Σε απόσταση μόλις δυο χιλιομέτρων από το Πυθαγόρειο της Σάμου βρίσκεται ένα έργο αξεπέραστο στην ιστορία της μηχανικής τεχνολογίας αλλά και ένα σημαντικό τεκμήριο του υψηλού επίπεδου της τεχνογνωσίας των αρχαίων Ελλήνων μηχανικών. Πρόκειται φυσικά για το Ευπαλίνειο όρυγμα, μια σήραγγα 1.036 μέτρων, η οποία κατασκευάστηκε έπειτα από εντολή του τυράννου Πολυκράτη τον 6ο αιώνα π.Χ. και λειτουργούσε για περίπου 1000 χρόνια ως υδραγωγείο.
Το όρυγμα αυτό ήταν «αμφίστομον» όπως το χαρακτήρισε ο Ηρόδοτος, χάρις στον οποίον έγινε γνωστό. Η σήραγγα διανοίχτηκε από τα 2 άκρα της ταυτόχρονα και η συνάντηση των 2 τμημάτων κάτω από την κορυφή του βουνού πραγματοποιήθηκε με αξιοθαύμαστη μαθηματική ακρίβεια. Αν σκεφθεί κανείς ότι για να ανοιχτούν οι σήραγγες του Μετρό Αθηνών επιστρατεύθηκαν τα πιο σύγχρονα μηχανήματα, σε μια εποχή όπως στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. με εργαλεία που στην εποχή μας μοιάζουν παιχνιδάκια, πόσες εργατοώρες και πόσοι άνθρωποι χρειάστηκαν για να ανοίξουν το όρυγμα των 1.036 μ. με διαστάσεις 1,80×1,80 μ. μέσα στο βουνό;
Ήταν ένα επίτευγμα εξαιρετικά σημαντικό για τα τεχνολογικά δεδομένα της εποχής που αποτελεί παράδειγμα εφαρμογής της Γεωμετρίας, της Τοπογραφίας, της Γεωδαισίας, αλλά και της Οπτικής στην αρχαία Ελλάδα.
Η κατασκευή του ορύγματος εκτιμάται ότι διήρκεσε 10 χρόνια. Σχεδιαστής αλλά και μηχανικός του έργου ήταν ο Ευπαλίνος, γιος του Ναυστρόφου από τα Μέγαρα. Μερικά μέτρα κάτω από την κύρια σήραγγα έχει σκαφτεί μια μικρότερη, από την οποία περνούσε το νερό.
Εκτιμάται ότι ο σκοπός του ορύγματος ήταν όχι μόνο να μεταφερθεί νερό από την πηγή πίσω από το βουνό προς στην πρωτεύουσα της Σάμου, που τότε ήταν το Πυθαγόρειο, αλλά αυτό να γίνει με τρόπο που δεν θα ήταν ανιχνεύσιμος από επιδρομείς, οι οποίοι θα μπορούσαν εύκολα, αν έβλεπαν τον επιφανειακό αγωγό, να τον καταστρέψουν και να στερήσουν την πόλη από τον βασικότερο πόρο της. Έτσι από το Ευπαλίνειο όρυγμα το νερό οδηγούνταν με ασφάλεια μέσα από το τείχος της πόλης.
Αναφορά στο όρυγμα της Σάμου κάνει στο έργο του ο Ηρόδοτος (Γ, 60). ο οποίος όταν επισκέφτηκε τη Σάμο το ξεχώρισε από όλα τα άλλα θαυμαστά έργα των Σαμίων. Η σχετική αναφορά του Ηροδότου αποτέλεσε ουσιαστικά και τη μοναδική πληροφορία που διέθεταν οι αρχαιολόγοι στα χέρια τους, ώστε να ξεκινήσουν τις έρευνες για την ανακάλυψη του έργου, καθώς το όρυγμα με το πέρασμα των χρόνων και με τη διακοπή της λειτουργίας του υδραγωγείου, δεν μπορούσε να γίνει εύκολα αντιληπτό από την επιφάνεια.
Μάθετε περισσότερα για το Ευπαλίνειο Όρυγμα βλέποντας το βίντεο που ακολουθεί με τίτλο «Τα μαθηματικά υδρεύουν τη Σάμο» . Μια ταινία που δημιούργησαν οι Θ. Τάσιος, ο Ν. Μήκας και ο Γ. Πολύζος της Εταιρείας Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας (ΕΜΑΕΤ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου