ΕΑΡΙΝΗ ΕΠΙΘΕΣΗ: Το μεγαλύτερο φιάσκο του Μουσολίνι

 

 

 Μπορεί να αισθανθείς φόβο, προ της μάχης είναι ανθρώπινο αυτό, έστω κι αν είσαι ο πιο γενναίος, όμως την ώρα του αγώνος νιώθεις μέθη, μια παραφορά. Ως προς την ζωή σου, αυτό θα το έκρινε η μοίρα σου. Ήταν οι στιγμές που κρινόταν η τύχη μας, τότε που, καθώς λεγόταν, " ὁ χάρος σ' αγκαλιάζει, όταν σε κάποια σφαίρα είναι γραμμένο το όνομά σου ".

Οι σφαίρες σφύριζαν πλάι μας και άνδρες μας έπεφταν κτυπημένοι στο χιόνι. Ὁ θάνατος θέριζε γύρω μας. Ήταν τρομερό να βλέπεις να σβήνει μια ζωή κοντά σου, μέσα σε λίγες στιγμές.

 ΙΤΑΛΙΚΕΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ

Μετά τις τόσο οδυνηρές όσο και ταπεινωτικές ήττες που υπέστησαν στα βουνά της Βορείου Ηπείρου οι σιδηρόφρακτες μεραρχίες του Μπενίτο Μουσολίνι, οι Γερμανοί άρχισαν να ανησυχούν και για να αποκαταστήσουν το τρωθέν γόητρο των συμμάχων τους, κατάστρωσαν  σχέδια για επείγουσα επίθεση στην Ελλάδα με την κωδική ονομασία «ΜΑΡΙΤΑ». Ο Μουσολίνι

απέρριψε κάθε Γερμανική επέμβαση διότι το πλήγμα στο γόητρό του θα ήταν ιδιαίτερα βαρύ, εάν τα γερμανικά στρατεύματα ήταν εκείνα που θα παρείχαν τη λύση στο αδιέξοδο που είχαν οδηγηθεί οι ιταλικές δυνάμεις. Έτσι αποφάσισε να καταβάλει κάθε προσπάθεια προκειμένου να ανατρέψει τη ροή των επιχειρήσεων και να καταγάγει μια, έστω, θεαματική νίκη σε βάρος του Ελληνικού Στρατού.

Για τον σκοπό αυτό, στις αρχές Μαρτίου του 1941 οι Ιταλοί στρατηγοί με την επίβλεψη του ιδίου του Μουσολίνι ετοίμασαν την λεγόμενη ΕΑΡΙΝΗ ΕΠΙΘΕΣΗ  με την κωδική ονομασία «PRIMAVERA». Έπρεπε  οι Ιταλικές δυνάμεις να κερδίσουν έστω και μία νίκη, με κάθε θυσία και αντίτιμο

Οι Ιταλοί με πλοία και αεροπλάνα μετάφεραν στο μέτωπο όπλα και πολεμοφόδια και μαζί «το άνθος της Ιταλικής νεολαίας» τους μελανοχίτωνες, τα παιδιά κυρίως των φανατικών Ιταλών φασιστών. Ήταν ό,τι καλλίτερο είχαν. Τα περισσότερα από αυτά θυσιάστηκαν. Όμως το αντίτιμο ήταν πολύ πιο μεγάλο από όσο πίστευε το ιταλικό επιτελείο στρατού, που εκτός από τα λάθη τους, οι στρατηγοί προσπαθούσαν να είναι ευχάριστοι στον Μουσολίνι. Μόνο ο αρχιστράτηγος Σόντου τόλμησε να ζητήσει από τον Ντούτσε την διευθέτηση του πολέμου με πολιτική παρέμβαση.

Έτσι οργανώθηκε μια άνευ προηγουμένου επίθεση. Από τις αρχές  του πολέμου μέχρι της μεγάλης εαρινής επιθέσεως, που ήταν  θέμα υπάρξεως για την Ιταλία και τον φασισμό, οι Ιταλοί είχαν μεταφέρει στην Αλβανία (σε στρογγυλούς αριθμούς), 463.000 άνδρες, 16.000 μηχανοκίνητα μέσα, 23.000 κτήνη και 700.000 τόνους υλικού.

ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΙΤΑΛΩΝ ΠΡΟ ΤΗΣ ΕΑΡΙΝΗΣ ΕΠΙΘΕΣΕΩΣ

Όμως οι Ιταλοί έκαναν μεγάλα σφάλματα προ της εαρινής τους επιθέσεως.  Οι τεράστιες μετακινήσεις τους έγιναν δίχως, έστω και με στοιχειώδεις προφυλάξεις, αφού τις μεγάλες αυτές προετοίμασες  είχαν προβάλλει με στόμφο και ιταλικές εφημερίδες. Και το χειρότερο, ο Μουσολίνι δήλωνε με έντονη αυταρέσκεια και μεγάλη έπαρση  ότι, «θα δώσει ένα γερό μάθημα στους Έλληνες».

Έτσι οι Ιταλοί έχαναν το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού. Ὁ στρατός μας είχε εγκαίρως προετοιμασθεί και είχε οργανώσει και ενισχύσει τις θέσεις  μας αμύνης, συγκεντρώνοντας και το ανάλογο πυροβολικό, που σημαντικό ρόλο έπαιξε κατά τους αιματηρούς αγώνες που ακολούθησαν.

 

ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΕΑΡΙΝΗ ΕΠΙΘΕΣΗ

 

Η 11^η  Ιταλική Στρατιά επεδίωξε να διασπάσει την ελληνική διάταξη, ενώ την επιχείρηση παρακολουθούσε ο Μουσολίνι από το προκεχωρημένο παρατηρητήριο της Ρεχόβα, ως άλλος Ξέρξης, τον θρίαμβο των στρατιωτών του. Την 9^η Μαρτίου 1941 άρχισε η μεγάλη  ιταλική επίθεση με έντονη η δράση του ιταλικού πυροβολικού, όλων των διαμετρημάτων. Τα 400 κανόνια τους κτυπούσαν τις Ελληνικές θέσεις επί ώρες ρίχνοντας 100.000 οβίδες επί μετώπου έξι χιλιομέτρων.  Ὀ ουρανός φλεγόταν και η γη  εσείετο. Από το φως των εκρήξεων η νύχτα έγινε  ήμερα. Οι μάχες που δόθηκαν ήταν σκληρές και συχνά εκ του συστάδην, με ξιφολόγχες και χειροβομβίδες. Οι αλλεπάλληλες εφορμήσεις των Ιταλών για την κατάληψη των στρατηγικών υψωμάτων ιδίως στα υψώματα 717 και 731 γύρω από την Κλεισούρα και το Τεπελένι αποκρούονταν με επιτυχία από τους αμυνομένους. Ο Μουσολίνι αντικαθιστούσε αμέσως τις αποδεκατισμένες μεραρχίες του με νέες, αδιαφορώντας για τις ανθρώπινες ζωές. Για δεκαεπτά μερόνυχτα τα ιταλικά στρατεύματα επεδίωξαν με κάθε μέσο να καταβάλουν την ελληνική αντίσταση και να εκβιάσουν την έξοδό τους στην κοιλάδα του ποταμού Ντεσνίτσα, ώστε ακολούθως να κινηθούν προς την Κλεισούρα και, στη συνέχεια, να προελάσουν περαιτέρω, με απώτερο στόχο τα Ιωάννινα. Οι ελληνικές δυνάμεις, ήταν αποφασισμένες να μην παραχωρήσουν σπιθαμή από το έδαφος το οποίο είχε ποτιστεί με άφθονο ελληνικό αίμα. Έτσι, στις 25 Μαρτίου, και ενώ οι κύριες επιχειρήσεις της επίθεσης είχαν ουσιαστικά εκφυλιστεί μετά την 15η Μαρτίου, η Εαρινή Επίθεση τερματίστηκε οριστικά, έχοντας αποτύχει παταγωδώς.

Λόγω των απωλειών τους οι Ιταλοί ζήτησαν ανακωχή, για το θάψιμο των νεκρών τους, κάτι που έγινε δεκτό από τους Έλληνες αξιωματικούς. Όταν πλησίασαν οι Ιταλοί αξιωματικοί και κυρίως πολλοί ιερωμένοι λιποθύμησαν από το φρικτό θέαμα που αντίκρισαν. Αμέτρητα  πτώματα – νεκροί με παραμορφωμένα σώματα και πρόσωπα όπου είχε αποτυπωθεί η αγωνία του θανάτου. Η αλήθεια είναι ότι πολέμησαν γενναία. Το να επιτεθείς  τρέχοντας προς τα εχθρικά πολυβολεία ενώ σε γαζώνουν οι σφαίρες, για να τα καταλάβεις, είναι ηρωισμός, είναι περιφρόνηση προς τον θάνατο.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΛΑΘΟΣ ΤΩΝ ΙΤΑΛΩΝ

Οι Ιταλοί, κανείς δεν γνωρίζει πως, πίστευαν ότι οι γραμμές αμύνης μας είχαν βάθος 7 - 8 χαρακωμάτων, οπότε χτυπώντας τα ανύπαρκτα αυτά  χαρακώματά μας, μεγάλο μέρος των οβίδων τους έπεφτε  σε  περιοχές που δεν υπήρχαν αμυντικές  δυνάμεις μας. Εκτός αυτού οι στρατιώτες  μας προστατεύονταν από εσοχές, του εδάφους αμύνης τους και έβγαιναν μετά την σιγή του πυροβολικού, όταν επετίθεντο τα Ιταλικά  πεζοπόρα τμήματα.

Τότε οι θέσεις προ των οχυρώσεών μας, είχαν γεμίσει από πτώματα Ιταλών, που θυσιάστηκαν για ένα άδικο αγώνα. Εκεί προ του υψώματος  731, δεν έγινε απλώς μια μάχη, αλλά μια σφαγή.

Η ΤΡΑΓΙΚΗ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ

Η μεγάλη ΕΑΡΙΝΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ήταν μια τραγική αποτυχία. Ὀ Μουσολίνι ήταν απαρηγόρητος – ενώ άρχιζε ἡ πτώση του φασισμού. Ο απολογισμός της αποτυχημένης ιταλικής επιθέσεως είναι τραγικός. Οι Ιταλοί απώλεσαν 13.000 άνδρες , αιχμαλωτίστηκαν 190  αξιωματικοί και 7.650 οπλίτες. Ο ελληνικός στρατός απώλεσε 50 αξιωματικούς και 1.200 οπλίτες, καθώς και 3.900 τραυματίες, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν πάθει κρυοπαγήματα.

Μετά την ιταλική αποτυχία ὁ Μουσολίνι έφυγε ταπεινωμένος για την  Ρώμη. Λίγο πριν είχε καλέσει τον φίλο του στρατηγό Πίκολο για να του ανακοινώσει ότι θα εγκαταλείψει το μέτωπο. «Σε κάλεσα εδώ επειδή αποφάσισα να γυρίσω αύριο στη Ρώμη… Μου έρχεται εμετός μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα» και στη συνέχεια, γεμάτος οργή, ξέσπασε κατά των αξιωματικών του: «Με εξαπάτησαν, δεν κάναμε ούτε ένα βήμα προς τα εμπρός. Τους περιφρονώ βαθύτατα!».

Η ιταλική Εαρινή επίθεση στο αλβανικό μέτωπο, που εκδηλώθηκε από τις 9 έως τις 15 Μαρτίου 1941, αντήχησε στην αιωνιότητα κυρίως λόγω της επικής προσπάθειας του ιταλικού φασιστικού στρατιωτικού μηχανισμού να καταλάβει το ζωτικής σημασίας ύψωμα 731 και της αντίστοιχης τιτάνιας αμυντικής προσήλωσης των Ελλήνων μαχητών, η οποία τελικά οδήγησε στη συντριβή των Ιταλών.

ΠΗΓΕΣ

«ΑΛΒΑΝΙΑ 1940-1941 ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ» Αλέξανδρου Λαγκαδά Εκδ. ΘΕΟΓΝΙΣ

«Η ΕΑΡΙΝΗ ΕΠΙΘΕΣΗ» ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΕΙΡΑ ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

«ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΕΩΤΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» ΓΕΣ/ΔΕΚ Αθήναι 1980

«ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1940-41» Ηρακλής Ζαφείρης,  Τυπογραφείο Ελληνικού Στρατού 1992.

«Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ» Έκδοση Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού 2009.

Γράφει ο ΣΠΙΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Kspin.gr@gmail.com