Η προπαγάνδα του χρέους και τρεις «νίκες»

Γράφει η Σοφία Βούλτεψη

Μετά το τελευταίο Eurogroup κατέρρευσαν εντελώς οι δύο βασικοί προπαγανδιστικοί πυλώνες της κυβέρνησης – ότι θα έδιωχναν το ΔΝΤ και ότι θα διέγραφαν το χρέος.
Αιχμή του δόρατος της κυβερνητικής προπαγάνδας – προκειμένου να κρύβει μέτρα, μνημόνια και συμπληρωματικά μνημόνια που ψηφίζει «και με τα δύο χέρια» - υπήρξε πάντα το θέμα του χρέους.
Προεκλογικά, οι κύριοι αυτοί μιλούσαν για «βαθιά διαγραφή», «διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους», «απομείωση», «πάγωμα», «ενταφιασμό στα έγκατα της ΕΚΤ», «πάγωμα τοκοχρεολυσίων», «μορατόριουμ».
Μετεκλογικά, συνέχισαν το ίδιο βιολί με διάφορες παραλλαγές – αγνοώντας ότι ήδη το χρέος είχε μειωθεί κατά 135 δις ευρώ το 2012 και ήδη υπήρχε η δήλωση του Νοεμβρίου 2012 για περαιτέρω ρύθμισή του.
Έκτοτε, κάθε φορά που ξεκινούν τη «μάχη του χρέους» το
κάνουν για να κρύψουν τα (κάθε φορά) νέα μέτρα. Και λένε τα ίδια κάθε φορά. Πάνε στα Eurogroup, συμφωνούν και μετά αρχίζουν τα ίδια ξανά από την αρχή.
Μάλιστα, παρουσιάζουν τη «μάχη του χρέους» ως κάτι το καινούργιο. Και κάθε φορά ανακοινώνουν ότι… νίκησαν!
Είχαν «νικήσει» στο Eurogroup της 24^ης Μαΐου 2016. Τότε που υποχρεώθηκαν σε ένα συμπληρωματικό μνημόνιο, το οποίο υπέγραψαν στις 16 Ιουνίου του 2016, αλλά ουδέποτε κατατέθηκε στη Βουλή – οπότε είναι σα… να μην υπάρχει!
Σ’ εκείνο το μνημόνιο είχαν αποδεχθεί τον «κόφτη», το υπερταμείο των 99 χρόνων και την παράδοση όλων των δανείων των Ελλήνων (εξυπηρετούμενων και μη) στα ξένα funds, γνωστά και ως «κοράκια της καταστροφής».
Πόσοι το γνωρίζουν αυτό; Ελάχιστοι. Γιατί; Μα επειδή έχουν επιμελώς κρύψει το συμπληρωματικό μνημόνιο του 2016. Σε σημείο που όλοι σχεδόν να θεωρούν πως τα παραπάνω νέα μέτρα υπήρχαν στη συμφωνία του καλοκαιριού του 2015. Αυτό άλλωστε ψευδώς επαναλαμβάνουν όλοι οι κυβερνητικοί.
Στην τελευταία συζήτηση στη Βουλή επί του νέου μνημονίου, ο κ. Τσίπρας αναρωτιόταν «πού είναι το μνημόνιο του 2016», ενώ ο κ. Καμμένος επαναλαμβάνει πως όλα όσα συμβαίνουν σήμερα είναι συμφωνημένα και ψηφισμένα από το καλοκαίρι του 2015. Ουδέν ψευδέστερον – αν και τα ψέματά τους δεν έχουν πάτο.
Το «τυράκι» για νέα μέτρα είναι πάντα το χρέος.
Έτσι, στο Eurogroup της 24^ης Μαΐου 2016 – όπου αποφασίστηκαν κόφτης («μηχανισμό έκτακτης ανάγκης» τον ονόμασαν), υπερταμείο και ξένα funds – ελήφθησαν οι αποφάσεις για το χρέος.
Αποφασίστηκε τότε ότι οι συνολικές δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους θα πρέπει να παραμένουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ κατά την μεσοπρόθεσμη περίοδο και μετά το πρόγραμμα, και κάτω από το 20% του ΑΕΠ, έπειτα.
Τότε, είχαν πανηγυρίσει ότι έλυσαν το θέμα του χρέους, καθώς η Ελλάδα «μειώνει αποφασιστικά τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για τα επόμενα χρόνια».
Πανηγύριζαν επίσης ότι «ρυθμίζεται άμεσα το θέμα του χρέους με μέτρα βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Δημιουργείται έτσι ένας σαφής οδικός χάρτης που θα εξομαλύνει τις συνθήκες ρευστότητας στην οικονομία. Και το σημαντικότερο: Ο οδικός χάρτης αρχίζει και τελειώνει εντός του προγράμματος χωρίς να παρατείνει την αβεβαιότητα για μετά».
Αυτά έλεγαν τότε. Μιλούσαν για σαφή «οδικό χάρτη». Τώρα, μιλούν για «καθαρό διάδρομο» - από βαφτίσια άλλο τίποτε.
Τότε, λοιπόν, μας είχαν ανακοινώσει αυτόν τον «οδικό χάρτη», ως εξής:
-Βραχυπρόθεσμα μέτρα με εξομάλυνση των πληρωμών τόκων, μείωση επιτοκίων σε συγκεκριμένο κομμάτι του χρέους και σταθεροποίηση των επιτοκίων, προκειμένου να μειωθεί το ρίσκο, μέσω της αξιοποίησης εργαλείων  του ESM. Δηλαδή δυνατότητα βελτιστοποίησης της διαχείρισης του χρέους.
-Μεσοπρόθεσμα μέτρα, με  μερική εξόφληση των υφιστάμενων δανείων προς την Ελλάδα με την ενεργοποίηση αχρησιμοποίητων πόρων στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM με σκοπό να μειωθεί το κόστος των επιτοκίων και να επεκταθούν οι διάρκειες, χρήση των κερδών του 2014 από τον ESM και αποκατάσταση της μεταφοράς των κερδών από τα ομόλογα των προγραμμάτων ANFA και SMP στην Ελλάδα (από το οικονομικό έτος 2017) προς τον ESM για τη μείωση των μελλοντικών ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών και κατάργηση του περιθωρίου επιτοκίου που σχετίζεται με την επαναγορά χρέους του 2ου ελληνικού προγράμματος για το 2018. Σύμφωνα με αυτήν την πρόνοια, τα μεσοπρόθεσμα θα εφαρμοστούν «εφόσον καταστεί αναγκαίο και με την επιφύλαξη της συμμόρφωσης με τους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα» (όπως αναφερόταν) στο τέλος του προγράμματος.
-Μακροπρόθεσμα μέτρα, βάσει των οποίων συμφωνήθηκε ότι θα υπάρξει μηχανισμός έκτακτης ανάγκης για το χρέος που θα ενεργοποιηθεί μετά την λήξη του προγράμματος του ESM για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους μακροπρόθεσμα. Πρόκειται για πρόσθετα μέτρα που θα εφαρμοστούν «εφόσον καταστεί αναγκαίο και με την επιφύλαξη της συμμόρφωσης με τους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα», ώστε να διασφαλιστεί πως «οι χρηματοδοτικές  ανάγκες της Ελλάδας θα παραμείνουν σε ένα βιώσιμο δρόμο».
Βάσει όλων αυτών μας είχαν περιχαρείς ανακοινώσει ότι οι «συμφωνηθείσες παρεμβάσεις για το χρέος επιτυγχάνουν την έξοδο στις αγορές» και «εξασφαλίζουν για μακρύ χρονικό διάστημα, την χρηματοδότηση της οικονομίας, υπό πολύ ευνοϊκούς όρους».  Και πάντως υπήρχε συγκεκριμένος οδικός χάρτης.
Άρα, είχαμε… νικήσει!
Στο Eurogroup της 5^ης Δεκεμβρίου 2016, είχαμε… ξανανικήσει!
Τότε ήταν που η κυβέρνηση είχε συμφωνήσει σε μέτρα για μετά το τέλος του προγράμματος. Οπότε χρειαζόταν ξανά το «τυράκι» του χρέους (που υποτίθεται ότι η πορεία είχε συμφωνηθεί από τον Μάιο του 2016).
Στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου, το Eurogroup ενέκρινε όλα τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, δηλαδή:
-Την εξομάλυνση του προφίλ αποπληρωμής του EFSF βάσει των υφιστάμενων μέσων σταθμισμένων ωριμάνσεων που φθάνουν τα 32,5 έτη.
-Την επιβολή ορίου στην άρση του επιτοκιακού περιθωρίου που αφορά την εξαγορά χρέους του δεύτερου ελληνικού προγράμματος για το 2017 στις 200 μονάδες βάσης.
-Τη χρήση της χρηματοδοτικής στρατηγικής του ESM/EFSF ανάλογα με την κατάσταση των αγορών για την μείωση του ρίσκου των επιτοκίων χωρίς την επιβολή επιπρόσθετου κόστους στις χώρες που συμμετείχαν σε προγράμματα. Το μέτρο αυτό θα χρησιμοποιηθεί μέσω: α)της ανταλλαγής τίτλων του ESM/EFSF που στηρίζουν τα δάνεια για την τραπεζική ανακεφαλαιοποίηση στην Ελλάδα β)το swap επιτοκίων του ESM για τον περιορισμό του ρίσκου από υψηλότερα επιτόκια στις αγορές γ)την εισαγωγή αντίστοιχης χρηματοδότησης για μελλοντικές εκταμιεύσεις στην Ελλάδα υπό το τρέχον πρόγραμμα. 
Μάλιστα, είχε δοθεί στη δημοσιότητα και συγκεκριμένη ανάλυση εφαρμογής των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος.
Και στις 23 Ιανουαρίου 2017, είχαμε… ξανανικήσει!
Διότι τότε, τα διοικητικά συμβούλια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) ενέκριναν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, σύμφωνα με ανακοίνωση του ESM.
Εκείνη την ημέρα εκδόθηκε και διθυραμβικό δελτίο Τύπου από το Γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού:
«Σε αντίθεση με τις προσδοκίες αλλά και την ακατάσχετη καταστροφολογία τους, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας ενέκρινε σήμερα τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το ελληνικό χρέος, τα οποία θα μειώσουν το δείκτη χρέους προς το ΑΕΠ κατά περίπου 20 ποσοστιαίες μονάδες ως το 2060.
1) Ανταλλαγή ομολόγων
2) Swaps Επιτοκίων
3) Προσαρμογή χρηματοδότησης»
Και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) με ένα κείμενο ερωτήσεων - απαντήσεων που ανάρτησε στην ιστοσελίδα του, αναφέρθηκε στο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των βραχυπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους καθώς και στο πλαίσιο για την υλοποίηση πρόσθετων μέτρων - μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων.
Στην ερώτηση αν θα υπάρξουν περαιτέρω μέτρα ελάφρυνσης του χρέους στο μέλλον, ο ESM απαντούσε: «Στην ανακοίνωσή του στις 25 Μαΐου 2016, το Eurogorup σημείωσε επίσης ένα πιθανό δεύτερο σύνολο μέτρων, εάν αυτό χρειασθεί, μετά την επιτυχή εφαρμογή του προγράμματος του ESM από την Ελλάδα. Αυτά αποκαλούνται μεσοπρόθεσμα μέτρα. Για τη μακροπρόθεσμη διάρκεια, το Eurogroup συμφώνησε σε έναν μηχανισμό έκτακτης ανάγκης για να διασφαλισθεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους στην περίπτωση που υλοποιηθεί ένα πιο δυσμενές οικονομικό σενάριο στη χώρα».
Στην ερώτηση για το ποιες θα είναι οι κατευθυντήριες γραμμές για πρόσθετη ελάφρυνση του χρέους, η απάντηση έχει ως εξής: «Το Eurogroup έχει αποκλείσει ονομαστικά κουρέματα. Αποφάσισε, επιπλέον, ότι τα μέτρα πρέπει: να διευκολύνουν την πρόσβαση της Ελλάδας στην αγορά για την αντικατάσταση χρέους που κατέχουν δημόσιοι φορείς από χρέος που θα έχουν ιδιώτες, να εξομαλύνουν το προφίλ αποπληρωμών, να δίνουν κίνητρα για τη διαδικασία προσαρμογής της χώρας (και μετά το τέλος του προγράμματος του ESM) και να διασφαλίσουν ευελιξία για την προσαρμογή στις αβέβαιες εξελίξεις αναφορικά με την οικονομική ανάπτυξη και τα επιτόκια στο μέλλον».
Όσον αφορά στο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των βραχυπρόθεσμων μέτρων, ο ESM αναφέρει: «Η εξομάλυνση του προφίλ αποπληρωμών αναμένεται να εφαρμοσθεί στις αρχές του 2017. Τα τρία πλαίσια για τη μείωση του επιτοκιακού κινδύνου θα προωθηθούν στην έκταση που θα είναι αυτό δυνατό, με δεδομένες τις συνθήκες της αγοράς και τη δυνατότητα εφαρμογής τους». Η τυπική απόφαση για την άρση του αυξημένου περιθωρίου επιτοκίου 2% για το 2017, αναφορικά με τη δόση δανείου 11,3 δισ. ευρώ που είχε δοθεί από το EFSF στην Ελλάδα για την επαναγορά ομολόγων της, ελήφθη στις 23 Ιανουαρίου 2017.
Όπως επίσης ανακοινώθηκε, στις 23 Ιανουαρίου 2017, ο ESM αποφάσισε και την ανταλλαγή των ομολόγων του EFSF (Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) με ομόλογα κυμαινόμενου επιτοκίου, ενώ η εξομάλυνση του προφίλ αποπληρωμών των δανείων του EFSF στην Ελλάδα αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2017.
Αφού, λοιπόν, έχουν όλα συμφωνηθεί και τακτοποιηθεί τι ακριβώς ζητούσε η κυβέρνηση στο Eurogroup της 22ας Μαΐου 2017; Προς τι οι κραυγές και τα γιουρούσια τύπου «πάμε να πάρουμε το χρέος»; Προς τι οι διακηρύξεις πως «αν δεν πάρουμε το χρέος τα μέτρα δεν θα εφαρμοστούν, αφού τα ζήτησε το ΔΝΤ, το οποίο δεν θα συμμετάσχει»;
Προς τι οι δηλώσεις Τσίπρα πως «η όποια λύση συνδέεται αναπόφευκτα με ουσιαστικά μέτρα για το χρέος»; Αφού είχαν συμφωνήσει ξανά και ξανά! Και είχαν πανηγυρίσει γι’ αυτό!
Τι είχε μεσολαβήσει; Μα οι διάφορες περί ρύθμισης χρέους (το οποίο είχε πανηγυρικά ρυθμιστεί ήδη τρεις φορές σε έναν χρόνο) δηλώσεις.
Είναι επομένως σαφές πως απλώς ήθελαν να βάλουν άλλο ένα περιτύλιγμα στα μέτρα που μόλις είχαν ψηφίσει.
Απορίες Σόιμπλε
Εξ ου και οι δηλώσεις Σόιμπλε της 23^ης Μαΐου (2017 για να μην μπερδευόμαστε), σε συνέντευξη Τύπου, με αλλεπάλληλες αναφορές στη συμφωνία του Μαΐου 2016.
Όπως είπε, «πρέπει όμως εκτός από τις προϋποθέσεις για την καταβολή της δόσης, στο πλαίσιο της συμφωνίας του Μαΐου 2016, κατά τη λήξη του προγράμματος να επιτυγχάνεται ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% για 5 χρόνια και αυτή είναι η τυπική προϋπόθεση για τη συμμετοχή του ΔΝΤ».
Δηλαδή ήδη από το 2016 είχαν συμφωνήσει στα πέντε χρόνια!
Είπε επίσης ο κ. Σόιμπλε ότι «ανχρειάζονται μεσοπρόθεσμα περαιτέρω μέτρα ελάφρυνσης, από αυτά που έχουν συμφωνηθεί τον Μάιο του 2016, αυτό θα κριθεί μετά τη λήξη του προγράμματος», επισημαίνοντας ότι «οι δυνατότητες είναι πολύ πιο περιορισμένες». Και υπενθύμισε στους Γερμανούς συναδέλφους του τι ισχύει: «Να εξηγήσω και στο Βερολίνο σε συναδέλφους ότι υπάρχει νομοθετική ρύθμιση στο Κοινοβούλιο η οποία αποκλείει τις διαπραγματεύσεις πέραν των ψηφισθέντων».
Επιπλέον, κάλεσε το ΔΝΤ «να τηρήσει αυτά τα οποία συμφωνήθηκαν ήδη από την αρχή της συμμετοχής του στα προγράμματα σωτηρίας στα οποία λαμβάνει μέρος ήδη από το 2010». Και πρόσθεσε: «Γι' αυτό και πρέπει να συνεχίσει να συμμετέχει σε αυτή την γραμμή, διότι διαφορετικά θα πρόκειται για ένα άλλο πρόγραμμα το οποίο θα χρειάζεται την έγκριση μιας σειράς ευρωπαϊκών κοινοβουλίων, κάτι το οποίο δεν θα ήθελε κανείς στην Ευρώπη. Γι' αυτό κινηθήκαμε σε αυτό το πλαίσιο».
Με λίγα λόγια, ο Σόιμπλε ζήτησε να τηρηθούν τα συμφωνηθέντα τον Μάιο του 2016. Τα συμφωνηθέντα με την ελληνική κυβέρνηση που πανηγύριζε, εννοείται…
Την ίδια ώρα, και ο Τόμσεν δήλωνε ότι «το ΔΝΤ δέχεται τις βασικές υποθέσεις της συμφωνίας του Μαΐου του 2016» και «πως τα μέτρα για το χρέος θα εφαρμοστούν μετά τη λήξη του προγράμματος, αλλά θα πρέπει να συγκεκριμενοποιηθούν πριν τη λήξη του».
Συγγνώμη, αλλά μπορεί κάποιος να μας πει τι ακριβώς ζητά η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, αφού έχει συμφωνήσει πως τα βραχυπρόθεσμα μέτρα θα εφαρμοστούν τώρα και τα υπόλοιπα μετά το τέλος του προγράμματος;
Και μπορούν να μας πουν προς τι η οχλοβοή, αφού «νίκησαν» τρει