Αρχαίες ελληνικές πόλεις στην ελληνιστική Συρία

Γράφει ο Γιώργος Λεκάκης, www.lekakis.com
Στα ελληνιστικά χρόνια σημειώνεται ένας μεγάλος εποικισμός Επτανησίων στην Μέση Ανατολή. Αναφέρονται δυο πόλεις με το όνομα Λευκάς (δηλ. πόλη που έκτισαν άποικοι εκ Λευκάδος) επί Σελευκιδών: Η μια στην Ν. και η άλλη στην Β. σημερινή Συρία. Κι έτσι δικαιολογείται αρχαία πόλη με το όνομα Ιθάκη «παρά τον Ευφράτην», που αναφέρεται πιθανότατα κι αυτή στην έκταση της (νυν) Συρίας,πόλη κτισμένη από Ιθακησίους αποίκους.
Σχετική με την Ιθάκη ήταν και η Δολίχη (= επιμήκης, μακρυά, μακρόστενη > σχετ. το τοπωνύμιο Μακρόνησος). Έτσι σχετική με την Ιθάκη Συρίας θα ήταν και η Δολίχη Συρίας, πόλη στην περιοχή της Κομμαγηνής, επί της Γερμανικίας οδού, κατά τον Ευφράτη ποταμό. Ιδρύθηκε κι αυτή επί εποχής διαδόχων του Μεγ. Αλεξάνδρου. Επί Ρωμαίων αυτοκρατόρων εξέδωσε νόμισμα. Σ’ αυτήν ελατρεύετο ο Δολιχηνός Ζευς. Σπουδαίος ναός του υπήρχε εκεί. Διέθετε επίσημα θερμά λουτρά. Στα χριστιανικά χρόνια υπήρξε έδρα επισκοπής.
Οι νέοι άποικοι συνηθίζουν να δίνουν το όνομα της πόλεως καταγωγής τους στην νέα πόλη που νεοκατοικούν ή ιδρύουν. Έτσι έκαμαν και στην Μεσοποταμία του 4ου αι. π.Χ. Έτσι βρίσκουμε εκεί πόλεις κτισμένες – εκτός από Επτανησίους, όπως προανέφερα – από Μακεδόνες (Μακεδονόπολις, Αμφίπολις, Έδεσσα, Ανθεμουσιάς, Ευρωπός, κ.ά.), Πελοποννησίους, Στερεοελλαδίτες, Θράκες, Θεσσαλούς, Ηπειρώτες, κ.ά. (Το ίδιο έκαμαν και οι σύγχρονοι πρόσφυγες, όταν ξερριζώνονταν βιαίως από την Σμύρνη και την Φώκαια, λ.χ. και ίδρυαν στην νέα πατρίδα τους την Νέα Σμύρνη και την Νέα Φώκαια, αντιστοίχως, κ.ο.κ.).
Προς ανακαιφαλαίωσιν, στην Συρία των ελληνιστικών χρόνων υπήρχαν οι εξής αρχαίες ελληνικές πόλεις:
Στην Σελευκίδα (στην βόρεια Συρία) : Αμφίπολις, Αντιγόνεια, Αντιόχεια (υπήρχαν δυο πόλεις με αυτό το όνομα στην ίδια περιοχή), Απάμεια, Απολλωνία, Αρέθουσα, Αστακός, Αχαΐα, ΒέρροιαΒοττιαίος δήμος, Γέφυρα, Γίνδαρος, Δάφνη, Διόσπολις, Δολίχη, Επιφάνεια (υπήρχαν 3 πόλεις με αυτό το όνομα στην ίδια περιοχή), Ευρωπός, Ζεύγμα, Ημαθία, Ηραία, ΗράκλειαΙεράπολις, Ιθάκη, Καλλίπολις, Κύρρος, Λαοδίκεια, Λάρισσα, Λευκάς, Λυσιάς, Μαρώνεια, Μέγαρα, Μελεάγρου, Χάραξ, Νεάπολις, Νικατορίς, Πέρινθος, Σελεύκεια (υπήρχαν δυο πόλεις με αυτό το όνομα στην ίδια περιοχή), Σέρραι (;), Τεγέα, Χαλκίς, Χαονία και Ωρωπός. (πρόκειται για την νυν πρωτεύουσα της Συρίας, που εξακολουθεί να λέγεται παραφρασμένα Βηρυτός), (υπήρχαν δυο πόλεις με αυτό το όνομα στην ίδια περιοχή), Θρακών κώμη (;),
Στην επαρχία Κομμαγηνής: Αντιόχεια (υπήρχαν δυο πόλεις με αυτό το όνομα στην ίδια περιοχή), Αρσάμεια (υπήρχαν δυο πόλεις με αυτό το όνομα στην ίδια περιοχή), Γερμανίκεια, Σαμόσατα, Σελεύκεια και Στρατονίκεια.
Στην Κοίλη (δηλ. την νότια) Συρία: Αίνος, Ανθηδών, Αντιόχεια (υπήρχαν δυο πόλεις με αυτό το όνομα στην ίδια περιοχή), Αντιόχου φάραγξ, Απολλωνία (υπήρχαν δυο πόλεις με αυτό το όνομα στην ίδια περιοχή), Αρέθουσα, Αρσινόη (υπήρχαν δυο πόλεις με αυτό το όνομα στην ίδια περιοχή), Βρόχοι, Γάδαρα, Γάζωρος (;), Γέρασα, Γέρρα, Δημητριάς, Δίον, Ελλάς, Ηλιούπολις, Ηράκλεια, Ίππος, Λαοδίκεια (υπήρχαν δυο πόλεις με αυτό το όνομα στην ίδια περιοχή), Λευκάς, Λυσιάς, Ορθωσία, Πέλλα, Πιερία, Πτολεμαΐς, Σελεύκεια (υπήρχαν 3 πόλεις με αυτό το όνομα στην ίδια περιοχή), Σκυθόπολις, Στράτωνος Πύργος, Τριπαράδεισος, Τύρος, Φιλαδέλφεια, ΦιλωτερίαΧαλκίς. και
ΠΗΓΕΣ:
Στ. Βυζάντιος.
Λεκάκης Γ. «Ιθάκη, το νησί του Οδυσσέα» (υπό έκδοσιν).
Droysen J. G. «Ιστορία των Επιγόνων του Μ. Αλεξάνδρου».