Η ακατάλυτη αξία και αναγκαιότητα των αρχαίων ελληνικών

Γράφει ο Χρήστος Ζιώγας, Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων, Συνεργάτης του ΕΛΙΣΜΕ

Έγραφε ο αυστριακός φιλόσοφος Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν: «Τα όρια της γλώσσας είναι τα όρια του ανθρώπινου μυαλού. Όσα ξέρω είναι αυτά για τα οποία έχω λέξεις», μάλλον στην συλλογιστική κάποιων και η «πρόοδος» χρειάζεται μέτρο! Προκαλεί εύλογες απορίες και αλγεινές εντυπώσεις, αντιστοίχως, η θέση πολιτικών αλλά και ακαδημαϊκών κύκλων για τη κατάργηση των αρχαίων ελληνικών, ως διδασκόμενο μάθημα στο

γυμνάσιο, καθώς και μία γενικότερη προδιάθεση να απαλειφθούν εντελώς από την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ο ελληνισμός δημιουργήθηκε, αναπτύχτηκε, μεγαλούργησε και επιβίωσε διότι κατείχε (και) έναν γλωσσικό κώδικα μοναδικής εκφραστικής πληρότητας (εκ. Χρ. Γιανναρά). Επίσης και πιο σημαντικό είναι το γεγονός πως η γλώσσα μας συνιστά το μοναδικό αδιαμφισβήτητο τεκμήριο της τρισχιλιετούς ιστορικής μας συνέχειας.

Η ελληνική γραμματεία αποτελεί ανεκτίμητο στοιχείο και εν πολλοίς θεμέλιο λίθο του ανθρώπινου πολιτισμού. Η δήλωση του καθ’ ύλην αρμοδίου υπουργού: «Προφανώς είναι παρά φύσιν αυτό που συμβαίνει σήμερα, τρεις ώρες Αρχαία και δυο Νέα Ελληνικά στην Α’ Γυμνασίου», υποδηλώνει σύγχυση και άγνοια. Πρώτον, διότι προσεγγίζει διαζευκτικά και όχι συμπληρωματικά το ζήτημα των ωρών διδασκαλίας νέων και αρχαίων, διότι αφορά μία κοινή γλώσσα. Δεύτερον, γνωρίζει και ο πιο αδαής πως η γνώση των αρχαίων λειτουργεί τουλάχιστον επιβοηθητικά και για τα νέα ελληνικά˙ σαν να υποστηρίζει κάποιος πως η διδασκαλία των λατινικών εμποδίζει την εκμάθηση των ιταλικών! Παρά φύσιν κ. υπουργέ  θα είναι να μην καταλαβαίνουν οι απόφοιτοι ελληνικού σχολείου τον Παπαδιαμάντη και να χρειάζονται μετάφραση. Παρά φύσιν θα είναι, ακόμη, να μην μπορούν να διαβάσουν μια χαραγμένη επιγραφή σ’ ένα μνημείο ή μουσείο. Παρά φύσιν θα είναι, τέλος, να συναντούν οι απόφοιτοι ελληνικού λυκείου έναν γερμανό, γάλλο ή σουηδό συνομήλικο τους, να τους προφέρει ο ευρωπαίος νεανίας στίχους από τον Όμηρο και να τον κοιτούν αποσβολωμένοι μη έχοντας  καταλάβει τί τους λέει!

Δεν ξέρω αν αποτελεί κι αυτό τμήμα των αυταπατών ή συνειδητή επιλογή της παρούσας συγκυβέρνησης; Η πολιτική διάσταση έγκειται σε τί είδους κοινωνικό σώμα θέλουμε να συγκροτήσουμε μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία και τις κατά καιρούς μεταρρυθμίσεις που δρομολογούνται. Τί περιεχομένου, ευαισθησιών και προσδοκιών πολίτες επιδιώκουμε να εκκολάψουμε και από τους οποίους θα ζητήσουμε να μας ψηφίσουν. Η παρούσα κρίση και η τωρινή κυβέρνηση αποκαλύπτει και αποκαλύπτεται, προφανώς κάποιες παθογένειες έχουν ανθρωπολογικό υπόβαθρο και διαπερνούν όλο το πολιτικό και κομματικό φάσμα. Παράλληλα, και με υψηλό κόστος, η ελληνική κοινωνία λαμβάνει γνώση για τις ικανότητες, το ηθικό πλεονέκτημα και την περιλάλητη πνευματικότητα ενός πολιτικού χώρου, που μετά από 40 χρόνια ελεύθερης πολιτικής δράσης και αυτοοργάνωσης, επί τη βάσει ενός vita contemplative, ασκεί την διακυβέρνηση του τόπου με τα συγκεκριμένα πρόσωπα και με τον ανάλογο τρόπο˙ αυτοί είναι δεν υπάρχουν κάποιες άλλες χρυσές εφεδρείες!

Στο βαθμό που είναι πασίδηλος ο ρόλος των αρχαίων ελληνικών στην επιστημονική πρόοδο και στην πνευματική συγκρότηση των ανθρώπων, η πρόθεση της τωρινής συγκυβέρνησης να τιμωρήσει την ελληνική κοινωνία, αποκόβοντας την από το ουσιαστικότερο χαρακτηριστικό της ιστορικής μας ιδιοσυστασίας, γίνεται κατανοητή μόνο ως προς την πολιτική της διάσταση. Να απολέσει ο ελληνισμός το πιο απτό τεκμήριο της μακραίωνης συνέχειάς του. Ο ιστορικός «αναθεωρητισμός» θα βρει γονιμότερο έδαφος για να επιβάλει τις θέσεις του στην ελληνική κοινωνία, όταν τα κείμενα του Ομήρου θα φαίνονται στους νεοέλληνες το ίδιο ακαταλαβίστικα με την γραφή που είναι χαραγμένος ο κώδικας του Χαμουραμπί! Η οικονομική δυσπραγία εκλαμβάνεται ως ευκαιρία να δρομολογηθούν πολιτικές αποφάσεις που θα αποδημήσουν στοιχεία και θα ανατρέψουν συνθήκες που εδώ και αιώνες καθορίζουν τον συλλογικό μας βίο.

Ο ελληνισμός, ως διακριτός τρόπος οργάνωσης και νοηματοδότησης του ανθρωπίνου βίου, άρχισε να συγκροτείται κατά την αρχαιότητα και ακολούθησε μια εξελικτική πορεία με χαρακτηριστικές συνέχειες, γλωσσικές και πολιτισμικές, αλλά και έντονες διακυμάνσεις και διαφοροποιήσεις, πολιτικές και θεολογικές, ο οποίος διαχρονικός και πολύτοκος απολήγει μέχρι τις μέρες μας. Επίσης το ελληνικό ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα (βλ εργογραφία Γ. Κοντογιώργη), αποτελούσε ανέκαθεν ανυπέρβλητο, ως υπαρκτό κοινωνικό και ιστορικό, μέγεθος έναντι του, λόγω όχι έργω, σοσιαλιστικού «ανθρωπισμού». Η ελληνική κοινωνία, εν τέλει, θα μυκτηρίσει, για μία εισέτι φορά, όλους όσοι ονειρευόταν να την προσδιορίσουν, αυθαίρετα, και να δρομολογήσουν, κατά το δοκούν, την πορεία της χώρας.

Αναδημοσίευση από τη Νέα Πολιτική!