Κομμαγηνή: Το άγνωστο ελληνιστικό βασίλειο και ο στρατός του

.

Στην αρχαιότητα, Κομμαγηνή ονομαζόταν η γεωγραφική περιοχή που περικλείεται δυτικά από την οροσειρά του Ταύρου, νότια από τις πεδιάδες της Συρίας και ανατολικά από τον Ευφράτη ποταμό, δηλαδή τμήμα της σημερινής νοτιοανατολικής Τουρκίας.Το βασίλειο της Κομμαγηνής, στα σύνορα σημερινής Τουρκίας και Συρίας, ήταν άλλη μια επαρχία που αποσπάστηκε από το κράτος των Σελευκιδών, περί το 163 -162 π.Χ. Ο σατράπης της περιοχής Πτολεμαίος εκμεταλλευόμενος την αδυναμία των Σελευκιδών ίδρυσε δικό του κράτος.

Ο διάδοχός του Μιθριδάτης Α Καλλίνικος νυμφεύθηκε την Ελληνίδα πριγκίπισσα των Σελευκιδών Λαοδίκη. Τους διαδέχτηκε ο γιος τους Αντίοχος Α της Κομμαγηνής ο οποίος ήταν σύμμαχος των Ρωμαίων κατά του Μιθριδάτη του Πόντου. Το 38 π.Χ. τον διαδέχτηκε ο γιος του Μιθριδάτης Β και αυτόν ο Μιθριδάτης Γ. Ακολούθησε ο Αντίοχος Γ, μετά τον θάνατο του οποίου, το 17 μ.Χ. οι Ρωμαίοι κατέκτησαν το βασίλειο.

Το 38 μ.Χ. όμως ο Καλιγούλας διάταξε την αναδημιουργία του βασιλείου, βασιλιάς του οποίου ανέλαβε ο Αντίοχος Δ. Το βασίλειο διατηρήθηκε ελεύθερο έως το 72 μ.Χ. πριν ενσωματωθεί και πάλι στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, μετά από μια μάχη χωρίς νικητή έναντι των Ρωμαίων. Επικεφαλής στη μάχη αυτή κατά της VI ΛεγεώναςFerrata ήταν οι δύο γιοι του Αντιόχου Δ, οι Επιφανής και Καλλίνικος.

Ο στρατός του βασιλείου




Ο στρατός του βασιλείου της Κομμαγηνής ήταν μια μικρογραφία του σελευκιδικού, με έντονες ντόπιες προσμίξεις. Το πεζικό διέθετε μονάδες Ελλήνων σαρισσοφόρων, θυρεοφόρων και Θρακών πελταστών. Ο όγκος του όμως αποτελείτο από γηγενείς Σύρους τοξότες.

Οι σαρισσιφόροι ήταν οργανωμένοι σε Συντάγματα και Τάξεις κατά το μακεδονικό πρότυπο κάτι που πιθανότατα ίσχυε και για τα τακτικά τμήματα θυρεοφόρων πελταστών. Οι εντόπιοι τοξότες αποτελούσαν ένα είδος πολιτοφυλακής. Οι σαρισσοφόροι έφεραν τον τυπικό οπλισμό – εξοπλισμό, σάρισσα, σπαθί, ασπίδα διαμέτρου 60 εκ. κράνος και θώρακα. Οι θωρεοφόροι έφεραν μεγάλη ασπίδα τύπου θυρεού, κράνος, σπαθί, μακρύ δόρυ και ακόντια. Ορισμένοι έφεραν και αλυσιδωτό θώρακα και ονομάζονταν θωρακίτες.

Οι Θράκες έφεραν ανάλογο οπλισμό. Δεν είναι γνωστό αν υπήρχαν και τμήματα Θρακών οπλισμένων με ρομφαίες και μακρά δόρατα. Οι Σύροι τοξότες πέραν του σύνθετου τόξου τους έφεραν και σπαθί, ή εγχειρίδιο. Δεν έφεραν κράνη ή ασπίδες.

Το ιππικό επίσης διέθετε τμήματα βαριά καταφράκτων ιππεών, κατά τα πρότυπα των Σελυεκιδών και των Πάρθων και μεγάλο αριθμό Σύρων ελαφρών ιπποτοξοτών. Οι κατάφρακτοι ήταν θωρακισμένοι από κορυφής μέχρις ονύχων, οι ίδιοι και τα άλογά τους. Ήταν οπλισμένοι με μακριές λόγχες μήκους 3,5 μ. (ξυστόν) και σπαθί. Πολεμούσαν σε πυκνή τάξη, με τα γόνατα των ανδρών να εφάπτονται. Σχημάτιζαν ένα κινούμενο μεταλλικό τείχος ικανό να καταπατήσει οτιδήποτε βρισκόταν στο πέρασμά τους.


Υπήρχαν όμως και Έλληνες ελαφροί ιππείς “ταραντινικού” τύπου (αθωράκιστοι ελαφροί ιππείς φέροντες ασπίδα, σπαθί και ακόντια) καθώς και λίγοι Γαλάτες μισθοφόροι. Οι Σύροι ελαφροί ιππείς έφεραν τόξο και σπαθί, πέλεκι ή εγχειρίδιο.

Ο στρατός της Κομμαγηνής συνεισέφερε καταλυτικά στη νίκη των Ρωμαίων κατά την πρώτη Ιουδαϊκή Επανάσταση. Ο βασιλιάς Αντίοχος Δ πολέμησε ο ίδιος επικεφαλής της φάλαγγας των σαρισσοφόρων και των αφιππευμένων καταφράκτων του.



Ο Αντίοχος Α της Κομμαγηνής με τον Ηρακλή σε ανάγλυφη παράσταση.