Η παρακαταθήκη Χριστόδουλου για τη Μακεδονία

Γράφει ο
Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος

Η Μακεδονία για τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο αποτελούσε πάντα ζήτημα ιδιαίτερης μέριμνας. Κατ’ επανάληψη είχε επισκεφθεί τη Θεσσαλονίκη και τις άλλες πόλεις της Μακεδονίας και πάντα μιλούσε και για την ελληνικότητα της περιοχής. Απόδειξη ήταν πως η τελευταία του ποιμαντική επίσκεψη, πριν να εισαχθεί στο Αρεταίειο νοσοκομείο και έκτοτε να μην ανανήψει, ήταν στην Έδεσσα. Βρέθηκε εκεί την 1^η Ιουνίου 2007 – στις 9 εισήχθη στο Αρεταίειο – για να συμμετάσχει στις εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από την εκτέλεση των Μακεδονομάχων Τέλλου Άγρα και Αντώνη Μίγγα. Σε κάθε ευκαιρία που του δόθηκε μίλησε ενώπιον μεγάλου πλήθους Μακεδόνων, οι οποίοι ενθαρρύνθηκαν από τους λόγους του και τον καταχειροκρότησαν.

Στην αρχή της κεντρικής ομιλίας του, στις 3 Ιουνίου 2007, που αποτελεί και την παρακαταθήκη του για τους Έλληνες,   σημείωσε: « Είμαστε σήμερα όλοι εδώ ενωμένοι κάτω από την ευλογία του Θεού και της Εκκλησίας Του για την απότιση του χρέους της μνήμης και της αλήθειας, έναντι των Ελλήνων ηρώων του Μακεδονικού Αγώνα, επειδή πιστεύουμε ότι η συντήρηση της ιστορικής μνήμης δεν αποτελεί παραχώρηση στη μισαλλοδοξία και στον φανατισμό, αλλά είναι ευλαβικό κερί, που τονίζει την ευγνωμοσύνη μας προς τους εθνικούς μας ήρωες και τονώνει το ηθικό και πατριωτικό μας φρόνημα». Και στη συνέχεια τόνισε με νόημα:
«Στα “πύρινα χρόνια” του Μακεδονικού Αγώνα κρίθηκε η ελληνικότητα αυτής της γης των Μακεδόνων, χωρίς να εξαγορασθή με ευτελές τίμημα καιροσκοπικής διπλωματίας, αλλ’ επιβεβαιώθηκε με το αίμα και τη θυσία των άξιων παιδιών της και των απανταχού Ελλήνων, που προσέτρεξαν εθελοντικά και πολέμησαν με θαυμαστή αυτοθυσία για την αλήθεια και την τιμή. Αν οι ήρωες σκέπτονταν όπως κάποιοι – ευτυχώς ολίγοι – την καλοπέρασή τους, τον συμβιβασμό και το συμφέρον τους, δεν θα είχαμε αυτήν εδώ την Πατρίδα. Την έχουμε επειδή πλήρωσαν γι’ αυτήν με τη ζωή τους οι Μακεδονομάχοι και όλοι οι αγωνιστές υπέρ Πίστεως και Πατρίδος».
Το τέλος της ομιλίας – παρακαταθήκης του ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος ήταν μια έκκληση στους Μακεδόνες:
«Μείνετε όρθιοι στις επάλξεις, σταθείτε και φυλάξτε τις εθνικές και θρησκευτικές μας παραδόσεις, διατηρείστε την ενότητα με τις ρίζες μας για να μην ξεραθή η ψυχή σας, αλλά να είναι πάντα καρποφόρα. Το μήνυμα τούτο προσλαμβάνει σήμερα ιδιάζον βάρος για όλους τους Έλληνες και μάλιστα τους Μακεδόνες. Στο διάβα της ιστορίας μας η Μακεδονία απετέλεσε μήλον έριδος πολλών γειτόνων μας. Οι αγώνες και οι θυσίες των πατέρων μας έσωσαν την Μακεδονία από τη βία και την τρομοκρατία τότε, πριν 100 χρόνια, του βουλγαρικού κομιτάτου. Ήταν αγώνες δύσκολοι και ήταν οι θυσίες βαριές. Η Εκκλησία στάθηκε όρθια όταν τίποτε άλλο δεν προσεφέρετο να στηρίξει την αποσταμένη ελπίδα.  Έκλεισε μέσα στο ράσο των παπάδων και δεσποτάδων Της όλα τα παιδιά Της και έδωσε πρώτη το παράδειγμα της αυτοθυσίας και του ηρωισμού... Όλοι το ξέρουμε και όλοι το διαλαλούμε. Χωρίς να λησμονούμε μάθαμε να συγχωρούμε αυτούς που μας αδίκησαν και μας αδικούν. Αυτό είναι το χρέος μας, όπως το έχουμε διδαχθεί από την Ορθοδοξία μας και τον Ελληνισμό μας. Μπορεί να πικραινόμαστε για κάποιες ύποπτες συμπεριφορές μερικών παιδιών της Πατρίδας μας, που αποκλίνουν από την εθνική μας συμπόρευση. Στην Ελλάδα και πριν και σήμερα και αύριο κανένας δεν μπόρεσε ούτε θα μπορέσει ποτέ να κάμψει το φρόνημά μας. Από εμάς εξαρτάται να δικαιωθούν οι θυσίες των ηρώων μας Μακεδονομάχων».  
Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος δεν έμεινε μόνο στους λόγους Πίστης και Ελπίδας προς τους Μακεδόνες Έλληνες.  Με δύο επιστολές του προς τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους, τον νεότερο,  υπογράμμισε τα δίκαια της Ελλάδας έναντι των σφετεριστών του ονόματος και της ονομασίας της Μακεδονίας γειτόνων της. Η πρώτη εστάλη στις 10 Νοεμβρίου 2004 και η δεύτερη ακολούθησε στις 17 Νοεμβρίου του ιδίου έτους. Και οι δύο εγράφησαν μετά την απόφαση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν τα Σκόπια με το συνταγματικό τους όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Όπως σημειώνει ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος στην πρώτη του επιστολή η χρήση του ονόματος «Μακεδονία» από τα Σκόπια είναι κάτι περισσότερο από μιαν απλή και αθώα πολιτιστική υπεξαίρεση. Γιατί, καθώς έγραψε, « τα όρια του πολιτιστικού, του πολιτικού και του επεκτατικού είναι αμυδρά». Και επισημαίνει στη συνέχεια:
«Οι Έλληνες θεωρούμε πως η αναγνώριση του όμορου με την Ελλάδα κράτους της πΓΔΜ με το εθνωνύμιο “Μακεδονία” όχι μόνο δεν εξυπηρετεί κανένα βαλκανικό κράτος, αφού ανεβάζει τη θερμοκρασία της έντασης και της καχυποψίας στην περιοχή, αλλά φαίνεται πως δικαιώνει όλους όσοι κτίζουν την ιστορία τους με κλοπιμαία υλικά και επιβραβεύει όσους διατηρούν άσβηστη τη σπίθα της αταξίας και της μόνιμης αστάθειας σε μια κρίσιμη για την Ευρώπη περιοχή και σε μιαν εποχή αδιάκοπων εντάσεων». Περαίνων την επιστολή του ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος αφού τονίζει ότι το όνομα «Μακεδονία» αποτελεί κύριο στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και συστατικό μέρισμα της εθνικής μας ιδιοπροσωπίας υπογραμμίζει:
«Εξοχότατε, είμαι πεπεισμένος πως η περιστολή της πολιτικής και δη της διεθνούς πολιτικής στην ψυχρή και μόνο εξυπηρέτηση εφήμερων και ιδιοτελών συμφερόντων, αποτελεί βασικό αίτιο της παγκόσμιας αστάθειας και αταξίας στη μετά-διπολική εποχή που διανύουμε. Ως οργανικό μέλος ενός ιστορικού λαού, του οποίου οι προτεραιότητες ουδέποτε υπήρξαν εφήμερες, ούτε καν ιδιοτελείς, και ως εκκλησιαστικός υπηρέτης της Ορθοδοξίας...επιθυμώ δια της παρούσης να εκδηλώσω με τον πλέον έντονο τρόπο τα αισθήματα αγωνίας που με διακατέχουν για τον κόσμο που διαμορφώνουμε με πλήρη απαξία στην αντικειμενικότητα και την αλήθεια».
Στη δεύτερή του επιστολή προς τον Αμερικανό πρόεδρο ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος επανέρχεται στο θέμα της ονομασίας και του επισημαίνει προφητικά: « Μια ονομασία του γειτονικού κράτους που να περιέχει τον όρο “Μακεδονία” δεν δύναται να ανατρέψει τους ιστορικούς λόγους, τους οποίους έχει η Ελλάδα κατά της υφαρπαγής του ονόματος από την πΓΔΜ. Κάθε Έλληνας φέρει μέσα του αυτό το ιστορικό ψήγμα. Δεν είναι μόνο τα ελληνικά χώματα τα οποία αναδύουν στην επιφάνεια τα απομεινάρια της Μακεδονικής δυναστείας. Είναι ο ίδιος ο πολιτισμός και τα γονίδια τα οποία έχουν κληροδοτηθεί σε μας μέσω των αιώνων. Για τους λόγους αυτούς... οιαδήποτε εξαναγκασμένη παρέκκλιση από αυτήν την ιστορικήν αλήθεια δεν θα αποφέρει ώριμα φρούτα ειρήνης και καλής γειτονίας αλλά άγουρους καρπούς καχυποψίας και εχθρότητας μεταξύ των δύο “Μακεδονιών”».
Στην ομιλία του στην Έδεσσα ο Αρχιεπίσκοπος είπε πως δεν μπορεί να σιωπά όταν βλέπει ότι κινδυνεύει η Πατρίδα και το ποίμνιό του, έστω και αν αυτό του στοιχίζει πολύ ακριβά. Εκ των πραγμάτων είναι γνωστό ότι του στοίχισε. Όμως οι παρακαταθήκες του μένουν μέτρο αναφοράς και σύγκρισης για τους επόμενούς του Αρχιερείς.