Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η φωτιά, το φως, έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην εξέλιξη των φωτεινών σημάτων και του οπτικού τηλέγραφου, όχι μόνο κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων, όσο κυρίως κατά το διάστημα της ειρήνης, όταν τα νέα και οι διαταγές των αρχόντων έπρεπε να φτάσουν το συντομότερο δυνατό στον προορισμό τους. Αλλά και αντίστροφα έπρεπε το Κέντρο να ενημερωθεί ταχύτητα για όσα συν έβαιναν στην περιφέρεια.
Για την αναμετάδοση των σημάτων αυτών ήταν απαραίτητα ειδικά κτίσματα, οι φρυκτωρίες, κτισμένα σε υπερυψωμένα
εδαφικά σημεία ώστε να φαίνονται καλά.
Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς δίνουν πλήθος στοιχείων για όλες αυτές τις τακτικές χρήσεις της φωτιάς από τους αρχαίους Έλληνες.
Τα φωτεινά αυτά σήματα οι Έλληνες τα ονόμαζαν «πυρσούς» ή «φρυκτούς». Οι πυρσοί αυτοί στη διάρκεια της ημέρας απλώς έβγαζαν καπνό («καπνόν αναθρώσκοντα»), που σημαίνει ότι χρησιμοποιούσαν γι’ αυτούς εύφλεκτα υλικά.
Από τα γνωστότερα παραδείγματα μετάδοσης μηνύματος με σήματα φωτιάς, είναι η είδηση της πτώσης της Τροίας. Ο Αγαμέμνων προτού ξεκινήσει την εκστρατεία υποσχέθηκε στη γυναίκα του Κλυταιμνήστρα πως όταν θα κυριευόταν το Ίλιον, θα μάθαινε το νέο στο Άργος μέσα σε μια μέρα. Και έτσι έγινε, μια πολύ σημαντική είδηση την οποία πληροφορήθηκαν στο Άργος με αναμετάδοση σημάτων από βουνό σε βουνό. Το γεγονός περιγράφει ο Αισχύλος στο έργο του Αγαμέμνων (V, 280-316) .
Το κείμενο αυτό αποτελεί την παλιότερη αναφορά στην ιστορία των τηλεπικοινωνιών και έμεινε γνωστό σαν «φρυκτοί του Αγαμέμνονα». Χρονολογικά δεν μπορεί να καταχωρηθεί απλά και μόνο στον 5ο π.χ. αιώνα, οπότε και γράφτηκε, αλλά την περίοδο που συνέβη το γεγονός που περιγράφεται.
Επομένως γίνεται αντιληπτό ότι από πανάρχαιες εποχές οι Έλληνες γνώριζαν την πυρσεία, δηλαδή τη μετάδοση μηνυμάτων με φωτιές από βουνό σε βουνό και από νησί σε νησί.
Οι αναμεταδότες οπτικών σημάτων συνεπάγονται την ύπαρξη στοιχειωδών εγκαταστάσεων στις οποίες κάποιοι παρατηρητές (φρυκτωροί) διερευνούν με προσοχή – ημέρα και νύχτα – προς την περιοχή απ’ όπου γνωρίζουν ότι θα δεχτούν κάποιο μήνυμα.
Η έρευνα έχει φέρει στο φως εκτεταμένο δίκτυο φρυκτωριών, συνολική αποτίμηση των οποίων υπάρχει σε ανάγλυφη πινακίδα (εκμαγείο) του τηλεπικοινωνιακού Μουσείου του Ο.Τ.Ε. Εφευρέτης των δικτύων φέρεται ο Παλαμίδης ο οποίος ανέπτυξε το δίκτυο επικοινωνιών της περιόδους του Τρωικού πολέμου.
Ο Σίνων έστειλε την κατάλληλη στιγμή με οπτικά μηνύματα το σύνθημα της επιθέσεως στον στόλο των Αχαιών , που βρισκόταν κρυμμένος στην Τένεδο και έτσι αλώθηκε η Τροία.
Εδώ αξίζει ν’ αναφέρουμε ότι σε πολλά σημεία που υπήρχαν φρυκτωρίες, ειδικά στα παράλια και ακρωτήρια χερσονήσων και νησιών, σήμερα έχουν τοποθετηθεί φάροι γεγονός που επιβεβαιώνει την αξία των σημείων αυτών ως θέσεων μεγάλης ορατότητας.
Για την παρουσίαση των αρχαίων τηλεπικοινωνιών στο ευρύ κοινό σημαντική είναι η δουλειά που έχει γίνει στο Τηλεπικοινωνιακό Μουσείο του ΟΤΕ, όπου σε ανάγλυφο πίνακα μπορεί ο επισκέπτης να ξαναζωντανέψει τα αρχαία δίκτυα τηλεπικοινωνιών. Τα εκθέματα όμως που «κλέβουν κυριολεκτικά την παράσταση» είναι τα προπλάσματα και τα εκμαγεία που παρουσιάζουν σε λειτουργία τα συστήματα και τις τεχνικές τηλεπικοινωνιών που χρησιμοποιήθηκαν στην αρχαία Ελλάδα.
Μπορεί κανείς να δει από κοντά και να στείλει σήματα ανάβοντας διαφορετικούς συνδυασμούς πυρσών όπως ακριβώς γινόταν στην αρχαία Ελλάδα, όταν χρησιμοποιούσαν τις «φρυκτωρίες».
Τέλος, σε μεγάλο ανάγλυφο χάρτη της Ελλάδας μπορεί να δει ο επισκέπτης το φωτεινό σήμα να περνάει από βουνοκορφή σε βουνοκορφή, από την Τροία στις Μυκήνες ή από την Κωνσταντινούπολη στο Μυστρά, και θαυμάζει τις γνώσεις και τις ικανότητες των αρχαίων Ελλήνων όταν μαθαίνει ότι στις ίδιες ακριβώς βουνοκορφές, έχουν εγκατασταθεί σήμερα από τον ΟΤΕ οι σταθμοί αναμετάδοσης των μικροκυμάτων του σύγχρονου τηλεπικοινωνιακού δικτύου.
Στη βυζαντινή περίοδο, χωρίς να γνωρίζουμε πότε ακριβώς και κάτω από ποιες συνθήκες, η ονομασία φρυκτωρίες (ή φρυκτώρια) εγκαταλείπεται και αντικαθίσταται από τη λέξη καμινοβίγλα και καμινοβίγλια. Η λέξη καμινοβίγλα εύκολα γίνεται κατανοητό ότι είναι σύνθετη από τις κάμινος και βίγλα, λέξεις ελληνικές και οι δυο.
Η λέξη κάμινος είναι αρχαία ελληνική και υποδηλώνει έναν χώρο όπου καίγονται διάφορα υλικά, η δε λέξη βίγλα υποδηλώνει το παρατηρητήριο. Τα καμινόβλ(ι)α ήταν επομένως «οπτικά παρατηρητήρια» και παραπέμπουν στους σταθμούς προειδοποίησης και επιφυλακής».
Στο έργο του Νικηφόρου Φωκά «Περί Παραδρομής» γραμμένο στο β΄ μισό του 18ου αιώνα, υπάρχει ειδικό κεφάλαιο που επιγράφεται «Περί των καμινοβιγλίων και κατασκόπων « και αναφέρεται στο ρόλο που διαδραμάτιζαν ακριβώς τα κτίσματα αυτά και όσοι τα επάνδρωναν.
Φυσικά υπάρχει διαφοροποίηση σε σχέση με τις αρχαίες φρυκτωρίες, που αφορά τόσο τη διοικητική διάταξη όσο και τα ίδια τα κτίσματα. Από στοιχεία που έχουμε γνωρίζουμε π.χ. ότι οι καμινοβίγλες ως κατασκευές ήταν πολύ βελτιωμένες σε σχέση με τις φρυκτωρίες.
Όπως σημειώνει ο Πορετσάνος μιλώντας για τον πύργο του Πύθιου της Θράκης, μια γνωστή καμινοβίγλα που διατηρείται ακόμη και σήμερα. Από τα γνωστότερα συστήματα βυζαντινών καμινοβιγλών είναι αυτό που σχετίζεται με τον μεγάλο φιλόσοφο και μαθηματικό του 9ου αιώνα μ.χ. του Λέοντα που μετέπειτα χρημάτισε Επίσκοπος Θεσσαλονίκης και πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως.
Πρόκειται για ένα τηλεπικοινωνιακό σύστημα που προστάτευε το Βυζάντιο από Αραβικές επιδρομές. Πρέπει να επισημανθεί ότι η χρήση αυτών των κτισμάτων συνεχίστηκε και μετά τους βυζαντινούς χρόνους, στην διάρκεια της φραγκοκρατίας και τουρκοκρατίας σχεδόν έως το 1821-1828. Εκεί που αφθονούν οι αναμεταδότες οπτικών μηνυμάτων είναι ο αιγιακός νησιωτικός χώρος. Οι κατασκευές αυτές ονομάσθηκαν <<Πύργοι του Αιγαίου>>. Η παραμέλησή τους από τους σύγχρονους Έλληνες οδηγεί στην ανεπανόρθωτη καταστροφή τους.
ΠΗΓΗ:Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου