Είναι το ΚΚΕ προοδευτικό κόμμα;

Του Μανόλη Καψή

Τις τελευταίες ημέρες βγήκε στα βιβλιοπωλεία ένα ιστορικό βιβλίο, με την έννοια ότι έγραψε ιστορία. Ένα βιβλίο αναφοράς για τον 20ό αιώνα, την αριστερά, τους αριστερούς και ειδικά τους αριστερούς διανοούμενους. Το βιβλίο του Ρεϋμόν Αρόν, το "Οπιο των Διανοουμένων" (εκδόσεις The Athens Review of Books), όπου ο φιλόσοφος και δημοσιογράφος Αρόν, αναλύει το παράδοξο του πώς και γιατί οι διανοούμενοι δείχνουν και έδειχναν τόσο μεγάλη αυστηρότητα στις ατέλειες των αστικών δημοκρατιών, ενώ αντίθετα έκλειναν τα μάτια και σιωπούσαν για τα μεγάλα εγκλήματα των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση τέτοιου διανοουμένου υπήρξε ο Ζαν Πωλ Σάρτρ, που μέχρι το τέλος της ζωής του αρνήθηκε να καταδικάσει τις θηριωδίες του σοβιετικού, σταλινικού σοσιαλισμού.

Εκ πρώτης όψεως το βιβλίο μοιάζει παρωχημένο, αφού πλέον δεν υπάρχει (ευτυχώς) Σοβιετική Ένωση, παρά μόνο κάποιοι θλιβεροί και αμετανόητοι νοσταλγοί της. Ο προβληματισμός όμως που διατυπώνει ο Αρόν για τις έννοιες αριστερά και δεξιά,

η ανάλυσή του για τους δογματικούς μύθους που τροφοδότησαν τις αντιλήψεις των διανοουμένων στη διάρκεια του περασμένου αιώνα και το μόνιμο ερώτημα ποιος είναι τελικά δεξιός (συντηρητικός) και ποιος είναι αριστερός (προοδευτικός), παραμένουν εξαιρετικά επίκαιρα και ενδιαφέροντα. Και ίσως ακόμα πιο επίκαιρα στην Ελλάδα, όπου ένας θεωρητικά δεξιός και συντηρητικός πρωθυπουργός, προωθεί μεταρρυθμίσεις προοδευτικές και εκσυγχρονιστικές, ενώ (δικαίως) επαίρεται ότι εκπροσωπεί πιο αυθεντικά από  τα άλλα κόμμα της οικογένειάς τους, τους κεντροαριστερούς ψηφοφόρους.

Πάρτε το δικό μας ΚΚΕ. Ανήκει φυσικά στην αριστερά, στην πιο παραδοσιακή μάλιστα αριστερά. Στη σταλινική αριστερά, που ακόμα έχει στο πρόγραμμά της "τη δικτατορία του προλεταριάτου." Ανήκει όμως στον προοδευτικό χώρο; Στον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, το ΚΚΕ συμμαχεί και βρίσκεται στην ίδια πλευρά με τη Νίκη και τον Βελόπουλο, με τα πιο ακραία δηλαδή μορφώματα της ακροδεξιάς. Πώς εξηγείται αυτό;

Μάλιστα η επιχειρηματολογία του Δημήτρη Κουτσούμπα, είναι ταυτόσημη με αυτή του Αντώνη Σαμαρά:

"Γάμος ομόφυλων σημαίνει βασικά τεκνοθεσία, σημαίνει από χέρι κατάργηση της πατρότητας-μητρότητας", δήλωσε ο γραμματέας του ΚΚΕ, προσθέτοντας ότι "οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον γονέα 1, 2, 3 και βάλε...". (σσ. Ο γονέας "3 και βάλε" είναι για εντυπωσιασμό αλλά ας το προσπεράσουμε. Ποιος είπε άλλωστε ότι οι αριστεροί δεν δικαιούνται να λαϊκίζουν και να επιδιώκουν τον εντυπωσιασμό;).

Την ίδια στιγμή ο κ. Κουτσούμπας καταγγέλλει και τη χρήση της παρένθετης μητέρας ως εμπορευματοποίηση του γυναικείου σώματος. Στο ίδιο μπλοκ βρίσκεται το ΚΚΕ και στο θέμα της επιστολικής ψήφου (για να μείνουμε στα θέματα της επικαιρότητας), όπου μαζί με τα άλλα κόμματα της άκρας δεξιάς, καταγγέλλει την προσπάθεια εκσυγχρονισμού της εκλογικής νομοθεσίας επικαλούμενο δήθεν προβλήματα νομιμότητας και εγκυρότητας της ψήφου. Στην πραγματικότητα θέλει να περιορίσει την καθολική ψηφοφορία.

Θα μπορούσαμε να επεκτείνουμε τον προβληματισμό μας. Κανείς δεν διαφωνεί ότι η αναγνώριση των μη κρατικών πανεπιστημίων συνιστά έναν εκσυγχρονισμό, ότι η συνταγματική απαγόρευση της λειτουργίας μη κρατικών πανεπιστημίων είναι ένας αναχρονισμός, αλλά η λεγόμενη αριστερά δηλώνει φανατικά αντίθετη. Τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΚΚΕ. Είναι αριστερή η κριτική της ή συντηρητική;

Και για να δώσουμε ένα ακόμα παράδειγμα. Στην πρόσφατη κρίση στη Μέση Ανατολή το ΚΚΕ τάχθηκε αναφανδόν υπέρ της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς και διαδήλωσε μαζί με τους Παλαιστίνιους εναντίον του Ισραήλ. Αδιαφορώντας για τις θηριωδίες της ισλαμιστικής/γενοκτονικής οργάνωσης, αδιαφορώντας για τους ομήρους που ζουν το δικό τους δράμα στις στοές στη Γάζα. Η τοποθέτησή του δεν ήταν διαφορετική από τα όσα υποστηρίζουν οι "αριστεροί" στα αμερικανικά πανεπιστήμια, καθώς επαναλαμβάνουν το σύνθημα "Από το ποτάμι μέχρι τη θάλασσα", δηλαδή την εξαφάνιση του κράτους του Ισραήλ και την εκδίωξη από την Παλαιστίνη (ή ο σωστός όρος είναι Ιουδαία;) των Ισραηλινών Εβραίων. (σ.σ. Η Χαμας στο καταστατικό της προβλέπει, και γι΄αυτό χαρακτηρίζεται γενοκτονική οργάνωση, ότι η ημέρα της κρίσης για τους μουσουλμάνους δεν θα έρθει, αν προηγουμένως δεν εξοντωθούν όλοι οι Εβραίοι από την Παλαιστίνη).

Η φονική βία είναι αντι-ιμπεριαλιστική και αριστερή λοιπόν; Ανήκουν στην αριστερά οι φανατικοί ισλαμιστές που επιβάλουν τον νόμο της Σαρίας και την ισλαμική ένδυση για τις γυναίκες, στις οποίες δεν αναγνωρίζουν ίσα δικαιώματα με των ανδρών; Αριστερά και θεοκρατία δεν είναι έννοιες ασυμβίβαστες;

Ήδη από το 1955, ο Ρεϋμόν Αρόν έγραφε: "Οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις συναντούν εμπόδια που δεν τα εγείρουν μόνο τα τραστ ή οι μετριοπαθείς ψηφοφόροι. Αυτοί που εμμένουν σε αναχρονιστικές συνήθειες ζωής και τρόπους παραγωγής δεν είναι συλλήβδην "οι από πάνω" και συχνά ψηφίζουν αριστερά."

Έχει νόημα λοιπόν ακόμα η διάκριση αριστερά και δεξιά; Πού πρέπει να τοποθετήσουμε το ΚΚΕ; Η ακόμα και τον ΣΥΡΙΖΑ; Ο κρατικισμός στην οικονομία υποθέτουμε είναι κλασική αριστερή συνταγή. Καμία αμφιβολία. Μπορούμε όμως να διατυπώσουμε έναν άλλο προβληματισμό. Η εμμονή σε αυτές τις συνταγές ευνοεί τα λαϊκά στρώματα και την πρόοδο της κοινωνίας, είναι συμβατή με τις έννοιες της ελευθερίας και της ατομικότητας; Η είναι μια δεξιά και συντηρητική οικονομική συνταγή;

Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση σύγχυσης στα καθ΄ ημάς, είναι το κόμμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου. Οι έρευνες των εκλογολόγων μετά τις τελευταίες εκλογές έδειξαν ότι υπήρξαν μετακινήσεις ψηφοφόρων από και προς την Πλεύση Ελευθερίας από τους ψηφοφόρους των Σπαρτιατών και από πολίτες που καταδικάζουν συνολικά το πολιτικό σύστημα. Από ψηφοφόρους δηλαδή που εμείς τοποθετούμε στην άκρα δεξιά. Πού θα τοποθετήσουμε το κόμμα της Πλεύσης Ελευθερίας; Στην δεξιά ή την αριστερά; Η αρκεί η δήλωση της κ. Κωνσταντοπούλου ότι είναι αριστερή για να την κατατάξουμε στην αριστερά;

Διστάζω να διατυπώσω κάποια ολοκληρωμένη θεωρία. Αλλά οι κλασικές διαιρέσεις αριστερά και δεξιά μάλλον δεν σημαίνουν πλέον απολύτως τίποτα. Πιο χρήσιμο είναι κάθε φορά να κρίνουμε τις τοποθετήσεις των μεν και των δε, ανάλογα με το θέμα και ανάλογα με τα συμφέροντα και τις αξίες που υπηρετούν. Ανεξάρτητα αν κάθονται δεξιά η αριστερά στο Κοινοβούλιο.