Γράφει η Δήμητρα Ρετσινά- Φωτεινίδου, Φιλόλογος – Μ.Α. Πολιτικής Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.
Αρχή της Ινδίκτου και αρχή της Εκκλησιαστικής χρονιάς είναι η 1η του Σεπτέμβρη για το Χριστιανικό Ορθόδοξο Ημερολόγιο! Δηλαδή, κατά την Ορθόδοξη παράδοση, η νέα χρονιά ξεκινά από την 1η Σεπτεμβρίου και για τον λόγο αυτόν η Θεία Λειτουργία είναι μεγαλοπρεπής με ιδιαίτερες ευχαριστίες προς τον Δημιουργό Θεό που έπλασε την φύση και τον άνθρωπο, που υπερβαίνει την φύση. Δικαιολογημένα, επομένως, η Εκκλησία μας όρισε να είναι η 1η Σεπτεμβρίου ημέρα αφιερωμένη στην προστασία του φυσικού μας περιβάλλοντος! Φύση, Θεός, Ψυχή συμπλέκονται αρμονικά σε μια διαρκή δημιουργική όσμωση. Το Μεγαλυνάριον λέει: «Άναρχε τρισήλιε
Βασιλεύ, ο καιρών και χρόνων, τας ελίξεις περισκοπών, ευλόγησον τον κύκλον της νέας περιόδου, τας αγαθάς σου δόσεις πάσι δωρούμενος»!
Σταχυολόγησα κάποιες διδακτικές αφηγήσεις κληρικών και λαϊκών από τις εκδόσεις της Ιεράς Μονής Παρακλήτου. Πρόκειται για θαυμαστά γεγονότα, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, που βίωσαν οι πιστοί κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας και της Θείας Ευχαριστίας καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου. Ιερή έκσταση και μανικός έρως και αλήθειες που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε…
Ο μακαριστός ηγούμενος του οσίου Δαυίδ, γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης, ζούσε θαυμαστές εμπειρίες σε όλες τις ιερές ακολουθίες, μα ιδιαίτερα την ώρα της θείας λειτουργίας. Διηγείτο: «Τι γίνεται στο ιερό την ώρα της λειτουργίας! Στο χερουβικό άγγελοι ανεβοκατεβαίνουν και συχνά αισθάνομαι τις φτερούγες τους να χτυπούν πάνω στους ώμους μου… Μερικές φορές δεν μπορώ να αντέξω και κάθομαι στην καρέκλα. Οι άλλοι ιερείς νομίζουν ότι κάτι έπαθα, δεν νιώθουν όμως αυτά που βλέπω και ακούω. Τι φτερούγισμα, παιδί μου, οι άγγελοι! Και μόλις ο ιερέας πει το «Δι’ ευχών» φεύγουν οι ουράνιες δυνάμεις. Τότε μέσα στον ναό απλώνεται απόλυτη ησυχία»!
Όταν τελούσε την προσκομιδή ο π. Ιάκωβος, συχνά έβλεπε την πνευματική κατάσταση των κεκοιμημένων που μνημόνευε. Έβλεπε τις ψυχές να περνούν από μπροστά του και να τον παρακαλούν να τις μνημονεύσει. Την ώρα που ο ιερέας βγάζει μερίδες και μνημονεύει τα ονόματα στην Αγία Πρόθεση, κατεβαίνει άγγελος Κυρίου, παίρνει την μνημόνευση και την πηγαίνει στον θρόνο του Δεσπότη Χριστού σαν προσευχή για αυτούς που μνημονεύθηκαν. Κάποια φορά ο γέροντας λησμόνησε να μνημονεύσει στην Προσκομιδή τη μητέρα του και εκείνη εμφανίστηκε και του είπε με παράπονο: -Πάτερ Ιάκωβε, δεν με μνημόνευσες σήμερα. – Πώς δεν σε μνημόνευσα μητέρα! Κάθε μέρα σε μνημονεύω, βγάζω μάλιστα για σένα την καλύτερη μερίδα. – Όχι παιδί μου, σήμερα με ξέχασες, και η ψυχή μου δεν αναπαύεται όσο τις άλλες μέρες.
Κάτι ανάλογο του συνέβη και με τον αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο(!) Ο π. Ιάκωβος, τελειώνοντας μια φορά την Προσκομιδή, ξεκίνησε για την Αγία Τράπεζα. Βλέπει τότε τον μακαριστό αρχιεπίσκοπο να στέκεται δεξιά του, με τις παλάμες τη μια μέσα στην άλλη, όπως συνηθίζουν οι ιερείς να μεταλαβαίνουν το δεσποτικό Σώμα, σαν να ζητούσε και εκείνος τη δική του μερίδα…
Το επόμενο περιστατικό που θα σας αναφέρω αφορά στην μεγάλη δύναμη, πνευματική και ψυχική, που έχει η ανθρώπινη επιρροή. Ο άνθρωπος, το Πρόσωπο, έχει μεγάλη ενέργεια, θετική ή αρνητική, για τον συνάνθρωπό του. Και το «πάθημα που γίνεται μάθημα» προέρχεται κατεξοχήν από ανθρώπινη δραστηριότητα… Ένας γέροντας κάθε φορά που λειτουργούσε έβλεπε αγγέλους, ήταν δηλαδή καθαρός στην ψυχή, όμως, έλεγε τις ευχές της Αναφοράς εσφαλμένα γιατί είχε μάθει λάθος τα Θεία Δόγματα. Κάποτε, όμως, από Οικονομία Θεού, τον επισκέφθηκε ένας αδελφός- διάκονος που γνώριζε καλά τα θεία δόγματα. Την ώρα, λοιπόν, που λειτουργούσε ο γέροντας διαπίστωσε το λάθος και του το είπε: - Αυτά που λες, πάτερ, στην λειτουργία δεν είναι της ορθοδόξου πίστεως. Ο γέροντας δεν έδωσε προσοχή στα λόγια του. Μα ο διάκονος επέμενε να ελέγχει την κακοδοξία: -Σφάλλεις, καλόγερε. Η Εκκλησία δεν τα παραδέχεται αυτά. Τότε ο γέροντας, βλέποντας την επιμονή του διακόνου, ρώτησε τους αγγέλους που τον παρέστεκαν στην λειτουργία: - Τι είναι αυτά που μου λέει ο διάκονος; -Καλά σου λέει, απάντησαν εκείνοι. Να τα παραδεχθείς! –Και γιατί τόσο καιρό δεν μου το λέγατε εσείς; - Γιατί ο Θεός έτσι οικονόμησε: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΝΑ ΔΙΟΡΘΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ! Από τότε ο γέροντας διορθώθηκε, ευχαριστώντας τον Θεό και τον διάκονο.
Σύμφωνα με τον λόγιο μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεου, οι Ορθόδοξοι ναοί πρέπει να αντανακλούν το κατανυκτικό και ησυχαστικό πνεύμα της Ορθοδόξου πίστεως. Οι ιερείς πρέπει να δίνουν προσοχή στον διάκοσμο του ναού και στην ένταση του ήχου... Όταν κάποιος πιστός αγαπά τις λειτουργικές βυζαντινές εκκλησιαστικές τέχνες, αλλά δεν τηρεί τις «ασκητικές διατάξεις» της Εκκλησίας, είναι ψευτοκουλτουριάρης. Όταν κάποιος τηρεί τις τυπικές ασκητικές διατάξεις αλλά δεν αγαπά τον ευαγγελικό τρόπο ζωής (φιλανθρωπία, νηστεία, προσευχή) είναι φαρισαϊστής. Όταν κάποιος τηρεί όλα αυτά ψυχρά, επιδερμικά, επιφανειακά, αφήνοντας ανέγγιχτο το βάθος της ψυχής του, είναι Πουριτανός!
Πουριτανός είναι, επίσης, εκείνος ο οποίος, επειδή, όπως πιστεύει ο ίδιος, τηρεί τις διατάξεις/το γράμμα του χριστιανικού και κοινωνικού Νόμου, κατακρίνει τους άλλους, οι οποίοι από άγνοια ή αδιαφορία προσλαμβάνουν μερικά μόνο στοιχεία από την Παράδοση, έχοντας όμως τη δυνατότητα να προχωρήσουν βαθύτερα!
Η υποκρισία πρέπει να καταδικάζεται: Μερικοί πιστοί λειτουργούνται κατανυκτικά στο όνομα της «Εν Χριστώ Αδελφότητας» αλλά πριν ή μετά την Θεία Λειτουργία ζουν σαν να μην ανήκουν στην πνευματική οικογένεια της Εκκλησίας/Κοινωνίας. Δηλαδή, η λειτουργική ατμόσφαιρα ελάχιστα τους αγγίζει. Δεν επηρεάζει την συμπεριφορά τους απέναντι στην Κοινωνία και στην Οικογένεια. Εξωτερικά μεν είναι comme il faut, εσωτερικά δε είναι ακόμη θηρία. Απαιτείται πνευματική λεβεντιά και πνευματικό φιλότιμο!
Αρχή της Ινδίκτου και αρχή της Εκκλησιαστικής χρονιάς είναι η 1η του Σεπτέμβρη για το Χριστιανικό Ορθόδοξο Ημερολόγιο! Δηλαδή, κατά την Ορθόδοξη παράδοση, η νέα χρονιά ξεκινά από την 1η Σεπτεμβρίου και για τον λόγο αυτόν η Θεία Λειτουργία είναι μεγαλοπρεπής με ιδιαίτερες ευχαριστίες προς τον Δημιουργό Θεό που έπλασε την φύση και τον άνθρωπο, που υπερβαίνει την φύση. Δικαιολογημένα, επομένως, η Εκκλησία μας όρισε να είναι η 1η Σεπτεμβρίου ημέρα αφιερωμένη στην προστασία του φυσικού μας περιβάλλοντος! Φύση, Θεός, Ψυχή συμπλέκονται αρμονικά σε μια διαρκή δημιουργική όσμωση. Το Μεγαλυνάριον λέει: «Άναρχε τρισήλιε
Βασιλεύ, ο καιρών και χρόνων, τας ελίξεις περισκοπών, ευλόγησον τον κύκλον της νέας περιόδου, τας αγαθάς σου δόσεις πάσι δωρούμενος»!
Σταχυολόγησα κάποιες διδακτικές αφηγήσεις κληρικών και λαϊκών από τις εκδόσεις της Ιεράς Μονής Παρακλήτου. Πρόκειται για θαυμαστά γεγονότα, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, που βίωσαν οι πιστοί κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας και της Θείας Ευχαριστίας καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου. Ιερή έκσταση και μανικός έρως και αλήθειες που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε…
Ο μακαριστός ηγούμενος του οσίου Δαυίδ, γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης, ζούσε θαυμαστές εμπειρίες σε όλες τις ιερές ακολουθίες, μα ιδιαίτερα την ώρα της θείας λειτουργίας. Διηγείτο: «Τι γίνεται στο ιερό την ώρα της λειτουργίας! Στο χερουβικό άγγελοι ανεβοκατεβαίνουν και συχνά αισθάνομαι τις φτερούγες τους να χτυπούν πάνω στους ώμους μου… Μερικές φορές δεν μπορώ να αντέξω και κάθομαι στην καρέκλα. Οι άλλοι ιερείς νομίζουν ότι κάτι έπαθα, δεν νιώθουν όμως αυτά που βλέπω και ακούω. Τι φτερούγισμα, παιδί μου, οι άγγελοι! Και μόλις ο ιερέας πει το «Δι’ ευχών» φεύγουν οι ουράνιες δυνάμεις. Τότε μέσα στον ναό απλώνεται απόλυτη ησυχία»!
Όταν τελούσε την προσκομιδή ο π. Ιάκωβος, συχνά έβλεπε την πνευματική κατάσταση των κεκοιμημένων που μνημόνευε. Έβλεπε τις ψυχές να περνούν από μπροστά του και να τον παρακαλούν να τις μνημονεύσει. Την ώρα που ο ιερέας βγάζει μερίδες και μνημονεύει τα ονόματα στην Αγία Πρόθεση, κατεβαίνει άγγελος Κυρίου, παίρνει την μνημόνευση και την πηγαίνει στον θρόνο του Δεσπότη Χριστού σαν προσευχή για αυτούς που μνημονεύθηκαν. Κάποια φορά ο γέροντας λησμόνησε να μνημονεύσει στην Προσκομιδή τη μητέρα του και εκείνη εμφανίστηκε και του είπε με παράπονο: -Πάτερ Ιάκωβε, δεν με μνημόνευσες σήμερα. – Πώς δεν σε μνημόνευσα μητέρα! Κάθε μέρα σε μνημονεύω, βγάζω μάλιστα για σένα την καλύτερη μερίδα. – Όχι παιδί μου, σήμερα με ξέχασες, και η ψυχή μου δεν αναπαύεται όσο τις άλλες μέρες.
Κάτι ανάλογο του συνέβη και με τον αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο(!) Ο π. Ιάκωβος, τελειώνοντας μια φορά την Προσκομιδή, ξεκίνησε για την Αγία Τράπεζα. Βλέπει τότε τον μακαριστό αρχιεπίσκοπο να στέκεται δεξιά του, με τις παλάμες τη μια μέσα στην άλλη, όπως συνηθίζουν οι ιερείς να μεταλαβαίνουν το δεσποτικό Σώμα, σαν να ζητούσε και εκείνος τη δική του μερίδα…
Το επόμενο περιστατικό που θα σας αναφέρω αφορά στην μεγάλη δύναμη, πνευματική και ψυχική, που έχει η ανθρώπινη επιρροή. Ο άνθρωπος, το Πρόσωπο, έχει μεγάλη ενέργεια, θετική ή αρνητική, για τον συνάνθρωπό του. Και το «πάθημα που γίνεται μάθημα» προέρχεται κατεξοχήν από ανθρώπινη δραστηριότητα… Ένας γέροντας κάθε φορά που λειτουργούσε έβλεπε αγγέλους, ήταν δηλαδή καθαρός στην ψυχή, όμως, έλεγε τις ευχές της Αναφοράς εσφαλμένα γιατί είχε μάθει λάθος τα Θεία Δόγματα. Κάποτε, όμως, από Οικονομία Θεού, τον επισκέφθηκε ένας αδελφός- διάκονος που γνώριζε καλά τα θεία δόγματα. Την ώρα, λοιπόν, που λειτουργούσε ο γέροντας διαπίστωσε το λάθος και του το είπε: - Αυτά που λες, πάτερ, στην λειτουργία δεν είναι της ορθοδόξου πίστεως. Ο γέροντας δεν έδωσε προσοχή στα λόγια του. Μα ο διάκονος επέμενε να ελέγχει την κακοδοξία: -Σφάλλεις, καλόγερε. Η Εκκλησία δεν τα παραδέχεται αυτά. Τότε ο γέροντας, βλέποντας την επιμονή του διακόνου, ρώτησε τους αγγέλους που τον παρέστεκαν στην λειτουργία: - Τι είναι αυτά που μου λέει ο διάκονος; -Καλά σου λέει, απάντησαν εκείνοι. Να τα παραδεχθείς! –Και γιατί τόσο καιρό δεν μου το λέγατε εσείς; - Γιατί ο Θεός έτσι οικονόμησε: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΝΑ ΔΙΟΡΘΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ! Από τότε ο γέροντας διορθώθηκε, ευχαριστώντας τον Θεό και τον διάκονο.
Σύμφωνα με τον λόγιο μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεου, οι Ορθόδοξοι ναοί πρέπει να αντανακλούν το κατανυκτικό και ησυχαστικό πνεύμα της Ορθοδόξου πίστεως. Οι ιερείς πρέπει να δίνουν προσοχή στον διάκοσμο του ναού και στην ένταση του ήχου... Όταν κάποιος πιστός αγαπά τις λειτουργικές βυζαντινές εκκλησιαστικές τέχνες, αλλά δεν τηρεί τις «ασκητικές διατάξεις» της Εκκλησίας, είναι ψευτοκουλτουριάρης. Όταν κάποιος τηρεί τις τυπικές ασκητικές διατάξεις αλλά δεν αγαπά τον ευαγγελικό τρόπο ζωής (φιλανθρωπία, νηστεία, προσευχή) είναι φαρισαϊστής. Όταν κάποιος τηρεί όλα αυτά ψυχρά, επιδερμικά, επιφανειακά, αφήνοντας ανέγγιχτο το βάθος της ψυχής του, είναι Πουριτανός!
Πουριτανός είναι, επίσης, εκείνος ο οποίος, επειδή, όπως πιστεύει ο ίδιος, τηρεί τις διατάξεις/το γράμμα του χριστιανικού και κοινωνικού Νόμου, κατακρίνει τους άλλους, οι οποίοι από άγνοια ή αδιαφορία προσλαμβάνουν μερικά μόνο στοιχεία από την Παράδοση, έχοντας όμως τη δυνατότητα να προχωρήσουν βαθύτερα!
Η υποκρισία πρέπει να καταδικάζεται: Μερικοί πιστοί λειτουργούνται κατανυκτικά στο όνομα της «Εν Χριστώ Αδελφότητας» αλλά πριν ή μετά την Θεία Λειτουργία ζουν σαν να μην ανήκουν στην πνευματική οικογένεια της Εκκλησίας/Κοινωνίας. Δηλαδή, η λειτουργική ατμόσφαιρα ελάχιστα τους αγγίζει. Δεν επηρεάζει την συμπεριφορά τους απέναντι στην Κοινωνία και στην Οικογένεια. Εξωτερικά μεν είναι comme il faut, εσωτερικά δε είναι ακόμη θηρία. Απαιτείται πνευματική λεβεντιά και πνευματικό φιλότιμο!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου