ΗΛΙΑΣ ΤΖΕΜΠΕΤΟΝΙΔΗΣ. Ένας Έλληνας στο τιμόνι της Σκάλας του Μιλάνου

• Στη θρυλική Σκάλα του Μιλάνου υπεύθυνος διανομών θα είναι από το 2010 και για τα επόμενα τρία χρόνια ο μόλις 40 ετών Θεσσαλονικιός Ηλίας Τζεμπετονίδης

Στα 240 χρόνια ιστορίας της Σκάλας του Μιλάνου για πρώτη φορά casting manager- δηλαδή υπεύθυνος διανομών- θα είναι ένας μη Ιταλός και νέος. Ο Ηλίας Τζεμπετονίδης, από το 2010 θα εργάζεται, με οργανική θέση στο θρυλικό λυρικό θέατρο (που το ανακοινώνει επισήμως σήμερα). Ο 40χρονος Θεσσαλονικιός είναι προσωπική επιλογή του ίδιου του γενικού διευθυντή της Σκάλας, του Γάλλου Στεφάν Λισνέρ.

Οι Ιταλοί τον «παρακολουθούσαν» εδώ και ενάμιση χρόνο! Επικοινώνησαν εκείνοι μαζί του (τον Ιούλιο του 2008). «Νόμιζα πως κάποιος φίλος μού έκανε πλάκα. Από περιέργεια τηλεφώνησα για να δω ποιος ήταν. Από την άλλη άκρη της γραμμής μού απάντησε η γραμματέας του διευθυντή της Σκάλας: “Θέλει να σας μιλήσει ο sovrintendente”. Τις λέξεις του Στεφάν Λισνέρ δεν θα τις ξεχάσω ποτέ: “Ψάχνουμε κάποιον για να κάνει το casting στη Σκάλα. Ενδιαφέρεστε;”. Την επόμενη εβδομάδα συζητήσαμε από κοντά».

• Είναι και λίγο σαν σάλτο μορτάλε- για να χρησιμοποιήσω ιταλικό όρο - αυτή η κίνηση;

Είναι πόστο, ίσως, στο πιο δύσκολο θέατρο παγκοσμίως, με κοινό απαιτητικό, με τους περίφημους loggionistas- εκείνους που παρακολουθούν παραδοσιακά από τους εξώστες- στις τάξεις του και αποδοκιμάζουν με το παραμικρό. Θα προσπαθήσω να κάνω το καλύτερο δυνατό.
Ο Ηλίας Τζεμπετονίδης σπούδασε στη Γερμανία Νομική, Επικοινωνία και Αrt Μanagement και η πρώτη ενασχόλησή του με την κλασική μουσική και την όπερα ήταν το 1994 όταν μετείχε στη διοργάνωση του Φεστιβάλ Ναυπλίου με διευθυντή τον Γιάννη Βακαρέλη. Εργάστηκε στην όπερα του Μονάχου (1997-2000), «μαθαίνοντας πώς λειτουργεί ένα λυρικό θέατρο». Στην Ελλάδα επιστρέφοντας (2000), ανέλαβε τη θέση του υπεύθυνου καλλιτεχνικού προγραμματισμού στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, ενώ από το 2006 ήταν διευθυντής προγραμματισμού και διανομών στην Εθνική Λυρική Σκηνή.
Η όπερα, λέει, «δεν είναι μόνον οι φωνές. Παίζουν ρόλο η ερμηνεία και το παρουσιαστικό». Αν και «η φωνή εί ναι πάνω απ΄ όλα».

• Τι ήταν αυτό που σας τράβηξε στην όπερα, πώς μπολιαστήκατε;

Με συναρπάζει το γεγονός ότι κάποιος μπορεί με τη φωνή του μόνον να εκφράσει τέτοια γκάμα συναισθημάτων. Σε κάνει να χαίρεσαι, να λυπάσαι… Πρέπει να φέρουμε νεανικό κοινό στα λυρικά θέατρα.

• Τη γενιά του mp3 πώς θα την προσεγγίσετε;

Με συγκεκριμένα έργα του ρεπερτορίου παρουσιασμένα με τέτοιον τρόπο, σκηνοθετικά αλλά και μουσικά, ώστε να δημιουργηθούν σημεία ταύτισης· πράγμα καθόλου εύκολο στην κοινωνία της πληροφορίας, των εικόνων και της ταχύτητας. Ένα τέτοιο έργο, για παράδειγμα, είναι η «Μποέμ» που παρουσιάστηκε στη Λυρική Σκηνή από τον Γκρέιαμ Βικ. Τοποθετήσαμε τη δράση σε τρέχοντα χρόνο και οι καλλιτέχνες εμφανίστηκαν στη σκηνή με βερμούδες, τισέρτ, σκέιτμπορντ .
Η προσέγγιση μπορεί επίσης να γίνει και με άνοιγμα του χώρου της όπερας σε καλλιτέχνες που ακούει αυτή η γενιά. Για παράδειγμα, την Έιμι Γουαϊνχάουζ. Ακούγεται τραβηγμένο όμως παίζει ρόλο και η χώρα που θα τολμήσεις και προϋποθέτει εκπαίδευση του κοινού. Κάτι τέτοιο είχα συζητήσει με την όπερα του Μονάχου…

• Δηλαδή η Γουαϊνχάουζ να τραγουδήσει σε όπερα;

Όχι φυσικά. Όμως θα μπορούσε να παρουσιάσει τα τραγούδια της στο λυρικό θέατρο και ο θεατής να έχει στα χέρια του και το πρόγραμμα εκδηλώσεων. Μπορεί να λειτουργήσει προτρεπτικά. Σαν να σου λέει «αν θέλεις, έλα να τη δεις».

• Υπάρχουν σήμερα καλλιτέχνες με εκτόπισμα όπως ο Παβαρότι, η Καμπαγιέ;

Δεν μπορούμε να κάνουμε τέτοιες συγκρίσεις. Έχουμε πολλούς ικανούς μονωδούς, δεν θα έλεγα όμως ότι παραλαμβάνουν τη σκυτάλη από τους παλαιότερους. Σημασία δεν έχει για τον καλλιτέχνη η «κορυφή» μόνον. Η διάρκεια μετράει.

«Η πρόκληση είναι να κάνουμε ελκυστική την όπερα στις γενιές που θα τη στηρίξουν στο μέλλον»

• «Δεν χωράνε εκπτώσεις»

«Η Ελλάδα μπορεί και έχει δυναμικό τραγουδιστών της όπερας για να σταθεί ψηλά, θέλει όμως πάρα πολλή οργάνωση και δουλειά και τους κατάλληλους ανθρώπους στις κατάλληλες θέσεις» πιστεύει ο Ηλίας Τζεμπετονίδης. «Θέλει επίσης και μεγάλη οικονομική στήριξη διαρκείας από την Πολιτεία. Η όπερα για να γίνει σε υψηλό επίπεδο κοστίζει πάρα πολύ. Δεν μπορείς να κάνεις εκπτώσεις σε μια όπερα σαν την “Αΐντα”. Θα είναι μίζερη. Χρειάζονται χρήματα για να υπάρχει συνέχεια»

• Του Χρήστου Ν. Ε. Ιερείδη, ΤΑ ΝΕΑ: Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2009