Η διάδοση της «τσαμπουκοδημοκρατίας»

Γράφει ο
Θανάσης Παπανδρόπουλος

Μετά την κατάρρευση των «σοσιαλιστικών παραδείσων» καί του θεάματος που σήμερα προσφέρει η επίσης σοσιαλιστική Βενεζουέλα,είναι πασίδηλο οτι τα «χαρούμενα σοσιαλιστικά αύριο» δέν πουλάνε πλέον.Οι λαοί οσο σανό αυτού του τυπου ειχαν να φανε το εφαγαν,πισω τους δε,υπάρχουν και περι τα 165εκατομμυρια πτώματα.Αυτά που άφησαν ο σταλινισμός,ο πολποτισμός και ο μαοισμός.Αντιθέτως στις μέρες μας,με ενδιαφέρον παρακολουθείται τό κινεζικό πείραμα λενινιστικού καπιταλισμού,το οποίο κερδίζει σταθερά έδαφος στις ασιατικές αναδυόμενες οικονομίες και σε αρκετές χώρες της Αφρικής.Πείραμα βέβαια πού συνοδεύεται καί από τήν άνοδο του Τράμπ στήν αμερικανική ηγεσία καί από την υιοθέτηση μεθόδων τσαμπουκά στίς διεθνείς διαπραγματεύσεις.Ιδιαίτερα δέ τίς οικονομικές.

Από την άλλη πλευρά εξαιρετικά δημοφιλες είναι και το αυταρχικό πρότυπο διακυβέρνησης του Βλαδίμηρου Πούτιν στη Ρωσία,μιά χώρα με τεράστιες δυνατότητες αλλά και με βαρειά κληρονομιά ολοκληρωτισμού πίσω της.Για την ώρα πάντως Κίνα και Ρωσία έχουν αγαστή συνεργασία και φέρνουν κοντά τους όλο και περισσότερες αυταρχικές κυβερνησεις.Ετσι πέρα απο την στρατιωτική τους συνεργασια,οι δυό χώρες,συμπράττουν και σε διεθνείς Οργανισμους,με συχνές υψηλού επιπέδου δεσμεύσεις τους,σε θέματα υψηλής γεωπολιτικής σημασίας.
Στό πλαίσιο αυτό,σε πολιτικο επίπεδο,Κινα και Ρωσία επιδιώκουν να ενισχύσουν την επιρροη τους μέσω της αποδυναμώσεως των δημοκρατικων θεσμών στη Δύση αφ’ενος και στόν αναπτυσσόμενο κόσμο αφ’ετέρου.Γνωρίζουν δε οτι στην εποχή μας,οι ψευδολογιες,  οι συνωμοτικες ερμηνειες και οί τσαμπουκάδες εχουν μεγαλυτέρο βάρος από τις υποσχέσεις «παραδεισων» και αλλων φαντασιακών αγαθών.Μεσω των ψηφιακών τεχνολογιών οι ζημιες που μπορούν να προκληθουν σε μια δημοκρατία είναι  ταχυτερες και πιο αποτελεσματικές.Κοστίζουν δε και λιγότερο,αν αναλογισθουμε σε πόσο κοσμο και με ποιά ταχύτητα τα ψέμματα κυκλοφορούν και αποπροσανατολίζουν.
Από την αποψη αυτή, για τις αυταρχικες πρωην ολοκληρωτικες εξουσιες, η χρηματοπιστωτικη κριση του 2008 υπηρξε μεγαλο δώρο στο οποιον ηλθε να προστεθει λιγα χρόνια αργοτερα η μεταναστευτικη-προσφυγικη κρίση,απορροια της περιφημης «αραβικης ανοιξης» και του συνακολουθου πολεμου στη Συρια.Είχαν βεβαια προηγηθεί τα τραγικα αμερικανικά λάθη της εισβολης στο Ιρακ και της αποσταθεροποιησης του Σαουδαραβικου καθεστωτος.Προεκυψε ετσι η ασύμμετρη απειλή της τρομοκρατίας,η οποια επιδεινωσε σε αρκετες δυτικες χωρες και οχι μονον, την οικονομικη αβεβαιότητα.Καλύτερο εδαφος για να αναπτυχθεί ο λαικισμός και η δημαγωγία δεν μπορούσε να υπάρξει.
Επίσης οσοι απορούν για τη δημοφιλια αυταρχικων ηγετων στη Ουγγαρια και την Πολωνια,ας μην ξεχνουν το αυταρχικο πολιτικο παρελθον των χωρων αυτων,στις οποιες 45 χρονια κομμουνισμου,δημιουργησαν τάσεις, έξεις και συμπεριφορές που δεν διαγράφονται εν μιά νυκτι.Είμαστε δε βέβαιοι οτι αυτή τη διάσταση τής πραγματίκότητας στίς χώρες αυτές, οι Ευρωπαίοι ηγέτες που αποφάσισαν τη διευρυνση του 2004,δεν πρέπει να ελαβαν σοβαρα υποψη τους.Ακόμα χειρότερα την υποτίμησαν αφήνοντας το παιχνίδι στο χρόνο.
Σήμερα λοιπον,η Κίνα και η Ρωσία αξιοποιούν την αυξανόμενη παλίρροια του λαικισμού και τη συζήτηση για την εθνικη κυριαρχια,τονιζοντας προς κάθε κατευθυνση οτι η δυτικού τυπου κοινοβουλευτικη δημοκρατία δεν ταιριαζει σε ολες τις εθνικες κουλτούρες και πολιτικες παραδόσεις.Αυτο το αφηγημα το «πωλουν»σε πολλεςπεριοχες της Ασιας και της Αφρικης και εως τωρα τα αποτελεσματα κάθε άλλο παρά αποθαρρυντικά είναι.Η δε Ρωσια,στην Ευρωπη,αναπτύσσει την περιφημη θεωρία των ελίτ και του «κρατους των Βρυξελλών»,που δηθεν καταπιεζει τους πολιτες,ειναι ανώνυμο και μη δημοκρατικά εκλεγμένο,ωσαν οι τοπικες γραφειοκρατιες να εκλεγονται στη Ρωσια και αλλου.Πανω σε αυτο το πλαισιο η ρωσικη προπαγανδα επαιξε τεραστιο ρολο στην υποθεση του Brexit και σημερα προσφερει αφθονη τροφη για σκεψη στους λαους της Κεντρικης Ευρωπης και στα δυτικοευρωπαικα ακροδεξια κομματα,οπως για παραδειγμα αυτό της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία.
Ταυτοχρόνως,Ρωσια και Κινα αναλαμβανουν δρασεις για την προωθηση φιλικων δικτατοριων σε διαφορες ζωτικες για τα συμφεροντα τους χωρες.Πιο εμφανως,χρησιμοποιουν δανεια και επενδυσεις για να στηριξουν παραπαιουσες αυταρχικες κυβερνησεις,οπως συνεβη στη Βενεζουελα και στην Καμπότζη.Προσφερουν επισης χωρίς όρους βοήθεια και όπλα,αμβλυνοντας τη δυτικη μοχλευση που πιεζει για μεταρρυθμισεις υπερ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.Προληπτικα δε μεταδιδουν τις στρατηγικες επιβιωσης τους στις κυβερνήσεις και τους ηγέτες που προσπαθούν να πετύχουν εγχώριους ελεγχους κοινωνικών και οικονομικών αρθρώσεων.
Δεν ειναι διολου τυχαιο το γεγονος οτι ο Βλαδιμηρος Πουτιν και ο Κινεζος Χι,προσφερουν ελκυστικο μοντελο,το οποιον ηδη θαυμαζουν ο Τούρκος προεδρος Ρετζεπ Ταγιπ Ερντογαν και ο πρωθυπουργος της Ουγγαριας Βικτωρ Ορμπαν.Δυστυχώς δε,η διαδοση του αυταρχισμού και της δηθεν αποτελεσματικοτητας του, δεν αντιμετωπιζεται με ευχολογια,λαικιστικες κορωνες και μετρα οικονομικου προστατευτισμου με εντονο διαβλητο χαρακτηρα.Ο αυταρχισμος και η αντιμετωπισή του,ειναι κυριως θέμα ηγετικου κύρους,ηθικης διάστασης και απόλυτης οικονομικης διαφάνειας.Ατυχώς σε κάποιες χώρες του δυτικου κόσμου και κυριως στην ηγέτιδα δυναμη του,οι προυποθέσεις για την ανάληψη αναχαιτιστικών πρωτοβουλιών και δράσεων δεν υπάρχουν.Και αυτο οι νέοι εχθροί της δημοκρατίας θεωρούν μέγιστο προς αξιοποίηση συγκριτικό πλεονέκτημα.