Του Αλέξανδρου Δρίβα, Διεθνολόγου -Συντονιστή του Τομέα Ευρασίας & Ν. Α. Ευρώπης στο ΙΔΙΣ – Research Fellow in HALC (Hellenic American Leadership Council)
Για πολλά χρόνια οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις έχουν γίνει η συνέχεια των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Αυτό είναι τεράστιο λάθος. Η Ελλάδα έχασε από αυτό το σκεπτικό ακόμη και στο ίδιο το θέμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Όταν έχουμε σχέσεις με υπερδυνάμεις, οφείλουμε να σκεφτόμαστε πώς σκέφτονται εκείνες προκειμένου να μην μπαίνουμε σε μηδενιστικά σκεπτικά του ”τα δώσαμε όλα”. Οι σχέσεις μεσαίων δυνάμεων με υπερδυνάμεις, βαθμολογούνται με βάση τα απόλυτα οφέλη για τις μεσαίες. Οι υπερδυνάμεις θα έχουν πάντα τα συγκριτικά οφέλη λόγω ισχύος. Στις διεθνείς σχέσεις δε μετράνε οι προθέσεις και η ηθική (αυτό παρουσιάζουν δυστυχώς αρκετοί τελευταίον καιρό για να κάνουν προπαγάνδα) αλλά οι δυνατότητες.
Αυτό που έκανε τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις καλύτερες, δεν οφείλεται καν στις δύο χώρες. Οφείλεται κυρίως στην συστημική αλλαγή η οποία έχει ξεκινήσει από το 2009 (ίδρυση BRICS) και σήμερα κορυφώνεται, χωρίς ακόμη να έχει καταλήξει στη νέα ισορροπία του διεθνούς συστήματος. Σε διπολικά συστήματα (Ψυχρός Πόλεμος) οι ελιγμοί είναι αδύνατοι και έτσι χώρες σαν την Ελλάδα (καθημαγμένη από τον ΒΠΠ) είναι απολύτως εξαρτημένες από υπερδυνάμεις. Σε πολυπολικό κόσμο, η εξωτερική πολιτική μικρών και μεσαίων κρατών αποκτά αξία καθώς τα κράτη λειτουργούν σε συνθήκες ”ελεύθερης αγοράς”.
Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε με τις ΗΠΑ είναι να χτίσουμε περαιτέρω την περιφερειακή και νατοϊκή μας επιχειρηματολογία. Αυτό προϋποθέτει την ανάληψη περιφερειακών πρωτοβουλιών. Κάποια στιγμή, τα απόλυτη οφέλη γίνονται από μόνα τους και σχετικά (σ.σ. υπέρ ημών και εναντίον της Τουρκίας) όπως έγινε με τη Βάση της Αλεξανδρούπολης. Η Τουρκία έκανε το ίδιο κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Έγινε πολύ χρήσιμη για τις ΗΠΑ σε αρκετές υπο-περιφέρειες και έτσι κατάφερε να εξαργυρώνει τις υπηρεσίες της στα ελληνοτουρκικά.
Για να μπορέσεις να έχεις σταθερά συμφέροντα σε ένα φύσει γραφειοκρατικό πολιτικό σύστημα σαν των ΗΠΑ, χρειάζεται να έχεις φροντίσει να αναγκάσεις τον περίπλοκο αμερικανικό μηχανισμό να έχει α) πολλά δολάρια να χάσει σε περίπτωση επιδείνωσης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και β) δυσανάλογες γεωπολιτικές ζημιές (δυσανάλογες για το μέγεθος της Ελλάδας). Επομένως χρειάζεται να υπάρχει αμερικανική τεχνογνωσία πάνω σε άμυνα (έχει και οικονομική διάσταση) αλλά και καθαρά οικονομική.
Ο τρόπος που λειτουργεί σήμερα η οικονομία στηρίζεται στο τρίπτυχο έρευνα-γνώση-παραγωγή. Επομένως η δομή μιας στρατηγικής σχέσης πρέπει να ξεκινάει από τα πανεπιστήμια τα οποία θα έπρεπε να είναι ατμομηχανή της καινοτομίας. Από εκεί και πέρα, θα χρειαστεί μια minimum συναίνεση από κόμματα τα οποία πάψουν επιτέλους να λαϊκίζουν και να κοροϊδεύουν τον κόσμο ο οποίος επειδή έχει απελπιστεί από τις ελληνικές παθογένειες, εύκολα μπορεί να καταφύγει στο να ακούει ”εύηχα” τις φωνές διαφόρων καλοθελητών που δε θέλουν τακτική αναπροσαρμογή της εξωτερικής μας πολιτικής (είναι πολύ ευχάριστο που γίνεται αυτή και σταματήσαμε να λέμε ”όραμα” την εξωτερική πολιτική του Σημίτη) αλλά αλλαγή στρατηγικού προσανατολισμού.
Απλώς δείτε τι έλεγαν φορώντας ”πατριωτικό μανδύα” για μια σειρά θεμάτων τα οποία θα έδιναν οφέλη για την Ελλάδα και την Κύπρο. Πρέπει να αποσυνδέσουμε την εξωτερική πολιτική από τον λαϊκισμό. Αυτές τις μέρες με τον πόλεμο της Ουκρανίας φάνηκε ότι αντιμετωπίζουμε ένα τεχνικό ζήτημα (εξωτερική πολιτική) ως χώρο εκτόνωσης κοινωνικών παθών.
Η Ελλάδα έχει κάθε όφελος να απομακρύνει σταδιακά τις ΗΠΑ από τα ελληνοτουρκικά ώστε να μην παγιδευόμαστε σε όσα έγραψε ο Stearns στο ”Entagled allies” για τον δύσκολο γρίφο των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας-Ελλάδας. Αυτό που μας νοιάζει εμάς είναι να μπορούμε εμείς να αντιμετωπίσουμε τους τουρκικούς κινδύνους και ταυτόχρονα να μειώνουμε την αξία της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ (Η Τουρκία φωνάζει για την μικρότερη χρησιμότητα που έχει για το ΝΑΤΟ με την είσοδο Σουηδίας και Φινλανδίας καθώς γίνεται η Πολωνία πολύ σημαντικότερη αλλά και γιατί υπάρχει η βάση στην Αλεξανδρούπολη που μειώνει την εξάρτηση της Δύσης από τα Στενά).
Αν θέλουμε να κοιτάμε μακριά και όχι απλώς να σκεφτόμαστε πότε και αν θα πάρουν F-16 οι γείτονες (θα τα πάρουν κάποια στιγμή) πρέπει να δώσουμε βάση σε:
1. τεχνογνωσία στην άμυνα (χρυσάφι που η Lokheed Martin θα είναι με την ΕΑΒ)
2. στην οικονομία,
3. στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ που μπορούν να έρθουν στην Ελλάδα και
4. στις υποδομές (σταθμοί υγροποίησης, λιμάνια, αγωγοί κτλ).
Για παράδειγμα, το θέμα των 12ν.μ θα ήταν πιο εύκολο να συζητηθεί αν δείχναμε πρώτον τι θέλει η Τουρκία (να μεγαλώσει και να εκβιάζει περισσότερο) και αν η Αμερική ”φοβάται” για τα διεθνή ύδατα, ας έχει παρουσία στα νησιά (έτσι κερδίζουμε τρίδιπλα). Την εμπορική ναυτιλία πρέπει να την αξιοποιήσουμε γεωπολιτικά. Ποιος θα τολμήσει να πειράξει τον ενεργειακό ανεφοδιασμό δια θαλάσσης αυτήν την περίοδο;
Αυτά πρέπει να σκεφτόμαστε και για να τα σκεφτούμε αυτά, πρέπει να βγάλουμε από μέσα μας όλο αυτό που άφησε αυτή η λαίλαπα της γενιάς του Πολυτεχνείου, τη στείρας άρνησης, του δικαιωματισμού, του πνεύματος αντιλογίας, του “δώσε τα πάντα αλλά εγώ δε θα δώσω τίποτε”, του εκτός σημερινής πραγματικότητας ”’εξω οι βάσεις” (εκτός αν και Ιαπωνία και Αυστραλία είναι προτεκτοράτα και αυτά…) και όλης αυτής της γενιάς που άφησε στάχτη πίσω της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου