5 Ιανουαρίου 1945, η δεύτερη Απελευθέρωση της Αθήνας. Του Σάκη Μουμτζή

Τα χαράματα της 5^ης Ιανουαρίου 1945 οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ εγκατέλειπαν την Αθήνα. Μαζί τους ήταν και χιλιάδες Εαμίτες που φοβούνταν τα αντίποινα. Όμως στην έξοδο της ήττας οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ πήραν μαζί τους και 10.000-12.000 περίπου ομήρους, για να προφυλαχθούν—σύμφωνα με την εκδοχή της Αριστεράς—από τους πολυβολισμούς των βρετανικών αεροπλάνων...

Στις 3 και 4 Ιανουαρίου είχαν διεξαχθεί πολύνεκρες μάχες στην περιοχή του Μεταξουργείου και του Γκύζη, ενώ ο έλεγχος του Περιστερίου από τις Ελληνοβρετανικές δυνάμεις καθιστούσε αδύνατη την διαφυγή των δυνάμεων του ΕΛΑΣ από τα δυτικά.

Ο μόνος ανοικτός δρόμος για τους υποχωρούντες Ελασίτες ήταν από τον βορρά, αλλά και αυτός κινδύνευε να κλείσει, αφήνοντας εγκλωβισμένους στο κέντρο της Αθήνας, περίπου 8.000 Ελασίτες.

Ετσι η ΚΕ του ΕΛΑΣ πήρε την απόφαση άμεσης εκκένωσης των Αθηνών από τις δυνάμεις του.

Με αυτόν τον τρόπο, με την ήττα των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, τερματίστηκε μια περίοδος εμφύλιου σπαραγμού που ξεκίνησε την άνοιξη του 1943 στην Δ.Μακεδονία. Τα Δεκεμβριανά ήταν η φυσική κατάληξη μιας πορείας αίματος και μίσους.

Ηταν φανερό πως μετά την Απελευθέρωση θα έπρεπε να λυθεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο το ζήτημα της εξουσίας στην Ελλάδα. Και μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις για μια ειρηνική επίλυση αυτού του ζητήματος. Ετσι μίλησαν τα όπλα.

Στις 11 Ιανουαρίου υπογράφηκε η ανακωχή και ορίστηκαν οι περιοχές εντός των οποίων θα παρέμεναν, μέχρι της οριστικής συμφωνίας, οι ηττημένες δυνάμεις του ΕΛΑΣ.

Η οριστική ανακωχή υπογράφηκε στις 20 Ιανουαρίου, ενώ προς το τέλος του ίδιου μήνα διεξήχθη η κρίσιμη συνεδρίαση της ΚΕ του ΚΚΕ στα Τρίκαλα, όπου και ελήφθη η απόφαση—μετά από εισήγηση του Ιωαννίδη—για έναρξη διαπραγματεύσεων με την κυβέρνηση, καθώς «δεν ήταν μέσα στις δυνατότητες του ΕΛΑΣ να συνεχίσει τις πολεμικές επιχειρήσεις στην υπόλοιπη Ελλάδα εναντίον των βρετανικών δυνάμεων».

Βέβαια είχε προηγηθεί η «συμβουλή» του Δημητρώφ για κατάπαυση των εχθροπραξιών, μια συμβουλή που, για τα δεδομένα των κομμάτων της Τρίτης Διεθνούς, ήταν ντιρεκτίβα.

Στις 12 Φεβρουαρίου υπογράφηκε η συμφωνία της Βάρκιζας που αφετηριακά καταστρατηγήθηκε από το ΚΚΕ, καθώς αποκρύφτηκε ο πιο σύγχρονος οπλισμός του ΕΛΑΣ. Αμέσως μετά, με το κύμα αντεκδικήσεων και η άλλη πλευρά παραβίασε την συμφωνία.

Η Ελλάδα και στην δεκαετία του 1910 και του 1920 είχε γνωρίσει την ακραία πόλωση, που έλαβε τα χαρακτηριστικά του Εθνικού Διχασμού, καθώς η βασιλόφρων παράταξη και η βενιζελική εκπροσωπούσαν ισομερώς τον Ελληνικό λαό.

Σε καμιά όμως περίπτωση ο Εθνικός Διχασμός δεν μετατράπηκε σε εμφύλιο πόλεμο. Οι αντιμαχόμενες παρατάξεις δεν αμφισβητούσαν το κοινωνικό καθεστώς.

Οταν όμως η ιστορική συγκυρία το έφερε και οι κομμουνιστές το 1943 βρέθηκαν με όπλα - καθοδηγούμενοι από την επιθετική-επεκτατική ιδεολογία τους που αναγνώριζε ως αναγκαίο πολιτικό όπλο τον εμφύλιο πόλεμο - τότε, θέλησαν να κυριαρχήσουν εξοντώνοντας κάθε αντίθετη φωνή. Ηταν λογικό να προκληθεί η συσπείρωση ετερόκλιτων δυνάμεων που δεν ήθελαν η Ελλάδα να γίνει μια κομμουνιστική χώρα.

Αυτό το ζήτημα λύθηκε στους δρόμους της Αθήνας τον Δεκέμβριο του 1944. Ο επίλογος γράφτηκε τον Μάρτιο του 1945 όταν επέστρεψαν στην Αθήνα όλοι οι Ελασίτες που είχαν αποχωρήσει τα χαράματα της 5^ης Ιανουαρίου 1945, μαζί με αυτούς που είχαν εξορισθεί στην Αίγυπτο.

Απεναντίας από τους 10-12.000 ομήρους του ΕΛΑΣ οι 1200 περίπου δεν επέστρεψαν. Είτε εκτελέστηκαν καθ΄οδόν είτε υπέκυψαν στις κακουχίες του χειμώνα. Επίσης στην Μακεδονία από τους 1200 ομήρους της πορείας προς την Αρδέα χάθηκαν οι 600.

Συγχρόνως, σε όλη την Ελλάδα ανακαλύπτονταν ομαδικοί τάφοι από τα εγκλήματα της Πολιτοφυλακής και της ΟΠΛΑ, ξεσηκώνοντας έναν αντικομμουνιστικό άνεμο σε όλη την χώρα.

Την καταγραφή αυτών των φρικαλέων γεγονότων οι ιστορικοί της Αριστεράς—χωρίς ντροπή—την αποκαλούν «πτωματολογία» ή «πτωματομετρία».

Τα όσα έγιναν στην συνέχεια δεν αφορούσαν το ζήτημα της εξουσίας στην Ελλάδα. Αυτό λύθηκε στις 5 Ιανουαρίου του 1945 με την στρατιωτική, πολιτική και ηθική ήττα του ΚΚΕ.

Συνεπώς, αυτήν την ημέρα πριν από 75 χρόνια, η Αθήνα απελευθερώθηκε για δεύτερη φορά.