γράφει ο Γιώργος Δαμιανός (το άρθρο έχει δημοσιευτεί και στο περιοδικό Discovery and Science (εκδ. ΔΟΛ)Αίνιγμα: Πώς μπορεί κάποιος να δει το χθες με τα ίδια του τα μάτια ; Απάντηση : στο τηλεσκόπιο. Και αυτό γιατί το φως για να φτάσει από τους μακρινούς γαλαξίες χρειάζεται πολλά έτη φωτός. Έτσι, όταν παρατηρούμε φωτεινά αντικείμενα στον ουρανό, δεν βλέπουμε τίποτα άλλο παρά το παρελθόν αυτών των αντικειμένων. Γι αυτό το λόγο, από την παιδική μου ηλικία, το τηλεσκόπιο ήταν το τρένο του χρόνου, το μυστηριώδες όργανο που ενώνει το χθες και το σήμερα.
Γλωσσολογικά
Πάντως, ετυμολογική ανάλυση της λέξης τηλεσκόπιο δεν κρύβει κανένα μυστήριο. Παράγεται από το αρχ. ελλ. επίρρ. τηλε (:μακριά)+ σκοπώ (: παρατηρώ). Η λέξη είναι ελληνογενής, δηλαδή, δημιουργήθηκε στο εξωτερικό ενώνοντας αμιγώς ελληνικές λέξεις, σύμφωνα με τη συνήθη τακτική στους επιστημονικούς όρους. Η λέξη πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το1859.
Η ετυμολογική ερμηνεία της λ. φακός συνδέεται με το όσπριο, τη φακή. Η σύνδεση αυτή οφείλεται στο αμφίκυρτο σχήμα της φακής. Αντίθετα είναι Ιταλικής προέλευσης η λ. κιάλι (όχι κυάλι). Παράγεται από το occhiali, οκκιάλι, < λατ. occulus:μάτι.
Πάντως, ετυμολογική ανάλυση της λέξης τηλεσκόπιο δεν κρύβει κανένα μυστήριο. Παράγεται από το αρχ. ελλ. επίρρ. τηλε (:μακριά)+ σκοπώ (: παρατηρώ). Η λέξη είναι ελληνογενής, δηλαδή, δημιουργήθηκε στο εξωτερικό ενώνοντας αμιγώς ελληνικές λέξεις, σύμφωνα με τη συνήθη τακτική στους επιστημονικούς όρους. Η λέξη πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το1859.
Η ετυμολογική ερμηνεία της λ. φακός συνδέεται με το όσπριο, τη φακή. Η σύνδεση αυτή οφείλεται στο αμφίκυρτο σχήμα της φακής. Αντίθετα είναι Ιταλικής προέλευσης η λ. κιάλι (όχι κυάλι). Παράγεται από το occhiali, οκκιάλι, < λατ. occulus:μάτι.
Ιστορία του τηλεσκοπίου
Επίσημα, ο εφευρέτης του τηλεσκοπίου θεωρείται ο Φλαμανδός Λιπερσεϋ ( J. Lippershey, 1570 – 1619), ο οποίος τον Οκτώβριο του 1608 το καταχώρισε ως δική του εφεύρεση παραμερίζοντας τον Έλληνα συνεργάτη του Ζαχαρία Ιωαννίδη (Zacharia Jansen, 1580 – 1628). Ο Ιωαννίδης (Jansen) είναι μία άγνωστη ιστορική προσωπικότητα (ανήκει και αυτός στους «Καισαρίωνες» της Ιστορίας). Στην Ελλάδα, άλλοι τον αποκαλούν Ολλανδό και άλλοι Έλληνα ως τον μοναδικό εφευρέτη του τηλεσκοπίου, αγνοώντας τον Λιπερσεϋ (υπεύθυνη για αυτή τη σύγχυση είναι η επιστημονική κοινότητα, αστρονόμοι και ιστορικοί, που δεν επιχείρησε, ακόμα να αποκαταστήσει τον, έστω και ελληνικής καταγωγής, Ιωαννίδη).
Ένα χρόνο αργότερα θα τους αντιγράψει ο Γαλιλαίος, θα κατασκευάσει ένα ισχυρό τηλεσκόπιο με αρχική πρόθεση να χρησιμοποιηθεί από το ναυτικό των Ενετών (μπορούσαν να βλέπουν τα εχθρικά πλοία δύο ώρες πριν φανούν με γυμνό μάτι). Το1610 με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου θα πραγματοποιήσει αστρονομικές μελέτες που θα τις παρουσιάσει στο περίφημο έργο του με τίτλο «ο Αγγελιοφόρος των Άστρων»
Εκατόν πενήντα χρόνια αργότερα, τα αδέλφια Herschel (William και Caroline) θα δώσουν νέα ώθηση στην κατασκευή των τηλεσκοπίων.
Επίσημα, ο εφευρέτης του τηλεσκοπίου θεωρείται ο Φλαμανδός Λιπερσεϋ ( J. Lippershey, 1570 – 1619), ο οποίος τον Οκτώβριο του 1608 το καταχώρισε ως δική του εφεύρεση παραμερίζοντας τον Έλληνα συνεργάτη του Ζαχαρία Ιωαννίδη (Zacharia Jansen, 1580 – 1628). Ο Ιωαννίδης (Jansen) είναι μία άγνωστη ιστορική προσωπικότητα (ανήκει και αυτός στους «Καισαρίωνες» της Ιστορίας). Στην Ελλάδα, άλλοι τον αποκαλούν Ολλανδό και άλλοι Έλληνα ως τον μοναδικό εφευρέτη του τηλεσκοπίου, αγνοώντας τον Λιπερσεϋ (υπεύθυνη για αυτή τη σύγχυση είναι η επιστημονική κοινότητα, αστρονόμοι και ιστορικοί, που δεν επιχείρησε, ακόμα να αποκαταστήσει τον, έστω και ελληνικής καταγωγής, Ιωαννίδη).
Ένα χρόνο αργότερα θα τους αντιγράψει ο Γαλιλαίος, θα κατασκευάσει ένα ισχυρό τηλεσκόπιο με αρχική πρόθεση να χρησιμοποιηθεί από το ναυτικό των Ενετών (μπορούσαν να βλέπουν τα εχθρικά πλοία δύο ώρες πριν φανούν με γυμνό μάτι). Το1610 με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου θα πραγματοποιήσει αστρονομικές μελέτες που θα τις παρουσιάσει στο περίφημο έργο του με τίτλο «ο Αγγελιοφόρος των Άστρων»
Εκατόν πενήντα χρόνια αργότερα, τα αδέλφια Herschel (William και Caroline) θα δώσουν νέα ώθηση στην κατασκευή των τηλεσκοπίων.
24grammata.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου