Ελλάδα και αναφορά θεμάτων ασφαλείας 2014

Γράφει ο Αλέξανδρος Νίκλαν - Σύμβουλος θεμάτων Ασφαλείας > 
 Με το τέλος του 2013, έχει περάσει μια χρονιά που έφερε πολλαπλές αλλαγές στην περιοχή μας, τόσο στα Βαλκάνια όσο και στην Μέση Ανατολή. Από τα πιο καίρια ζητήματα ήταν αυτό που δημιουργήθηκε στην Συρία, δημιουργώντας πολλαπλά θέματα διπλωματικών σχέσεων όπως και θεμάτων εθνικής ασφαλείας. Στο επερχόμενο 2014, η Ελλάδα βρίσκεται σε μια δύσκολη εθνική θέση , σε απόλυτη εξάρτηση οικονομική από ξένα ταμεία, ενώ παράλληλα, οι εντάσεις των γύρω περιοχών έχουν κλιμακωτή πλέον ένταση.

Στην Μ.Ανατολή το πρόβλημα έχει μεταλλαχθεί από εθνικό-τοπικό σε περιφερειακό όπου οι δυνάμεις των Σιιτών και των Σουνιτών , έχουν έρθει σε οριακό σημείο σύγκρουσης. Η Τουρκία δεχόμενη ουσιαστικά πλήγμα με την ανάδειξη του Κουρδικού στοιχείου αλλά και με έντονες συγκρούσεις και προβλήματα στο εσωτερικό της , καταλήγει στην γνωστή διοχέτευση προς τα δυσμάς και πιο άμεσα προς τα παράλια της Ελλάδος. Πρόσθετα όλων αυτών, εντάσεις αρχίζουν και δημιουργούνται και στον χώρο των Βαλκανίων με την Αλβανία κατά κύριο λόγο να εμφανίζει τάσεις επεκτατικές προς ΠΓΔΜ και Κόσσοβο. Φυσικά όλοι οι παραπάνω δεν θα έλεγαν όχι σε ένα κομμάτι από τα Ελληνικά εδάφη που το τυλίγουν με ένα "πλαστό μανδύα ονομάτων" για να δικαιολογήσουν την διάθεση τους αυτή.

Οι μεγάλοι παίκτες της πλανητικής Σκακιέρας (Ρωσία, Γερμανία και ΗΠΑ κατά κύριο λόγο) ήδη έχουν δηλώσει πως η Ελλάδα είναι ζωτικός χώρος και ο κάθε ένας θέλει κάποιο κομμάτι που μεταφράζεται είτε σε προσβάσεις, είτε σε πόρους, είτε σε προχωρημένο φάρο φυλάκιο του Ισραήλ και της Μ.Ανατολής.

 

Η Ελλάδα συνολικά λοιπόν έχει πολλαπλά θέματα σε διεθνές αλλά και εθνικό επίπεδο. Από αυτά όμως πηγάζει και το γεγονός πως πλέον είναι απαραίτητο και απαιτητό να έχουμε μια ιδέα τι μας περιμένει στο κομμάτι της ασφάλειας της χώρας και με αυτό θα προσπαθήσω να δώσω μια εικόνα βάση ΣΗΜΕΡΙΝΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ & ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ στο παραπάνω.

 

ΣΗΜΕΙΑ-ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Όπως προανέφερα η Ελλάδα είναι πλέον σε ένα σημείο προσοχής όλου του κόσμου που αφορά τόσο το παρόν όσο και το μέλλον της. Τα θέματα ασφαλείας της είναι πολλαπλά και για μένα τα κυριότερα/επιγραμματικά, είναι τα παρακάτω.

- Κατάσταση Ενόπλων Δυνάμεων

- ΑΟΖ και σχετικές ρυθμίσεις προστασίας των πόρων αυτών.

- Προστασία υποδομών και σχέδια διαχείρισης κινδύνων και απειλών.

- Μεταναστευτικό

- Ηλεκτρονικές απειλές.

Στα παραπάνω θέματα η συμμετοχή πολλών παραγόντων (π.χ. πολιτική, οικονομία) είναι σαφές πως έχει τεράστιο ποσοστό , επειδή όμως αυτό θα οδηγούσε σε μια ολοκληρωτική ανάλυση πολλών εκατοντάδων σελίδων , θα προσπαθήσω να παραμείνω μόνο στο κομμάτι που αφορά την ασφάλεια έτσι ώστε να υπάρχει μια συγκεκριμένη άποψη επί αυτού.

Κατάσταση Ενόπλων Δυνάμεων.

Οι Ένοπλες δυνάμεις της χώρας αποτελούν ένα από τους ακρογωνιαίους στύλους στήριξης του κράτους έθνους , για αυτό και η κατάσταση τους επηρεάζει άμεσα την κατάσταση ασφαλείας της χώρας. Δυστυχώς, μετά την υπογραφή του μνημονίου , η Ελλάδα ουσιαστικά βρέθηκε σε μια οικονομική εξάρτηση που οδήγησε αναπόφευκτα σε περικοπές μερικές ή και απόλυτες , τόσο σε μισθοδοσίες του έμψυχου δυναμικού, όσο και σε εξοπλισμό (ποσότητα και ποιότητα), διαμορφώνοντας μια δύσκολη κατάσταση.

Πέρα από τις όποιες δωρεές υλικών που έγιναν (Μ1Α1 , Chinook από ΗΠΑ) και την μίσθωση φρεγατών τύπου FREMM που θα μπουν σε υπηρεσία από το 2015, συν την επιτυχή βολή των S-300 που επανέφερε το σύστημα στην αντιαεροπορική άμυνα, οι Ε.Δ. της χώρας δείχνουν μια αδυναμία να αποκτήσουν εκλεξιμότητα από νέα όπλα τελευταίας γενιάς. Από μόνο του αυτό φέρνει ένα δύσκολο εμπόδιο που πρέπει να υπερπηδήσει η χώρα, όταν γύρω της , οι γείτονες εξοπλίζονται όλο και περισσότερο (όχι μόνο η Τουρκία.. αλλά και η Αλβανία, και η Ρουμανία, και η Βουλγαρία.. ακόμα και η ΠΓΔΜ).

Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Σύμφωνα με τον Clausewitz και τον Κονδύλη , η μείωση ικανότητας σε ποσότητα και ποιότητα των ενόπλων στοιχείων ενώ το ίδιο κράτος βρίσκεται σε αδυναμία επιβολής οικονομικής και πολιτικής στην περιοχή , οδηγεί σταδιακά στην συρρίκνωση του , διά της συνεχής υποχωρητικότητας και ανοχής για να μην επέλθει καταστροφικός πόλεμος. Αυτό συμμερίζονται προφανώς και οι πολιτικοί μας αγνοώντας πως το παραπάνω ουσιαστικά οδηγεί στο ίδιο αποτέλεσμα .. στην ολική ήττα.

Τι θα μπορούσε να γίνει; Εν μέρει κάποιες προσπάθειες από το ΥΠΕΘΑ πρόσφατα έχουν γίνει στην σωστή κατεύθυνση με συμμαχίες με ισχυρούς παράγοντες στην περιοχή , όπως αυτή με το Ισραήλ και την Κύπρο , η πρόσφατη συμμαχία εξοπλισμού με Ρωσία, αλλά και οι καλές εξοπλιστικές σχέσεις (έστω και υπό το καθεστώς δωρεών) με ΗΠΑ, δίνουν ένα καλό έναυσμα για να δημιουργηθεί το ικανό σώμα εξοπλισμού στο νέο δόγμα του σύγχρονου πολέμου που καλεί σε καίρια και καταστρεπτικά πλήγματα σε αιφνιδιαστικό χρόνο.

Θεωρώ , επίσης πως η αντιγραφή της δύναμης M.A.G.T.F (Marines Air Ground Task Force) που δείχνει μια καλά εκπαιδευμένη μεραρχία που επεμβαίνει στην περιφέρεια της χώρας , συνδυαστικά με τοπικές δυνάμεις και βάσεις, μειώνει το κόστος και μεγιστοποιεί την δύναμη κρούσης. Το αδύναμο σημείο σε αυτό σαφώς είναι ο χρόνος αντίδρασης. Παρόλα αυτά είναι μια μοντέρνα έκδοση πολεμικής δράσης που ακολουθεί τελευταία και το Ισραήλ και την πολύ ισχυρή IDF.
ΑΟΖ και σχετικές ρυθμίσεις των πόρων αυτών.

Αν και το θέμα της ΑΟΖ είναι κυρίως θέμα διεθνών σχέσεων και διπλωματίας, εντούτοις είναι αναγκαίο να γνωρίζουμε πως ακριβώς μπορεί να προστατευθεί κάτι τέτοιο, ειδικά σκεπτόμενος πως μιλάμε μερικές φορές για περιοχές πιο κοντά σε άλλες χώρες για "βαρκάδα" παρά στην ηπειρωτική Ελλάδα για "ταξίδι".

 

Οι εγκαταστάσεις και πλατφόρμες που θα στηθούν για εξόρυξη όπως και το δίκτυο διανομής τους για παράδειγμα, είναι σημαντικό να λειτουργήσουν βάση σχεδίου ασφαλείας και όχι με τυχαία σειρά που θα διαμορφωθούν από τα εκάστοτε γεγονότα.

Στο παραπάνω σημαντικό λόγο έχει και το πρώτο θέμα ασφαλείας που ανέφερα και αφορούσε τις Ε.Δ. της χώρας. Σε περιπτώσεις π.χ. όπως υπήρξαν με την Τουρκία και το Ισραήλ στα κοιτάσματα της περιοχής "Λεβιάθαν" αλλά και οι σχετικές αντιδράσεις δείχνουν πως μπορεί μια ΑΟΖ να έχει οριστεί από κάποιο διεθνή θεσμό , αλλά κατά ουσία γίνονται σεβαστά μόνο με την παρουσία ισχυρής στήριξης από όπλα.

 

Δυστυχώς εδώ ισχύει κατά παράφραση το ρητό του Kissinger,  "Η δύναμη της πειθούς της διπλωματίας, είναι ίση με αυτή των όπλων που μπορεί να την στηρίξουν".

 

Το θέμα της Ελληνικής ΑΟΖ είναι ένα κομμάτι που θα απασχολήσει στο πολύ άμεσο μέλλον και καλό θα είναι να είμαστε προετοιμασμένοι καθώς καμία χώρα από το ΝΑΤΟ ή την Ε.Ε. δεν θα τρέξει να υπερασπιστεί τα σύνορα μας και την ΑΟΖ, όσες συμφωνίες και δηλώσεις αν έχουν γίνει. Η ιστορία είναι μεγάλος μας δάσκαλος για αυτό.

Προστασία υποδομών και σχέδια διαχείρισης κινδύνων και απειλών.

Είναι μια μεγάλη και συνεχής συζήτηση μεταξύ ειδικών που αναφέρεται στις πιθανότητες που μπορεί να υπάρξουν στην Ελλάδα για απειλές κατά υποδομών ή/και από φυσικές καταστροφές.

Από το 1999 άλλωστε που η Ελλάδα δέχτηκε ένα μεγάλο πλήγμα από σεισμό στην Αθήνα και την κατά συρροή πύρινη καταιγίδα που έπληξε την χώρα το 2007 , εκείνο που φάνηκε ήταν πως η Ελλάδα και η κρατική μηχανή, δεν έχει ικανό σχέδιο αντιμετώπισης καταστροφών και απειλών.

Επειδή υπάρχουν αρκετοί τώρα που έχουν διαφωνήσει στο παρελθόν και έχουν αναφέρει πως κάθε καταστροφή έχει την δική της διαμόρφωση και διαφορετικές παραμέτρους, το μόνο που θα αναφέρω , είναι πως συμφωνώ μεν όσον αφορά την πρώτη αντίδραση και την αντιμετώπιση στο πεδίο, όμως αυτό δεν αφορά μόνο το πεδίο... αφορά και τους ανθρώπους και την περιουσία τους. Άλλωστε για αυτό σε χώρες της Δύσης όπως είναι ΗΠΑ και UK, έχουν φτιαχτεί οργανισμοί (FEMA & HPA αντίστοιχα) που περιέχουν επικαιροποιημένες οδηγίες και πρωτόκολλα αντιδράσεων και δράσεων.

 

Δυστυχώς στην Ελλάδα , πέρα από την Γ.Γ.Π.Π που γενικώς δεν έχει δώσει και τα καλύτερα δείγματα και ένα πεπερασμένο σχέδιο "Ξενοκράτης" δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο.  Υπάρχει μια ανακολουθία επικοινωνίας και δράσεων , όπως και μια συνεχή "διαφωνία" και προβολή εξουσίας της μιας υπηρεσίας πάνω στην άλλη.

 

Γιατί όμως πρέπει τώρα επιτέλους να γίνει κάτι τέτοιο; Διότι ο συνδυασμός των εντεινόμενων φυσικών φαινομένων στη υφήλιο (όπως και εδώ) συν το γεγονός πως η χώρα μας βρίσκεται στο κέντρο αναταραχών τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά των συνόρων της, πρέπει να την βρίσκει έτοιμη για παν ενδεχόμενο. Τόσο από πλευράς σχεδίων αντίδρασης όσο και από πλευράς εκπαίδευσης του κόσμου και των αντίστοιχων υπηρεσιών για τα παραπάνω.

Αν τώρα κάποιος διαφωνεί με αυτά , μπορεί να σκεφτεί τι θα μπορούσε να συμβεί αν ξαναζήσουμε ένα γεγονός σαν αυτό του 1999-2007 ή ακόμα χειρότερα μια ολοκληρωμένη επίθεση σε κάποιο σημείο που θα έχει μαζική συγκέντρωση κοινού. Ποιές δομές προστασίας ζωής , αντιδράσεις δυνάμεων ασφαλείας και υπηρεσίες υγείας θα είναι έτοιμες για κάτι τέτοιο;

Μεταναστευτικό.

Καταρχάς να ξεκαθαρίσω ότι δεν δαιμονοποιώ το σύνολο των παράνομων μεταναστών που ψάχνουν να βρουν ένα καλύτερο αύριο. Όμως θα πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη μας πως ακριβώς επειδή τα σύνορα μας , είναι κατά μεγάλο ποσοστό διάτρητα από πλευράς ελέγχου της κίνησης αυτών των ανθρώπων, είναι πολύ εύκολο ανάμεσα σε 10-100 "ταλαίπωρους" να περάσει ένας "μοναχικός λύκος" ή ακόμα και ένα ολόκληρος πυρήνας τρομοκρατών/φονταμενταλιστών/πρακτόρων που θα θελήσουν να οργανώσουν ένα χτύπημα εντός της χώρας ξένου ή/και Ελληνικού στόχου/στόχων.

Φυσικά δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει πάντα σκοπιμότητα. Μπορεί να γίνει και ακούσια αν κάποιος από αυτούς τους ανθρώπους περνώντας τα σύνορα χωρίς ιατρικό έλεγχο , μεταφέρει κάποιο επιδημικό συμβάν στην τοπική κοινωνία που εδώ και καιρό έχει ξεχάσει αρκετές ασθένειες.

Τελευταία, μετά την τοποθέτηση της τάφρου στην περιοχή του Έβρου , έχουν γίνει κινήσεις ανάπτυξης δυνάμεων της FRONTEX  όπως και τοποθέτηση καμερών υπέρυθρης και θερμικής τεχνολογίας. Είναι σωστά βήματα σίγουρα, όμως το δεδομένο παραμένει πως πέραν των παραπάνω χωρίς μια ολοκληρωμένη νομοθεσία επί του θέματος σε πλήρη εφαρμογή του ποιός δικαιούται να μένει και ποιός όχι , ακόμα και αν η εφαρμογή μέτρων ασφαλείας φτάσει στο 100% θα είναι μάταιη η προσπάθεια. Δεν μπορείς άλλωστε να προφυλάξεις ένα σπίτι με μια σιδερόφραχτη κλειδωμένη πόρτα και τα παράθυρα να παραμένουν  διάπλατα ανοιχτά.

Ειδικότερα μάλιστα , μιλώντας για μετανάστες που έρχονται στην χώρα αρνούμενοι πλέον να υπακούσουν στην νομοθεσία, να προσπαθήσουν να αφομοιωθούν στην κοινωνία, παρά γκετοποιούνται και επιλέγουν τον τρόπο ζωής της χώρας τους σε  μια εντελώς διαφορετική χώρα (π.χ. Σαρία) ή τη εφαρμογή κουλτούρας περί ανθρώπινης ζωής και αξία της ( Αφρικανοί, μερίδα Σλάβικων φυλών), δημιουργεί αυτόματα εντάσεις με την τοπική κοινωνία, που μπορεί να οδηγήσουν σε αναφλέξεις.

Τελευταίο (αν όχι και τελικό) αφήνω το θέμα των (κατά κύριο λογο αλλοδαπής προέλευσης) εγκληματικών συμμοριών που έχουν να κάνουν και με την παράνομη εύρεση συμπατριωτών τους στην χώρα που τους δίνουν τροφή και στέγη, όπως και συμπράττουν μαζί τους ανά περιπτώσεις (πιθανοί παραστρατιωτικοί πυρήνες), δείχνουν πως αυτό που βλέπουμε σε Συρία π.χ. με ομάδες πολεμάρχων που λεηλατούν και δολοφονούν, να συμβαίνει και στην Ελλάδα , σε ηπιότερη κλίμακα σίγουρα, αλλά χωρίς ουσιαστικά απάντηση!

 

Πως μπορεί να λυθεί αυτό;.. το θέμα είναι πολύ μεγάλο και όπως ανέφερα και στην αρχή , θέλει και πολιτική βούληση , άπτεται οικονομικών θεμάτων και φυσικά διεθνών σχέσεων. Σε αυτό το άρθρο με μόνο γνώμονα την ασφάλεια εκείνο που θα αναφέρω, είναι πως χρειάζεται αυστηρότερος έλεγχος και διαφορετική νομοθεσία. Κάθε άλλη λεπτομέρεια επί αυτού, χρήζει ανάλυσης που δεν είναι αντικείμενο του άρθρου.

Ηλεκτρονικές απειλές.

Η ψηφιακή απειλή , είναι ένα φαινόμενο στον χώρο ασφαλείας που είναι σχετικά καινούριο στην Ελλάδα. Όμως παρόλα αυτά η ένταση του, ειδικά σε ένα παγκόσμιο δίκτυο πληροφοριών δεν πρέπει να αφήνει κανένα αδιάφορο. Υποκλοπές, καταστροφή βάσεων δεδομένων ακόμα και απειλές του κοινού έμμεσα με καταστροφή ηλεκτρονικών στοιχείων , είναι μόνο μερικές από τις Εθνικές απειλές που δέχεται κάθε χώρα , κάθε μέρα , κάθε ώρα.

Η δυνατότητα αντίδρασης στην χώρα μας, τώρα έχει αρχίσει να διαμορφώνεται. Αιτίες για αυτό πολλές.. από την ανύπαρκτη ουσιαστικά ηλεκτρονική δικτύωση της χώρας σε όλες τις υπηρεσίες , μέχρι και στις πεπερασμένες τεχνολογίες διαχείρισης κάποιων υπηρεσιών και παροχών προς τους πολίτες της μέχρι σήμερα.

Δυστυχώς όμως, ακόμα και εδώ το Ελληνικό "δαιμόνιο" έχει την παρουσία του, αφού όλοι σχεδόν επένδυσαν στον επιχειρησιακό τομέα των ηλεκτρονικών υπηρεσιών, αλλά ελάχιστοι μπήκαν στον κόπο ενός σχεδίου,  πόσο μάλλον επενδύσεων , για την θωράκιση αυτών. Έτσι σήμερα , μετά από τις υποκλοπές του 2003-4 , τις υποκλοπές από πολιτικά γραφεία και τηλέφωνα , αλλά και φωτογραφήσει και λήψη στοιχείων από ξένες υπηρεσίες , το συμπέρασμα ότι είμαστε σχεδόν ολοκληρωτικά εκτεθειμένοι σε μια σοβαρή κυβερνοαπειλή, δεν είναι βιαστικό.

Τι γίνεται όμως σήμερα; Η Ελλάδα είναι αλήθεια ότι έχει μπει στον δρόμο της ευρυζωνικότητας και της εφαρμογής νέων τεχνολογιών , αλλά είναι επίσης δεδομένο ότι αυτό γίνεται χωρίς κάποιο σχέδιο σωστό και σίγουρα χωρίς καμία ιδέα πως να το θωρακίσει αυτό. Έτσι θεωρώ ότι είναι αναμενόμενο πώς σύντομα θα δούμε ακόμα περισσότερα κρούσματα τεχνολογικών επιθέσεων, ειδικά όταν χώρες του εξωτερικού επενδύουν σε δυναμικό και εξοπλισμό για αυτό.

 

Δυστυχώς η Ελλάδα αν και έχει δεκάδες τεχνικούς/ειδικούς στον τομέα (σημειωτέων ότι θεωρούνται κορυφαίοι στον κόσμο μαζί με Ινδούς και Ισραηλινούς) αρνείται να τους διαχειριστεί σωστά και τους ωθεί στην φυγή εκτός χώρας. Προσθετικά αυτών , η εμφανής προχειρότητα απλώνει ακόμα περισσότερο το δίκτυο ηλεκτρονικών υπηρεσιών στην χώρα με μόνο γνώμονα το επιχειρησιακό κέρδος , με ελάχιστα μέτρα προφύλαξης (κάποιο τοίχος προστασίας δεδομένων ίσως και καμιά προσευχή).  Καθιστά έτσι, πλέον θέμα χρόνου μόνο, το πότε θα έχουμε ξανά κάποιο περιστατικό ασφαλείας με υποκλοπές ή ακόμα χειρότερα κάποιο θέμα κινδύνου του κοινού λόγω απώλειας ηλεκτρονικών υπηρεσιών (SCADA attack).

Ασφάλεια 2014

Τα παραπάνω φυσικά δεν είναι παρά μόνο ορισμένα σημεία αναφοράς για τα θέματα ασφαλείας της χώρας μας (επί παραδείγματι οι κοινωνικές αναταραχές είναι σοβαρό θέμα, αλλά άπτεται πολλών παραγόντων που δεν αναλύονται στο εδώ άρθρο) και είναι δεδομένο πως πλέον είμαστε σε ένα χρονικό σημείο που τα λάθη ακόμα και ως ελάχιστα σε αριθμό,  θα είναι πολύ επώδυνα αν χρειαστεί να διορθωθούν κατόπιν εορτής. 

Καλό θα ήταν για μια φορά , στο νέο έτος να υπάρξει μια καλύτερη σκέψη και ένα καλοσχεδιασμένο πλάνο για να μείνει αυτό το άρθρο ως ένας άκυρος οιωνός κακών.

 

iisca-blog