Ονομασία των Σκοπίων: Ρεαλισμός και ουτοπία

Γράφει ο
Ιωάννης Γ. Κουλούρης

Το θέμα της ονομασίας του κρατιδίου των Σκοπίων είναι κυρίαρχο τόσο για την Ελλάδα όσο και για τα Σκόπια και καλό είναι κάποτε να επιλυθεί. Το ζήτημα είναι εάν υπάρχει τώρα κάποιος λόγος για να επισπευσθεί η επίλυσή του.
Από πλευράς Ελλάδας προφανώς δεν υπάρχει λόγος επίσπευσης για  ένα θέμα που έχει βαλτώσει εδώ και δεκαετίες, και η προσθήκη μερικών ακόμα ετών δεν πρόκειται να χειροτερέψει αισθητά τα πράγματα, παρότι, λόγω της ανικανότητας των πολιτικών μας, ο χρόνος δουλεύει σε βάρος μας, τουλάχιστον όσον αφορά στο όνομα. Επομένως η σπουδή από πλευράς μας για επίλυσή του δεν δικαιολογείται με τίποτα, εκτός και εάν υπάρχουν άλλοι λόγοι που δεν τους γνωρίζει ο λαός μας.
Από πλευράς Σκοπίων όμως φαίνεται ότι υπάρχει αδήριτη
ανάγκη για ταχεία επίλυση του προβλήματος, αφού μπορεί ο χρόνος, προς το παρόν,  να δουλεύει υπέρ αυτών για το όνομα, αλλά  δουλεύει σε βάρος τους για όλα τα άλλα, όπως το οικονομικό και η ένταξή τους στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου η χώρα μας έχοντας το δικαίωμα του βέτο, μπορεί να την εμποδίζει. Πέραν τούτων, το κράτος αυτό, στην ουσία κυκλοφορεί λαθραία στο διεθνή χώρο, χρησιμοποιώντας ένα πλαστό όνομα και μια ιστορία που δεν του ανήκει, είναι δηλαδή ένα κράτος μαϊμού, (ή fake κατά τον προσφιλή χαρακτηρισμό του Αμερικανού προέδρου), και εάν κάποτε η Ελλάδα κυβερνηθεί από ικανούς πολιτικούς που θα φροντίσουν  να ενημερώσουν επαρκώς και πειστικά τη διεθνή κοινότητα για την πλαστογραφία αυτή, η στάση των κρατών απέναντί του θα αλλάξει. Από το άλλο μέρος έχει δημιουργήσει μέχρι τώρα δύο τουλάχιστον γενιές πολιτών του που έχουν μεγαλώσει μέσα σε ένα ψέμα,  το οποίο όμως σταδιακά μεταβάλλεται σε πεποίθηση, τόσο για την εθνική τους ταυτότητα,  όσο και για το όνομα και την ιστορία της χώρας τους, Το τί επιπτώσεις μπορεί να έχει το γεγονός αυτό για το μέλλον του κρατιδίου είναι απρόβλεπτο, δεδομένου ότι τουλάχιστον ένα μέρος των κατοίκων του είναι αλβανοί, οι οποίοι, όπως και οι Έλληνες, διατηρούν την εθνική τους ταυτότητα, και μπορεί κάποτε να ζητήσουν την απόσχισή τους από το κρατίδιο αυτό.
Τα ανωτέρω γεγονότα, μαζί με τις πιέσεις των μεγάλων δυνάμεων και κυρίως των ΗΠΑ που επιθυμούν τη διατήρηση του κρατιδίου και την ένταξή του στους οργανισμούς που ελέγχουν, έχουν δημιουργήσει μεγάλη πίεση στο κρατίδιο για την ταχεία επίλυση του θέματος της ονομασίας. Εάν η πίεση αυτή είναι αρκετή για να υποχρεώσει το κράτος αυτό να αποδεχθεί μία δίκαιη επίλυση του προβλήματος εξαρτάται τόσο από τους ίδιους τους σκοπιανούς, όσο και από την ικανότητα των δικών μας  πολιτών και πολιτικών να την αξιοποιήσουν.
Και οι μεν Έλληνες πολίτες θεωρούν, και δικαίως,  ότι εάν πρόκειται να γίνει κάποια συμφωνία για το θέμα αυτό, δεν μπορούν να αποδεχθούν τίποτε άλλο από την  πλήρη απαλοιφή της λέξης Μακεδονία στην ονομασία του.
Οι πολιτικοί όμως πρέπει να αντιμετωπίσουν το θέμα με ένα ρεαλιστικό τρόπο, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη τις συνθήκες που ισχύουν σήμερα και το συμφέρον της χώρας μας, και να αξιοποιήσουν την ανάγκη των Σκοπίων, ώστε να επιτύχουν το καλύτερο αποτέλεσμα για τη χώρα και το έθνος μας.
Στο σημείο αυτό, και ιδιαίτερα για το θέμα της ονομασίας στο οποίο αναφέρεται το παρόν άρθρο μου, υπάρχουν διάφορα τετελεσμένα γεγονότα τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη. Τέτοια γεγονότα είναι:
α) Ότι μέρος του εδάφους του κρατιδίου αυτού ήταν κάποτε τμήμα της αρχαίας Μακεδονίας.
β) Ότι στην προσωρινή ονομασία (με το ακρωνύμιο FYROM), με την οποία έχει συμφωνήσει η χώρα μας να ονομάζεται το κράτος αυτό τόσο στον ΟΗΕ όσο και στις διεθνείς του σχέσεις, περιέχεται η λέξη Μακεδονία. Η αποδοχή του ακρωνυμίου αυτού αποδείχτηκε μέγα σφάλμα των πολιτικών που χειρίστηκαν το θέμα την εποχή εκείνη, το οποίο όμως  δεν μπορούμε τώρα να διορθώσουμε. Βέβαια το πρωταρχικό σφάλμα ήταν των πολιτικών εκείνων που δεν αντέδρασαν στην αρχική απόδοση του ονόματος Μακεδονία στην περιοχή αυτή της τέως Γιουγκοσλαβίας, από τον τότε πρόεδρό της Τίτο. Έτσι τώρα θα φανούμε άδικοι και ανακόλουθοι στη διεθνή κοινότητα εάν ζητήσουμε να απαλειφθεί εντελώς η λέξη μακεδονία από την ονομασία του κρατιδίου αυτού.
γ) Ότι, χάρις στην ευελιξία των σκοπιανών πολιτικών και όσων τους υποστηρίζουν, και την ανικανότητα και αδράνεια των δικών μας, πληθώρα κρατών αποκαλούν το κράτος αυτό ως Μακεδονία.
δ) Ότι μεγάλο μέρος των πολιτών του κράτους αυτού έχουν την ψευδαίσθηση ότι ανήκουν σε κάποιο μακεδονικό έθνος, και θα τους είναι δύσκολο να το απαρνηθούν.
ε) Ότι τη χρονική αυτή περίοδο η Ελλάδα αντιμετωπίζει πλήθος προβλημάτων για την επίλυση των οποίων χρειάζεται τη διεθνή συμπαράσταση και αλληλεγγύη.
Mε βάση αυτά και με το γεγονός ότι,  σε μία διαδικασία διαπραγματεύσεων είναι πρακτικά ανέφικτο το ένα μέρος να επιτύχει το μέγιστο των απαιτήσεών του, αποτελεί ουτοπία να προσδοκούμε ότι θα επιτύχουμε την πλήρη απαλοιφή του όρου Μακεδονία από την ονομασία του κράτους αυτού. Επομένως ο στόχος πρέπει να είναι αφενός να απαλειφθούν από το Σύνταγμα των Σκοπίων όλες οι αλυτρωτικές και άλλες απαράδεκτες και ανιστόρητες  αναφορές περί μακεδονικού έθνους κλπ., και αφετέρου να εξευρεθεί μία ονομασία που να ικανοποιεί την εθνική μας συνείδηση και να διαχωρίζει εθνολογικά τους κατοίκους των Σκοπίων από τους Έλληνες μακεδόνες.
Η ονομασία αυτή πρέπει να είναι μία σύνθετη, αδιαίρετη λέξη της οποίας το πρώτο συνθετικό να μην μπορεί να σταθεί ως αυτόνομη λέξη και απλά να προσδιορίζει τον όρο Μακεδονία που θα αποτελεί το δεύτερο συνθετικό της. Εάν η ονομασία αποτελείται από δύο λέξεις, τότε είναι βέβαιο ότι τόσο τα Σκόπια όσο και πολλές χώρες και οργανισμοί θα παραλείπουν το πρώτο συνθετικό και θα χρησιμοποιούν τη λέξη Μακεδονία, τόσο για τους επιθετικούς προσδιορισμούς, όσο και για την ταυτότητα και τα προϊόντα του κράτους αυτού, όπως συμβαίνει σήμερα.
Ως τέτοια λέξη, από όσες έχουν μέχρι τώρα ακουστεί, είναι η λέξη Σλαβομακεδονία, η οποία όμως δεν είναι βέβαιο ότι θα γίνει δεκτή από τους αλβανούς κατοίκους των Σκοπίων.
Προσωπικά πιστεύω και προτείνω, ότι η μόνη λέξη που πρέπει να χρησιμοποιηθεί είναι η λέξη Γιουγκομακεδονία (αγγλικά Yugomakedonia), η οποία έχει τα εξής πλεονεκτήματα:
α) Υποδηλώνει την προέλευση του κρατιδίου αυτού το οποίο είναι δημιούργημα και προέκυψε από τη διάσπαση της πρώην Γιουγκοσλαβίας,  β) περιλαμβάνεται ουσιαστικά στο όνομα FYROM, το οποίο είναι το μόνο διεθνώς αναγνωρισμένο μέχρι τώρα, γ) ικανοποιεί και τις δύο εθνικότητες του κρατιδίου, Σλάβους και Αλβανούς, και τους είναι οικείο αφού αυτοί μέχρι τη διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας ονομάζονταν Γιουγκοσλάβοι,  δ) είναι εντελώς διακριτό από την Ελληνική Μακεδονία, ε) είναι προφανώς δίκαιο και δεν παρέχει κανένα επιχείρημα στους σκοπιανούς να το αρνηθούν, στ) μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί για όλες τις χρήσεις, αφού από αυτό μπορούν να παραχθούν  ουσιαστικά  και επίθετα (όπως π.χ. Γιουγκομακεδόνες, γιουγκομακεδονικό έθνος, γιουγκομακεδονικά προϊόντα κ.λ.π.), η) αποτελεί ταυτόχρονα και γεωγραφικό προσδιορισμό, αφού τα όρια του κράτους είναι προφανώς τα όρια της περιοχής που αποκαλούταν Μακεδονία στην πρώην Γιουγκοσλαβία, θ) Αποτελεί επίσης και χρονικό προσδιορισμό αφού χρονικά συνδέεται με τη δημιουργία του ως περιοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας, ι) ικανοποιεί την εθνική συνείδηση των Ελλήνων μακεδόνων αφού τους διαχωρίζει  πλήρως και σαφώς από αυτούς, ια) μόνο του το πρόθεμα Γιούγκο δεν έχει νόημα και δεν μπορεί να τεθεί μετά τον όρο Μακεδονία, ούτε και σε παρένθεση, και επομένως τόσο στους καταλόγους των χωρών όσο και στα λεξικά θα περιλαμβάνεται ολόκληρη η ονομασία στο γράμμα Υ, και όχι στο Μ, όπως συμβαίνει σήμερα σε πολλές περιπτώσεις, όπου αναφέρεται η λέξη Μακεδονία ή μακεδονικός και σπανίως  αναγράφεται μετά σε παρένθεση και η λέξη FYROM.
Η χρησιμοποίηση μόνο γεωγραφικού όρου ( όπως άνω, βόρεια κλπ.) είναι απαράδεκτος γιατί θα υποδηλώνει ότι η μόνη διαφορά του από την Ελληνική Μακεδονία είναι γεωγραφική, και δεν θα τονίζεται η διαφορά των εθνοτήτων, και επομένως, πλην των άλλων,  θα είναι κάποτε δυνατή η ένωσή με την υπόλοιπη Μακεδονία. Πέραν τούτου δεν θα είναι δυνατή η έκφραση με μία λέξη της εθνικότητας και των  προϊόντων της χώρας αυτής, αφού δεν θα είναι δόκιμο να ονομάζονται π.χ. ανωμακεδόνες, ούτε βορειομακεδόνες κ.λ.π., γιατί εθνολογικά θα συνδέονται αυτόματα με τους μακεδόνες του άλλου τμήματος της Μακεδονίας.
Η χρησιμοποίηση πάλι χρονικού προσδιορισμού ( όπως νέα, nova, κλπ.) είναι επίσης απαράδεκτη, γιατί θα τους συνδέει αναγκαία με τους παλαιούς μακεδόνες με τους οποίους δεν έχουν καμία σχέση, ή με κάποιους έλληνες μακεδόνες που μετοίκησαν εκεί όπως συμβαίνει με όλες τις χώρες και περιοχές που έχουν το πρόθεμα νέα, π.χ. Νέα Υόρκη, Νέα Ουαλία, Νέα Σμύρνη, Νέα Ιωνία κλπ.
Ως συμπέρασμα όλων των ανωτέρω η αποδοχή εκ μέρους της κυβερνήσεως σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό ή χρονικό προσδιορισμό είναι απαράδεκτη και θα αποτελέσει εθνική προδοσία.
Επομένως θεωρώ ότι οι διαπραγματεύσεις με τους σκοπιανούς πρέπει να ξεκινήσουν κατ’ αρχήν με την εύρεση της κοινά αποδεκτής ονομασίας μεταξύ των δύο κυβερνήσεων. Η Ελληνική κυβέρνηση πρέπει προφανώς να προτείνει μία ονομασία χωρίς τον όρο Μακεδονία, και να έχει ως τελευταία κόκκινη γραμμή συμβιβασμού την ονομασία Γιουγκομακεδονία την οποία ανέφερα ανωτέρω.
Σε κάθε περίπτωση, και εφόσον οι δύο κυβερνήσεις συμφωνήσουν στο όνομα η συμφωνία πρέπει να τεθεί με δημοψήφισμα υπόψη των λαών τόσο των Σκοπίων όσο και της Ελλάδας. Θεωρώ ότι ενόψει των επιχειρημάτων που ανέφερα ανωτέρω οι δύο λαοί θα συμφωνήσουν για τη λύση αυτή. Ειδικώς για τα Σκόπια, η θετική έκβαση του δημοψηφίσματος θα παρακάμψει και τη δυσκολία τροποποίησης του συντάγματός τους, η οποία σήμερα φαίνεται δύσκολη έως ανυπέρβλητη. Από Ελληνικής πλευράς πιστεύω ότι εάν συμφωνήσουν τα βασικά κόμματα, ο Ελληνικός λαός θα αποδεχθεί κατ’ αρχήν τη λύση.
Μετά τη συμφωνία για το όνομα  θα πρέπει να γίνουν οι αναγκαίες αλλαγές στο σύνταγμα των Σκοπίων με την εισαγωγή της νέας ονομασίας και την απαλοιφή των απαράδεκτων όρων περί αλυτρωτισμού κλπ.
Οίκοθεν νοείται ότι εάν η διαδικασία αυτή δεν ολοκληρωθεί πλήρως αλλά σταματήσει σε οποιοδήποτε στάδιο, εκ μέρους των σκοπιανών,  η Ελλάδα πρέπει να διακόψει άμεσα τις διαπραγματεύσεις με υπαιτιότητα των σκοπιανών, να δηλώσει ότι όλες οι τυχόν υποχωρήσεις και συμβιβασμοί που έχουν γίνει μέχρι τη στιγμή εκείνη καθώς και η προτεινόμενη ονομασία δεν ισχύουν πλέον, ούτε τη δεσμεύουν για το μέλλον, και προφανώς να μην κάνει καμία ενέργεια, η οποία θα διευκολύνει την είσοδο των Σκοπίων σε οποιοδήποτε οργανισμό, και οπωσδήποτε να την εμποδίσει σε οργανισμούς όπου έχει το δικαίωμα του βέτο, όπως το ΝΑΤΟ και η ΕΟΚ.