Μαρία Ευθυμίου: «Είμαστε μια κοινωνία σε μετάβαση - Η Ιστορία δεν είναι απλά ένα μάθημα» 

 15.08.2021 16:43 Βίκη Κουτρή

Το ethnos.gr συνάντησε την Μαρία Ευθυμίου Καθηγήτρια Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ και συζήτησε μαζί της πολλές και σημαντικές πτυχές του ιστορικού πλούτου που διαθέτει ο Ελληνισμός. Η συνομιλία μαζί της ήταν ένα συναρπαστικό ταξίδι στο χρόνο

Μελετώντας την Ιστορία μας ανακαλύπτουμε περίτρανα το μεγαλείο του ελληνικού πολιτισμού. Τα λαμπρά επιτεύγματα που επέδειξε στην ανθρωπότητα αποδεικνύονται αδιαμφισβήτητα, ενώ βάσει των καταγραφών τους είναι παγκοσμίως αποδεκτά. Η συνεχής παρουσία του ελληνισμού με την δυναμική πορεία του από τα βάθη των αιώνων έως σήμερα αποτυπώνεται ανεξίτηλα σε αναρίθμητες σελίδες βιβλιογραφίας και αναδεικνύει περίτρανα στους νεώτερους έλληνες τον πολύτιμο πλούτο που διαθέτουν όχι μόνο ως

κληρονομιά γνώσης αλλά και ως κληροδότημα διδαχής.

Η Καθηγήτρια Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ Μαρία Ευθυμίου μάς υποδέχτηκε στο σπίτι της και μας χάρισε απλόχερα τις γνώσεις της μέσω της φυσικής ευγλωττίας που διαθέτει ο λόγος της. Όπως λέει η ίδια: «η Ιστορία δεν είναι απλά ένα μάθημα. Είναι ολόκληρη η ζωή των ανθρώπων που πέρασαν αλλά και αυτών που θα ‘ρθουν» γι’ αυτό αξίζει μελέτη και σεβασμό.

Μαρία Ευθυμίου: Η ελληνική γλώσσα αποτύπωσε έναν εξαιρετικό πολιτισμό και παραμένει ζώσα μέχρι σήμερα

- Απετέλεσε η ελληνική γλώσσα ισχυρό στοιχείο -αρχικά με την εκφορά της και, μετέπειτα, με τη γραπτή αποτύπωσή της- ώστε να συμπεριληφθεί ο αρχαίος πολιτισμός μας στους πρωτοπόρους λαούς που επέδρασαν δυναμικά στην Ιστορία της ανθρωπότητας;

Σύμφωνα με τα έως σήμερα ευρήματα, η ελληνική γλώσσα δεν είναι η πρώτη που γράφτηκε. Η σουμεριακή και η αιγυπτιακή  -αρχαίες γλώσσες κι αυτές-   προηγήθηκαν, ως φαίνεται, στη γραπτή αποτύπωση. Η ελληνική γλώσσα είχε βρει τρόπους να γράφεται γύρω στο 1500 π.Χ., δηλαδή κατά περ. 1500 χρόνια αργότερα σε σχέση με τις άλλες που αναφέραμε. Ωστόσο είναι μια γλώσσα που αποτύπωσε έναν εξαιρετικό πολιτισμό, και είναι εντυπωσιακό ότι παραμένει ζώσα μέχρι σήμερα, ενώ η αιγυπτιακή και η γλώσσα των Σουμερίων έχουν πια χαθεί. Η ελληνική, όπως και η κινεζική, είναι αδιάσπαστα ζώσες γλώσσες δύο σπουδαίων αρχαίων πολιτισμών που γράφονται συνεχώς επί 3.500 περίπου χρόνια. Αυτό αποτελεί κλέος για αυτές. Σε παγκόσμια κλίμακα. Το αλφάβητο δεν είναι, ως φαίνεται, ελληνική εφεύρεση αλλά οι Έλληνες, αφού το υποδέχθηκαν κάπου στον 9^ον, 8^ον π.Χ. αιώνα, το εμπλούτισαν με πολλά φωνήεντα και το έκαναν πλήρες.

Ακολούθησε το Έθνος στο Google News! Live όλες οι εξελίξεις λεπτό προς λεπτό, με την υπογραφή του www.ethnos.gr

Η ελληνική γλώσσα επικράτησε για πάνω από 1.000 χρόνια σε όλη την ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα

Ο ελληνικός πολιτισμός ήταν δυναμικότατος και πρωτοπόρος για πολύ μεγάλο διάστημα. Η ελληνική γλώσσα επικράτησε για πάνω από 1.000 χρόνια σε όλη την ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα ως γλώσσα επικοινωνίας και παιδείας, παραμένει δε σημαντική λόγω κύρους και ιστορίας. Δεν είναι πλέον, όμως, γλώσσα επικοινωνίας και συνεννόησης ευρύτερων ομάδων και λαών.

- Για ποιον λόγο δεν συμβαίνει αυτό;

Η ελληνική γλώσσα δεν θα μπορούσε σήμερα να αποτελεί γλώσσα παγκόσμιας συνεννόησης επειδή η Ελλάδα, τα τελευταία 800 περίπου χρόνια, έπαψε να είναι πρωτοπόρα στον πολιτισμό, μια και, μετά το 1300 μ.Χ. ο δυτικός κόσμος πήρε τα ηνία και προχώρησε μπροστά αφήνοντας πίσω την ανατολική Μεσόγειο και την Εγγύς και Μέση Ανατολή που, μέχρι τότε, πρωτοπορούσαν. 

Τα τελευταία 500 χρόνια δύο είναι οι γλώσσες που ξεχώρισαν: η γαλλική και η αγγλική. Κοντά τους και η ισπανική. Επί των ημερών μας, η πιο σημαντική είναι, φυσικά, η αγγλική γλώσσα, η γλώσσα του παγκοσμίως κυρίαρχου αγγλοσαξωνικού πολιτισμού. Η επόμενη μάλλον θα είναι η κινεζική, μια και η Κίνα, μετά τις μεταρρυθμίσεις του Τενγκ Χσιάο Πινγκ στη δεκαετία του 1980, καλπάζει οικονομικά. Τούτο δεν γίνεται πρώτη φορά, αφού ο κινεζικός πολιτισμός θεωρείται από τους ειδικούς ως ο μεγαλύτερος του κόσμου όντας, επανειλημμένα μέσα στον χρόνο, πρωτοπόρος και ας μην το γνώριζε το υπόλοιπο της γης. Τότε οι ήπειροι δεν γνωρίζονταν και επικοινωνούσαν μεταξύ τους δύσκολα ή καθόλου. Τώρα, η γη έχει ενωθεί και, έτσι, υπάρχει γνώση και πληροφόρηση για τις εξελίξεις των πραγμάτων. Εξ αυτού, μπορούμε να παρακολουθούμε τη συνεχή άνοδο της Κίνας. Και να εκπληττόμαστε.

Ο δυτικός πολιτισμός πάντως είναι ακόμη, μέχρι αυτή τη στιγμή,  ο πιο ισχυρός γι’ αυτό και τον μιμούνται σε όλη τη γη. Ακόμα και οι ανερχόμενοι Κινέζοι.

Μαρία Ευθυμίου

- Απετέλεσε η ναυτοσύνη του Ελληνισμού σημαντικό παράγοντα ως προς τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και των υπολοίπων θησαυρών γνώσεων που οι Έλληνες κατείχαν;

Οι Έλληνες από πολύ νωρίς, επί Μυκηναίων, είχαν ήδη μια πολύ καλή θέση στη θάλασσα. Αυτό σημαίνει ότι είχαν κατακτήσει ένα καλό επίπεδο ναυτοσύνης καθώς και γνώσεις ναυπηγικής που τους βοήθησαν να διαχυθούν σε όλη την Μεσόγειο -ιδιαίτερα την ανατολική και την κεντρική. Έφτασαν μέχρι την Ισπανία, το Γιβραλτάρ και τη Μαύρη Θάλασσα. Αυτός είναι ο περίφημος αρχαίος ελληνικός αποικισμός της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας. Η επέκταση των Ελλήνων κατά την αρχαιότητα, έπαιξε τεράστιο ρόλο πρωτίστως για την ανάπτυξη του ελληνικού πολιτισμού διότι, διαχεόμενοι οι Έλληνες, ήρθαν σε επαφή με άλλους λαούς και πήραν από αυτούς, αλλά, κυρίως, έδωσαν πολλά σε αυτούς.

Ναυτιλία υπήρχε και στον αιγαιακό και στον μινωικό πολιτισμό την 3η χιλιετία, ωστόσο δεν γνωρίζουμε αν οι πολιτισμοί αυτοί ήταν ελληνικοί, γιατί δεν έχουμε καταφέρει να διαβάσουμε τα κείμενά τους, τη Γραμμική δηλαδή Α καθώς και ιερογλυφικές γραφές που έχουν αρχαιολογικά βρεθεί. Έχοντας, όμως, διαβάσει τη Γραμμική Β, μετά βεβαιότητας γνωρίζουμε ότι οι Μυκηναίοι ήταν Έλληνες. Γεωργοί, κτηνοτρόφοι, τεχνίτες, έμποροι και ναυτικοί. Αυτό έχει μεγάλη σημασία.

«Ο κυριότερος όγκος του λεξιλογίου μας είναι ελληνικός και ανάγεται στην Αρχαία Ελλάδα»

- Είναι η γεωμορφολογία της Ελλάδας με τα χιλιάδες χιλιόμετρα της παραλιακής ζώνης που την περιβάλλει ο λόγος που την όρισε «ναυαρχίδα» και προπύργιο πολλών εξελίξεων;

Οπωσδήποτε. Η γεωφυσική διαμόρφωση παίζει μεγάλο ρόλο, και η περιοχή μας είναι από τις πιο πρόσφορες για τη ναυτιλία επειδή υπάρχουν χιλιάδες νησιά και μικρονήσια.

Οι Έλληνες ήταν μεγάλοι ναυτικοί κατά την αρχαιότητα. Είχαν προηγηθεί οι Φοίνικες οι οποίοι επίσης ήταν άξιοι και πρωτοπόροι ναυτικοί.  Δεν ανακαλύψαμε εμείς τη ναυτιλία, αλλά ήμασταν και εξακολουθούμε να είμαστε σπουδαίοι στον τομέα αυτόν. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στη θάλασσα σήμερα, το 2021, είμαστε η πρώτη εμπορική δύναμη στον κόσμο. Ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος είναι ο μεγαλύτερος στη γη καλύπτοντας, μόνος του, ένα σημαντικό ποσοστό των παγκοσμίων μεταφορών.

- Πόσο «καθαρή» είναι σήμερα η ελληνική γλώσσα;

Ο κυριότερος όγκος του λεξιλογίου μας είναι ελληνικός και ανάγεται στην Αρχαία Ελλάδα. Η περίοδος της λατινοκρατίας και της τουρκοκρατίας μάς έφερε πολλές λέξεις των λαών αυτών, την ίδια ώρα που το ελληνικό λεξιλόγιο έχει δώσει έναν μεγάλο αριθμό όρων στη λατινική γλώσσα έτσι ώστε, στη συνέχεια, αυτοί μεταφέρθηκαν στις σημερινές δυτικές γλώσσες. Αντιστρόφως, στη δικιά μας γλώσσα μπήκαν πολλές λέξεις, κυρίως ιταλικές και τουρκικές. Σήμερα υπάρχουν αρκετές ακόμα,  αλλά πολλές τις απομακρύναμε συνειδητά, κυρίως κατά τον 19^ον αιώνα, με φροντίδα του κράτους  και των λογίων μας.

- Τι αλλαγές πραγματοποιήθηκαν στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Βυζαντίου; 

Ενώ η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε καταρρεύσει ολότελα περί το 550 μ.Χ., η Ανατολική (δηλαδή το Βυζάντιο) έζησε 1.100 χρόνια και λειτούργησε ως φράγμα επέκτασης των ονομαζόμενων «βαρβάρων» (λαών της στέπας, Σλάβων, Γερμανών κά), αλλά, αργότερα, και των Αράβων. Οι Άραβες ήταν προχωρημένα φύλα, όχι «βαρβαρικά», και είχαν ήδη, από τον 8ον αιώνα, αποσπάσει πολλά εδάφη του Βυζαντίου που έκτοτε παραμένουν μουσουλμανικά. Δεν κατάφεραν όμως να αποκτήσουν την Κωνσταντινούπολη.

Δεν συνέβη, όμως, το ίδιο με τα τουρκικά φύλα, μια και οι Σελτζούκοι Τούρκοι νίκησαν το 1071 το Βυζάντιο το οποίο, γενικά, τότε δείχνει να χάνει σταδιακά, αλλά σταθερά, τις δυνάμεις του -με τους Τούρκους να ελέγχουν ένα μεγάλο μέρος της Μικράς Ασίας, και τους Δυτικούς να καταλαμβάνουν την Κωνσταντινούπολη το 1204 και να διοικούν τμήματα του Βυζαντίου στην ανατολική Μεσόγειο. Τελικά, οι Οθωμανοί Τούρκοι, μετά τον 13^ον αιώνα, θα «καταπιούν» το Βυζάντιο και θα απωθήσουν, χρόνο με τον χρόνο, τους Δυτικούς από την ανατολική Μεσόγειο.

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι Έλληνες δημιούργησαν σχολεία αξιόλογα, καθόλου «κρυφά»

- Σύμφωνα με την βιβλιογραφία, η Επανάσταση του 1821 ήταν μια περίοδος σφοδρών συγκρούσεων, βίαιων πόλεμων, καταστροφών, σφαγών αλλά και εσωτερικών διχογνωμιών. Εφέτος που γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από τότε, τι πρέπει να κρατήσουμε και τι να πετάξουμε;

Πολλά έχουν αλλάξει από τότε γιατί κύλησαν 200 χρόνια και το κράτος μας έχει εξελιχθεί πια σ’ ένα σύγχρονο κράτος που, γενικά, ακολουθεί τα δυτικά πρότυπα. Όμως ακόμα διατηρούμε κάποια χαρακτηριστικά στην νοοτροπία μας, τόσο από τα θετικά όσο και από τα αρνητικά εκείνων των εποχών.

Πάντως, αξίζει να υπογραμμισθεί ότι, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας -ιδιαίτερα από τον 17^ον αιώνα και εξής- οι Έλληνες δημιούργησαν σχολεία αξιόλογα, καθόλου «κρυφά», και επιδόθηκαν στο εμπόριο και στη βιοτεχνία. Ιδιαίτερα στο εμπόριο της θάλασσας στο οποίο αναδείχθηκαν κορυφαίοι τόσο στην ανατολική Μεσόγειο όσο και στη Μαύρη Θάλασσα.

Η λέξη «συνωστισμός» δεν ανταποκρίνεται καθόλου σε αυτό που είχε συμβεί το 1922 στον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας

- Ήταν η Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 μια μεγάλη απώλεια για τον Ελληνισμό;

Ο Ελληνισμός υπήρχε στα παράλια της Μικράς Ασίας από την εποχή των Μυκηναίων. Επομένως θα έλεγε κάνεις ότι, χάνοντας το 1922 την Μικράν Ασία, χάσαμε ένα μέλος του σώματός μας. Μείναμε ανάπηροι. Ήταν πολύ πικρή, από κάθε πλευρά, η απώλεια αυτή.

- Γιατί αυτή τη μεγάλη απώλεια την μετονομάσαμε σε «συνωστισμό»;

Δεν την μετονομάσαμε έτσι. Απλά, ο όρος γράφηκε κάποια στιγμή σε ένα σχολικό βιβλίο το οποίο και αμέσως αποσύρθηκε. Ίσως γράφηκε μέσα σε μια τάση που -προ δεκαπενταετίας περίπου- υπήρχε στην ΝΑ Ευρώπη να μειωθούν οι εντάσεις μεταξύ των βαλκανικών λαών με απαλυντικές διατυπώσεις, ένθεν και ένθεν, των σχολικών βιβλίων.

Φυσικά, η λέξη «συνωστισμός» δεν ανταποκρίνεται καθόλου, μα καθόλου, σε αυτό που είχε συμβεί το 1922 στον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας και αποτελεί προσβολή στα όσα βαριά, βαρύτατα, έζησαν οι πρόγονοί μας τότε. Εξ αυτού,  σωστά το βιβλίο αποσύρθηκε αμέσως.

- Στο γύρισμα από τον 20ο στον 21ο αιώνα ποια ήταν τα πράγματα που κερδίσαμε και τι χάσαμε;

Στην Ελλάδα τον 20ο αιώνα έγιναν πολλά. Άλλα ήταν μεγάλα, άλλα βαριά και άλλα μεγαλειώδη. Οι Βαλκανικοί  πόλεμοι του 1912, 1913 ήταν μια λαμπρή στιγμή της Ελληνικής ιστορίας γιατί επεκτάθηκαν κατά πολύ τα σύνορά μας την ίδια στιγμή που μεγάλος αριθμός Ελλήνων εντάχθηκε στην αγκαλιά της πατρίδας. Μεγαλειώδης στιγμή ήταν η νίκη μας κατά της Ιταλίας το 1940, 1941, ενώ βαριά ήταν η Κατοχή 1941 – 1944 από τους Ιταλούς, Γερμανούς και Βουλγάρους κατακτητές. Το βαρύτερο πλήγμα, ωστόσο, ήταν ο Εμφύλιος πόλεμος 1943 -1949 που ήταν δικιά μας απόφαση και επιλογή. Και μοιραία. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το κοιτάξουμε στα μάτια, την ευκολία, δηλαδή, με την οποία συρόμαστε σε συγκρούσεις. Να το κοιτάξουμε στα μάτια και να το αλλάξουμε. Γιατί τέσσερις εμφύλιοι μέσα σε διακόσια χρόνια, έ αυτό παραπάει!  Και δεν μας τιμά καθόλου, ούτε ως άτομα, ούτε ως κοινωνία, ούτε ως πολίτες.

Πάντως, το ελληνικό κράτος, μέσα στα διακόσια χρόνια που κύλησαν  συνολικά προχώρησε δυναμικά, βελτίωσε εντυπωσιακά τους δείκτες του και προχωρά, πλέον, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μαζί με άλλα 26 κράτη τής -ακόμα, μέχρι σήμερα-, πολιτισμικά και πολιτικά, πιο σημαντικής ηπείρου του κόσμου, της Ευρώπης.

- Είμαστε οι σημερινοί Έλληνες «γνήσιοι» απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων;

Αναμίξεις έχουν όλοι οι λαοί, όμως για όλους υπάρχει ένας πυρήνας που βιολογικά δίνει το στίγμα. Και εμείς από την αρχαιότητα είχαμε αναμίξεις μέσα στον χρόνο. Το να είσαι Έλληνας, Ολλανδός, Άγγλος ή Κινέζος όμως δεν σημαίνει ότι είσαι και «καθαρός» απόγονος κάποιου. Είναι, κατά κύριο λόγο,  πολιτισμική η συνέχεια των λαών. Σε αυτό το σημείο, η δική μας πολιτισμική συνέχεια είναι καταπληκτική, μια και η γλώσσα μας παραμένει αδιάσπαστη και γραπτή τουλάχιστον κατά τα τελευταία 3.500 χρόνια, όπως ήδη είπαμε. Αυτό κι αν συγκροτεί συνέχεια!

«Σήμερα το μεταναστευτικό αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα της Ευρώπης»

- Η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, και ειδικά η Ελλάδα, βιώνει ένα νέο κύμα μετανάστευσης. Ως ιστορικός και βάσει της γνωστής έκφρασης «η Ιστορία επαναλαμβάνεται», σας ανησυχούν όλα όσα διαδραματίζονται στη χώρα μας; Ενδέχεται το Ισλάμ να αυξήσει τους πιστούς του μέσα στα αμέσως επόμενα χρόνια;

Στο παρελθόν μετακινήσεις λαών γινόταν κυρίως μέσω πολέμων και εισβολών. Στα δικά μας χρόνια, επειδή η -δυτική, κυρίως- Ευρώπη είναι εντυπωσιακά προχωρημένη και ευημερούσα περιοχή του κόσμου, εκατομμύρια άνθρωποι επιδιώκουν να έρθουν να εγκατασταθούν σε αυτήν για να ζήσουν καλύτερα. Αυτό είναι κάτι που αλλάζει τα δεδομένα, γιατί ο αριθμός όσων επιθυμούν να μπουν στην Ευρώπη είναι μεγάλος. Σήμερα το μεταναστευτικό αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα της Ευρώπης γιατί δεν είναι λίγοι, καθόλου λίγοι, όσοι μπαίνουν. Αν το ζήτημα έμενε τελείως ελεύθερο, θα έμπαιναν πάρα πολλά εκατομμύρια ατόμων και το πράγμα δεν θα ήταν, τελικά, διαχειρίσιμο. Άρα επείγει η ανάπτυξη μιας γενικής ευρωπαϊκής πολιτικής επ’ αυτού.

Όσον αφορά το Ισλάμ, αυτό αυξάνει θεαματικά τους πιστούς του, έτσι ώστε υπολογίζεται ότι, σε λίγες δεκαετίες, θα ξεπεράσει τον Χριστιανισμό σε αριθμό πιστών. Αν η ανθρωπότητα εξακολουθήσει, βέβαια, να είναι θρησκευόμενη. Και το λέω αυτό γιατί μπορεί να μην παίζει στο μέλλον τόσο ρόλο η θρησκεία. Σήμερα υπολογίζεται ότι ο ένας στους επτά κατοίκους της γης είναι ή άθρησκος ή άθεος. Τούτο παρατηρείται κυρίως στον δυτικό κόσμο, αλλά και σε κάποια σημεία της ανατολής. Στο Ισλάμ, πάντως, το εν λόγω φαινόμενο είναι μικρό μια και η συντριπτική πλειοψηφία των πιστών του έχει έντονο θρησκευτικό αίσθημα.

- Η συνεχιζόμενη κρίση με τους γείτονες έχει προκαλέσει ανησυχία στην ελληνική κοινωνία. Πώς θα χαρακτηρίζατε σήμερα τη στάση που κρατά σε σχέση με αυτή που είχε στο παρελθόν;

Η ανησυχία μας για την Τουρκία δεν είναι τωρινή. Υπάρχει εδώ και 200 χρόνια και οφείλουμε να έχουμε μια στρατηγική επί του θέματος, γιατί δεν είναι άνευ αντικειμένου η ανησυχία αυτή. Μπροστά στον κίνδυνο, το πιο σημαντικό είναι να είμαστε σοβαροί και υπεύθυνοι  - λαός και κυβερνώντες.

Είμαστε μια κοινωνία σε μετάβαση, σε ωρίμανση. Κατά τη γνώμη μου, η ελληνική κοινωνία το τελευταίο διάστημα δείχνει να κινείται σε μια ωριμότητα συμπεριφοράς που είναι διαφορετική από αυτήν που είχε στο παρελθόν. Νομίζω ότι γινόμαστε όλο και περισσότερο ψύχραιμοι και σοβαροί, και λέμε όλο και λιγότερα εύκολα πολωτικά λόγια, συνωμοσιολογίες και άλλα τέτοια που μάς βλάπτουν και μάς πάνε πίσω. Αυτό είναι πολύ θετικό. Μακάρι όλοι μας να κινηθούμε προς τα εκεί. Θα είναι το σημαντικότερο δίχτυ ασφαλείας μας.

- Μελετούν οι νέοι Έλληνες την Ιστορία μας ή απλά «διαβάζουν»; Διδάσκεται η Ιστορία; Τι θα τους συμβουλεύατε;

Ο τρόπος που διδάσκεται η ιστορία στα σχολεία σήμερα είναι τέτοιος που, κατά κανόνα, προκαλεί αποστροφή στα παιδιά. Αυτό συνιστά εθνική καταστροφή. Γιατί η Ιστορία δεν είναι απλά ένα μάθημα. Είναι η ζωή μου, η ζωή σου, η ζωή των ανθρώπων που πέρασαν αλλά και αυτών που θα ‘ρθουν. Αν δεν τη γνωρίζουμε, καταστρέφουμε το μέλλον μας.

Για να κερδηθεί η μάχη αυτή χρειάζονται εκπαιδευτικοί φωτεινοί που θα παρακάμψουν την καταστροφική αποστήθιση και θα εμπνεύσουν τα παιδιά. Δεν λείπουν τέτοιοι εκπαιδευτικοί. Αν δώσουν αυτοί το στίγμα, θα έχουμε το θετικό αποτέλεσμα που προσδοκούμε.

Μαρία Δ. Ευθυμίου - Σύντομο Βιογραφικό σημείωμα

Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1955. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Ολοκλήρωσε τους κύκλους των Μεταπτυχιακών της Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, στο Παρίσι. Έχει διδαχθεί επτά ξένες γλώσσες. Από το 1981 ανήκει στο Διδακτικό και Ερευνητικό Προσωπικό του ΕΚΠΑ όπου σήμερα υπηρετεί ως Τακτική Καθηγήτρια. Από τη θέση αυτή έχει διδάξει, επί 41 χρόνια, χιλιάδες φοιτητές και εποπτεύσει εκατοντάδες σεμιναριακές και μεταπτυχιακές εργασίες, καθώς και διδακτορικά.

 Έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε Επιτροπές Ιστορίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ έχει μετάσχει, ως πανεπιστημιακός, σε δεκάδες ατομικές και ομαδικές εκπαιδευτικές δράσεις σχετικές με τη Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Έχει μετάσχει στο εγχείρημα του Mathesis των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης με επτά ενότητες Ελληνικής και Παγκόσμιας Ιστορίας    (mathesis.cup.gr).

Από το 2006 διδάσκει στο ευρύ κοινό δωρεάν, σχεδόν καθημερινά, σε εσπερινή βάση, σε ολόκληρη την Ελλάδα -και σε φυλακές και Κέντρα Απεξάρτησης- κύκλους Παγκόσμιας και Ελληνικής Ιστορίας. Τα μαθήματα αυτά έχουν παρακολουθήσει δεκάδες χιλιάδες άτομα. Την άνοιξη του 2016, στα πλαίσια συνεργασίας του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, δίδαξε στο  Μέγαρο Μουσικής Αθηνών έναν κύκλο 19 τρίωρων μαθημάτων Παγκόσμιας Ιστορίας (καταγεγραμμένα στην ηλεκτρονική θέση Blod.gr Μαρία Ευθυμίου).

Έχει συγγράψει και επιμεληθεί έξι βιβλία Ιστορίας, ενώ  έχουν δημοσιευθεί  περί τα ογδόντα πέντε άρθρα και μελέτες της σε περιοδικά Ιστορίας, Πρακτικά Συνεδρίων Ιστορίας, ένθετα Ιστορίας, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο ημερήσιος και περιοδικός Τύπος έχει, κατά καιρούς, φιλοξενήσει  παρεμβάσεις και τοποθετήσεις της περί τα πανεπιστημιακά και κοινωνικά.
Έχει αποδώσει στα ελληνικά ποιήματα της μεγάλης ποιήτριας Raquel Angel –Nagler, σε τέσσερα βιβλία ποίησης που έχουν εκδοθεί από τις εκδόσεις ΣΜΙΛΗ.

Κατά το έτος 2013 τιμήθηκε με το “Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας εις μνήμην Β. Ξανθόπουλου – Στ. Πνευματικού”. Είναι μητέρα δύο ξεχωριστών ανδρών, του Γιωργή και του Ρήγα Χατζηλάκου,  και γιαγιά της Μάγιας, της Έλενας, της Δανάης και της Δάφνης. Είχε την ευλογία να είναι θυγατέρα δύο ακέραιων ανθρώπων, της Χριστίνας και του Δημήτρη Ευθυμίου αδελφή ενός αγαπημένου αδελφού, του Πέτρου μαθήτρια ενός σπουδαίου πανεπιστημιακού δασκάλου και ιστορικού, του Βασ. Βλ. Σφυρόερα.

Τέλος, έχει την τιμή να συγκαταλέγεται στον κύκλο των φίλων δεκάδων ζεστών, ουσιαστικών, αυθεντικών, ταλαντούχων, δημιουργικών, δοτικών  και φωτεινών ανθρώπων - φίλων, συγγενών, συνορειβατών, συγκωπηλατών, συγχορευτών, συντραγουδιστών, συνοραματιστών, συνσυζητητών, συναδέλφων.

*Οι τελευταίες συγγραφικές δουλειές της: «Μόνο λίγα χιλιόμετρα, Ιστορίες για την Ιστορία» και
«Ρίζες και θεμέλια, Οδόσημα της Ιστορίας του Ελληνισμού» σε συνεργασία με τον Μάκη Προβατά, των Εκδόσεων Πατάκη.