Η γραφή Braille για τους τυφλούς, είναι ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΦΕΥΡΕΣΙΣ του Διδύμου…

 

Του Ε. Α. Πεζοπούλου (1880-1949),

τακτικοῦ καθηγητοῦ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

 

Ὁ Γάλλος L. Braille τυφλωθεὶς ἐν ἡλικίᾳ τριῶν ἐτῶν εἰσήχθη ἐν ἔτει 1819 εἰς τὴν ἐν Παρισίοις σχολὴν τῶν τυφλῶν καὶ διέτριψε περὶ τὴν σπουδὴν τῆς μουσικῆς· ἔπειτα δὲ γενόμενος καθηγητὴς τῆς σχολῆς ἐφεῦρε τὸ σύστημα τῆς διὰ τῆς ἁφῆς ἀναγνώσεως τῶν τυφλῶν δι᾿ ἐξεχόντων σημείων, ὅπερ ἐφήρμοσε καὶ ἐν τῇ μουσικῇ[1]. Τιμῆς δ᾿ ἕνεκα ἐστάθη ὁ ἀνδριὰς αὐτοῦ ἐν τῇ ἰδίᾳ πατρίδι.

Ἡ ἐφεύρεσις αὕτη νομίζεται παγκοίνως, ὅτι εἶνε τοῦ Braille. Ἀλλ᾿ ἤδη ἐν τοῖς ἀρχαῖοις χρόνοις οὕτως ἔμαθε τὰ πρῶτα γράμματα ὁ διαπρεπὴς θεολόγος Δίδυμος ὁ τυφλὸς (309-395), ὅστις ἕνεκα τῆς μεγάλης καὶ πολυμεροῦς παιδείας αὑτοῦ ἐπὶ πολλὰ ἔτη προέστη τοῦ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ ἱεροῦ διδασκαλείου τῶν ἱερῶν μαθημάτων.

Οὗτος ἐτυφλώθη ἐν ἡλικίᾳ τεσσάρων ἐτῶν, ἀλλ᾿ ἔπειτα ἠδυνήθη νὰ μορφωθῇ καὶ κατέστη ἐκ τῶν σοφωτάτων ἀνδρῶν τῶν αὑτοῦ χρόνων. Ὁ ἱστορικὸς τῆς Ἐκκλησίας Σῳζομενὸς λλέγει περὶ αὐτοῦ πρὸς τοῖς ἄλλοις: «λέγεται τοὺς χαρακτῆρας τῶν γραμμάτων σανίδι καταχαραχθέντας εἰς βάθος ἐκμαθεῖν τοῖς δακτύλοις ἐφαπτόμενος· συλλαβὰς δὲ καὶ ὀνόματα καὶ τὰ ἄλλα ἐφ εξῆς καταλήψει νοῦ καὶ συνεχεῖ ἀκροάσει καὶ ἀναμνήσει τῶν ἀκοῇ θηρωμένων». Δὲν λέγομεν ἄλλο τι περὶ τούτου, ἐπειδὴ δὲν θέλομεν νὰ γράψωμεν βιογραφίαν τοῦ ἀνδρός, ἀλλὰ μόνον νὰ δηλώσωμεν, πῶς ἔμαθε τὸ πρῶτον τὰ γράμματα καὶ ὅτι ἡ μέθοδος τοῦ ἐγχαράττει τὰ γράμματα τοῦ ἀλφαβήτου καὶ τᾶυτα νὰ μανθάνωσιν οἱ τυφλοὶ διὰ τῆς ἁφῆς δὲν ἐφηυρέθη χάριν τοῦ Διδύμου, ἀλλὰ προϋπῆρχεν, εἰ καὶ δὲν μνημονεύεται ὑπό τινος συγγραφέως.

Πρὸς τούτοις δὲ παρατηρῶ, ὅτι τὸ ὄνομα τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ συγγραφέως, περὶ οὗ εἶνε ὁ λόγος, δὲν εἶνε Σωζόμενος, ὡς γράφεται ὑπό τινων, ἀλλὰ Σῳζομενός. Πάντα τὰ ἐκ μετοχῶν γινόμενα οὐσιαστικὰ καταβιβάζουσι τὸν τόνον ἐπὶ τῆς ληγούσης, οἷον Ἀκουμενός, Τεισαμενός, Ἀγαπωμενός[2], δεξαμενὴ κτλ.

 

ΠΗΓΗ: «Πνεῦμα», μηνιαῖον γενικὸν περιοδικόν[3], περίοδος Β΄, ἔτος 7 (1947), τεῦχος 26: Ἀθῆναι, 1.10.1947, σελ. 78. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 23.5.2022. Ευχαριστώ τον φίλο Γ. Κατσιφάρα για την υπόμνηση.

ΣΧΟΛΙΟ Γ. Λεκάκη:

Ο Δίδυμος ο Τυφλός ή Δίδυμος Αλεξανδρεύς ή Δίδυμος Αλεξανδρείας (313; - 398;) εν τέλει άγιος Δίδυμος ο τυφλός, για την δοξασία του «περί μετενσάρκωσης των ψυχών» καταδικάσθηκε και τα γραπτά του παραδόθηκαν «στην πυρά»… Έγραψε «Περί Τριάδος», «Περί του Αγίου Πνεύματος», «Κατά Μανιχαίων» και σχόλια σε βιβλία της Αγίας Γραφής. Ο «Δίδυμος ο Βλέπων», που «τους ξεπέρασε όλους τους συγχρόνους του στη γνώση των Γραφών»[α] και «το μεγάλο προπύργιο της αληθινής πίστης»[β] καταδικάστηκε από τις Ε', Στ' και Ζ' Οικουμενικές Συνόδους, ως ωριγενιστής. Διεσώθησαν μόνο κάποια εξ αυτών, κυρίως σε έργα άλλων εκκλησιαστικών συγγραφέων, ενώ πάπυροι του 6ου και 7ου αιώνα μ.Χ. που ανακαλύφθηκαν το 1941 στην Αίγυπτο περιείχαν αποσπάσματα των έργων του.[γ]

 

ΠΗΓΕΣ:

- Λεκάκης Γ. «Τάματα και αναθήματα», 2000.

- Τατάκης Β. «Η Βυζαντινή φιλοσοφία», εκδ. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1977.

- Prologue of Ohrid by St. Nikolai of Zica, Coptic Orthodox Church Centre, UK.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] ἴδ. τὰ σημεῖα ταῦτα ἐν τῷ Ἐγκυκλοπαιδικῷ Λεξικῷ Ἐλευθερουδάκη ἐν λ. τυφλός.

[2] ἴδ. περὶ τόνου τὸ Λεξικὸν τῶν κυρίων ὀνομάτων Pape- Benseler.

[3] Ἰδιοκτήτης-Διευθυντής: Σπυρίδων Κ. Γουδέλης.

[α] Βλ. Ιερώνυμος.

[β] Βλ. Σωκράτης ο Σχολαστικός.

[γ] σχόλιά του στον Ιώβ, τον Ζαχαρία, την Γένεσις, στον Εκκλησιαστή και τους Ψαλμούς. Κι αυτά όμως αμφισβητούνται! Βλ. 39ο τόμο της «Ελληνικής Πατρολογίας» του Migne.