Ο δρόμος προς το τέταρτο μνημόνιο

Γράφει ο
Θανάσης Παπανδρόπουλος

Σε τελευταία άρθρα μας, επισημαίναμε την από μέρους της κυβερνήσεως συσσώρευση κεφαλαίων στην Τράπεζα της Ελλάδος, εις βάρος της εθνικής οικονομίας και του συστημικού τραπεζικού μας συστήματος, αλλά στο κορυφαίο αυτό θέμα αποφεύγεται η σοβαρή συζήτηση. Και τούτο διότι πίσω από την τακτική Τσίπρα υπάρχουν και άλλες προεκτάσεις.
Κορυφαίοι ωστόσο παράγοντες στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο και στην Φρανκφούρτη, τα όσα γράφαμε, τα έλαβαν σοβαρά υπ’ όψιν τους και κατάλαβαν πλήρως με ποια κυβέρνηση έχουν να κάνουν και ποιος είναι ο βαθμός της ανευθυνότητάς της. Κορυφαίες βρετανικές και γερμανικές εφημερίδες σχολίασαν το γεγονός και έκαναν την
βάσιμη πρόβλεψη ότι η Ελλάδα δύσκολα θα βγει από την ύφεση και, όσο κυλά ο χρόνος, ναι μεν ο κ. Αλέξης Τσίπρας θα παραμένει πρωθυπουργός, που είναι και το μοναδικό ζητούμενο γι’ αυτόν, αλλά για την χώρα θα μικραίνει η απόσταση εξόδου της από την οικονομική και νομισματική ένωση.
Με το θέμα αυτό όμως, ασχολήθηκε   το γνωστό Ίδρυμα Bruegel στις Βρυξέλλες, το οποίο θεωρείται και από τις κορυφαίες δεξαμενές σκέψεως (think tanks) στην βελγική πρωτεύουσα. Ο επικεφαλής Ερευνών του Ιδρύματος, Ούγγρος οικονομολόγος Ζολτ Νταρβάς, ο οποίος έχει κατ’ επανάληψη ασχοληθεί με την ελληνική περίπτωση, μιλώντας στον γερμανικό ραδιοσταθμό Ντόιτσε Βέλλε τόνισε ξεκάθαρα ότι η ελληνική κυβέρνηση «προσπαθεί με πυροτεχνήματα να εντυπωσιάσει τους ψηφοφόρους της». Υποστηρίζει έτσι προς κάθε κατεύθυνση ότι δίνει μάχες εναντίον των δανειστών, αλλά στην ουσία δεν κάνει τίποτε ως προς την αντιμετώπιση των ουσιαστικών προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας.
«Όταν ανέλαβε την εξουσία, αρχές του  2015, η σημερινή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έδωσε μεγάλες υποσχέσεις. Λέγανε ότι δεν θα υπάρξουν άλλα μέτρα περικοπών και άλλα προγράμματα διάσωσης. Εν τέλει, όμως, όταν μετά από έξι μήνες διαπραγματεύσεων είδε την πραγματικότητα κατάματα, ο ΣΥΡΙΖΑ αποδέχθηκε το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης. Γι’ αυτό μάχονται τώρα, προσπαθώντας να δώσουν την εντύπωση ότι μπορούν να διαπραγματευθούν μία καλύτερη συμφωνία. Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχει ανάγκη άμεσης ολοκλήρωσης της αξιολόγησης. Και αυτό διότι η Ελλάδα διαθέτει στην παρούσα φάση αρκετούς πόρους για να καλύψει τα έξοδά της και να αποπληρώσει μικρότερες δανειακές δόσεις. Είναι συνεπώς μία μάχη για το θεαθήναι και ταυτόχρονα μία προσπάθεια από πλευράς των δανειστών να μην υπάρξουν αλλαγές στις συμπεφωνημένες μεταρρυθμίσεις», είπε ο Ζολτ Νταρβάς.
Για να προσθέσει με έμφαση: «Τείνω στην εκτίμηση ότι η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να πληρώσει την δόση του Ιουλίου ακόμα και αν δεν εκταμιευτεί η δόση. Η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει να έχει στην διάθεσή της μία σχετικά μεγάλη περιουσία. Ασχέτως του πώς προέκυψε. Εκτιμώ έτσι ότι τα δάνεια θα εξυπηρετηθούν και ότι δεν θα υπάρξουν προβλήματα το καλοκαίρι». Επίσης, επιβεβαιώνοντας αυτά που επισημαίναμε στην σχετική αρθρογραφία μας, ο Ούγγρος οικονομολόγος πρόσθεσε: «Με την τακτική της, η ελληνική κυβέρνηση συμβάλλει στο να αυξάνονται οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο. Την ίδια στιγμή, όμως, το κράτος δεν εξοφλεί λογαριασμούς του προς επιχειρήσεις. Αυτό επιβαρύνει την οικονομία, τής αφαιρεί ρευστότητα και άρα επιτείνει το υφεσιακό κλίμα … Σε τελευταία ανάλυση, ούτε το κράτος έχει τα φορολογικά έσοδα που θα έπρεπε…».
Μέσα σε αυτό το ζοφερό περιβάλλον για την χώρα, το τέταρτο μνημόνιο, από πολλούς παρατηρητές, θεωρείται πλέον αναπόφευκτο. Κατά τον Ζολτ Νταρβάς, το σημερινό τρίτο μνημόνιο δεν θα είναι το τελευταίο. «Είμαι σίγουρος ότι θα υπάρξει τέταρτο πρόγραμμα διάσωσης. Είναι εξαιρετικά απίθανο να καταφέρει η Ελλάδα να αντλήσει τα αναγκαία κεφάλαια από τις αγορές με υποφερτά επιτόκια. Ας συγκρίνουμε την κατάσταση με την Πορτογαλία. Μετά την λήξη του προγράμματος καταβάλλει 4% σε τόκους … Στην Ελλάδα οι τόκοι θα είναι υψηλότεροι, διότι το ελληνικό πρόβλημα είναι μεγαλύτερο. Ακόμη και αν τα επιτόκια διαμορφωθούν στο 5% ή στο 6% σε έναν χρόνο, θα είναι πολύ υψηλοί για να καταβάλλονται σε βάθος χρόνου. Όταν η Ελλάδα δανείζεται από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης πληρώνει κάτω από 1%. Είναι τεράστια η διαφορά», τονίζει ο επικεφαλής Ερευνών του Ιδρύματος Bruegel. Εκτιμά, ωστόσο, ότι το τέταρτο μνημόνιο θα μπορούσε να αποφευχθεί εάν υπάρξει μία ριζική ελάφρυνση χρέους, η οποία όμως είναι πολιτικά αδύνατη σε χώρες όπως η Γερμανία, η Φινλανδία και η Ολλανδία.
Αυτό, βέβαια, που αποφεύγει να επισημάνει ο Ζ. Νταρβάς είναι ότι η Ελλάδα εξελίσσεται σε επενδυτική Σαχάρα και άρα, ακόμα και αν διαγραφεί όλο το χρέος της, σε λίγα χρόνια πάλι χρεοκοπημένη θα είναι. Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν την κατάρρευση των επενδύσεων στην χώρα μας, που σημαίνει, όπως λέει και ο καθηγητής Κων. Γάτσιος, ότι η Ελλάδα καταστρέφει τα παιδιά της. Από κάθε άποψη. Και αυτό γιατί συνολικά το πολιτικό σύστημα δεν ενδιαφέρεται για το μέλλον. Το ερώτημα όμως είναι αν και ο ελληνικός λαός ενδιαφέρεται για αυτό. Διότι αν κρίνουμε από γεγονότα και σφυγμομετρήσεις, η απάντηση είναι μάλλον αρνητική. Ο περίφημος λαός, δείχνει να μην χαμπαρίζει πολλά πράγματα ως προς τα πραγματικά αίτια της κρίσης και των προεκτάσεών της αύριο. Ίσως δε αυτό να είναι και το μείζον πρόβλημα της χώρας, σε μία πολύ κρίσιμη καμπή της σύγχρονης ιστορίας της.

(Από την Εστία)