τους παιδιά αγωνιστών.
Οι Ιταλοί στέλνουν σώμα επιλέκτων υπό τον κόμητα Σάντα Ρόζα από το λιμάνι της Τεργέστης. Ο Πιέτρο Γκάμπα, γραμματεύς του Λόρδου Βύρωνος, πολεμάει στο Μεσολόγγι, όπου εκδίδει την εφημερίδα «Ελληνικός Τηλέγραφος» στα ελληνικά και τα ιταλικά.
Στην Ολλανδία και το Βέλγιο η βοήθεια έρχεται από την εκκλησία, κυρίως των Διαμαρτυρομένων.
Στη Μεγάλη Βρετανία ιδρύονται επιτροπές συμπαραστάσεως στο Εδιμβούργο, το Μάντσεστερ και το Λονδίνο. Ο Λόρδος Βύρων, που είχε επισκεφθη την Ελλάδα το 1809, ενθουσιάζει τους συμπατριώτες του με τα γραπτά του. Ως εκπρόσωπος της «Ελληνικής Επιτροπής Λονδίνου» φέρνει μαζί του 20.000 χρυσά τάλληρα ως «δάνειον», μπαίνει στο πολιορκούμενο Μεσολόγγι όπου παθαίνει.
Στην Ρωσία, την αδελφή ομόδοξη μεγάλη χώρα, εξυμνεί την επανάσταση ο ποιητής Αλέξανδρος Πούσκιν και πρωτοστατεί στο κίνημα βοηθείας.
Στις ΗΠΑ ιδρύονται Επιτροπές Ελληνικού Αγώνος, στη Νέα Υόρκη, τη Φιλαδέλφεια και τη Βοστώνη. Ο Έβερεπ με τα πύρινα άρθρα του, ο Γουέμπστερ με τη μοναδική ομιλία του στο Κογκρέσο και ο πρόεδρος Μονρόε με την απόφαση για εξαίρεση από την «μη ανάμειξη στα εσωτερικά άλλων χωρών» (Δόγμα Μονρόε), βοηθούν σημαντικά το φιλελληνικό κίνημα.
Στην Ισπανία οργανώνονται επιτροπές και στέλνουν εθελοντές να πολεμήσουν, ακολουθώντας το παράδειγμα του μεγάλου εθνικού τους συγγραφέα του Θερβάντες (Δον Κιχώτης), που έλαβε μέρος στη ναυμαχία της Ναυπάκτου, όπου έχασε το ένα του χέρι. Εκεί συνετρίβη ο στόλος του Σουλτάνου από τους δυτικοευρωπαίους και τους Έλληνες και σταμάτησε η προέλαση των Τούρκων προς την Δύση.
Και άλλοι λαοί συμπαραστάθηκαν στους επαναστατημένους: Πολωνοί, Δανοί, Σουηδοί, άτομα αγνώστου εθνικότητας.
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ | ||
ΧΩΡΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΕΩΣ | ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ | ΠΕΣΟΝΤΕΣ |
| ΓΕΡΜΑΝΙΑ | 342 | 142 |
| ΓΑΛΛΙΑ | 196 | 60 |
| ΙΤΑΛΙΑ | 137 | 42 |
| Μ. ΒΡΕΤΤΑΝΙΑ | 99 | 21 |
| ΕΛΒΕΤΙΑ | 35 | 11 |
| ΠΟΛΩΝΙΑ | 30 | 11 |
| ΟΛΛΑΝΔΙΑ- ΒΕΛΓΙΟ | 17 | 3 |
| Η.Π.Α | 16 | 3 |
| ΟΥΓΓΑΡΙΑ | 9 | 6 |
| ΣΟΥΗΔΙΑ | 9 | 4 |
| ΔΑΝΙΑ | 8 | 3 |
| ΙΣΠΑΝΙΑ | 9 | 4 |
| ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΟΣ | 33 | 3 |
| ΣΥΝΟΛΟ | 940 | 313 |
Σήμερα υπάρχουν φιλέλληνες;
Η απάντηση είναι θετική. Μήπως πρέπει να τους προσέξουμε; Να αυξηθεί ο αριθμός τους; Να τιμήσουμε όσους βοηθούν την χώρα μας; Να τους πληροφορήσουμε για τον μοναδικό ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ, στον οποίο βασίζονται και οι δικές τους κοινωνίες; Για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε; Τις αλύτρωτες πατρίδες μας, τον τουρκικό επεκτατισμό την ξεχασμένη μαρτυρική Κύπρο μας, την παραχάραξη της Ιστορίας μας από τους Σκοπιανούς; Ας σταματήσουμε πια το δεν «διεκδικούμε τίποτα». Είμαστε ένα μεγάλο Έθνος, και η Εθνεγερσία του ’21 είναι μια ακόμη απόδειξη γι’ αυτό. Δυστυχώς βρισκόμαστε σε πολιτική παρακμή. Γίναμε η Χώρα της αναξιοκρατίας. Μήπως χρειάζεται ένας νέος ειρηνικός ξεσηκωμός;
δυλιμα!
ΑπάντησηΔιαγραφή