Από πατέρα κρητικής καταγωγής, ο Πίρι Ρέις γεννήθηκε στην Καλλίπολη, στη Θάλασσα του Μαρμαρά, η οποία έγινε διάσημη από την ομώνυμη μάχη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ήταν ανιψιός του Κεμάλ Ρέις ενός πειρατή, ο οποίος τον πήρε κοντά του και του δίδαξε τα μυστικά της τέχνης του από το 1487 ως το 1493. Ο βασικός τους στόχος στη Μεσόγειο, όπου έγινε και θρυλικό το όνομά τους, ήταν κάτι ανάμεσα στην πειρατεία και την υπεράσπιση των οθωμανικών συμφερόντων στις θάλασσες, ότι έκαναν όλοι εκείνη την εποχή δηλαδή, τα είπαμε...
Το 1495 ο Κεμάλ Ρέις έλαβε επίσημο φιρμάνι από τον σουλτάνο Βαγιαζίτ Β' να ακολουθήσει την τουρκική πολεμική αρμάδα με το βαθμό του ναυάρχου, κάτι που επίσης συνέβαινε συχνά με τους πειρατές της εποχής. Πήρε μαζί του και τον ανιψιό του, ο οποίος επίσης εντάχθηκε με τον ίδιο βαθμό. Με αυτόν τον τρόπο οι δυο πειρατές έγιναν ναύαρχοι. Τα μεγάλα πλεονεκτήματα που αποκόμισε η Οθωμανική Αυτοκρατορία από τη Συνθήκη της Βενετίας, οφείλονται κυρίως σε θείο και ανηψιό που πολέμησαν σκληρά τον ενετικό στόλο.
Ο θείος του σκοτώθηκε σε μια ναυμαχία, το 1502 και τότε ήταν που ο Πίρι Ρέις αποφάσισε να διευρύνει την καριέρα του. Έγινε και χαρτογράφος, ιδιότητα με την οποία έγινε ευρύτερα γνωστός.
Λάτρης της τελειότητας, το 1513 σχεδίασε τον περίφημο πορτολάνο, χρησιμοποιώντας ως πηγές παλαιότερους χάρτες οι οποίοι, σύμφωνα με τον ίδιο, προέρχονται από το Χριστόφορο Κολόμβο και άλλους, που χρονολογούνται στην εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι χάρτες που του αποδίδονται, πάντως, είναι διάσημοι για την ακρίβειά τους, σε σημείο που γύρω τους έχει δημιουργηθεί ένας ολόκληρος μύθος, που τους αποδίδει ακόμα και σε εξωγήινους.
Ο χάρτης του Πίρι Ρέις, όπως είναι γνωστός, έχει ορθογώνιο σχήμα με διαστάσεις περίπου 60x86 cm και περιλαμβάνει την Πορτογαλία, την Ισπανία, τη δυτική Αφρική, τον κεντρικό και νότιο Ατλαντικό, την Καραϊβική, το ανατολικό μισό της νότιας Αμερικής και στο κατώτατο τμήμα του τα χρακτηριστικά της Ανταρκτικής, χωρίς όμως τα στρώματα πάγου που την καλύπτουν, κάτι τουλάχιστον εντυπωσιακό.
Τον ανακάλυψε εντελώς τυχαία το Νοέμβριο του 1929 ο Καλίλ Εντέμ, διευθυντής του Εθνικού Μουσείου της Τουρκίας, ανάμεσα σε άλλα αρχεία. Η έρευνα έδειξε ότι σχεδιάστηκε το 1513, πάνω σε δέρμα γαζέλας, από τον ίδιο τον Πίρι Ρέις.
Το κοινό έμαθε για την ύπαρξη του χάρτη στις 27 Φεβρουαρίου 1932 σε μια έκδοση του Illustrated London News. Αυτό που λείπει από το χάρτη είναι το δυτικό μισό της νότιας Αμερικής, αλλά και η βόρεια Αμερική και το υπόλοιπο ανατολικό μισό του κόσμου. Κατά μια εκδοχή δεν χώραγαν, κατά μια άλλη χάθηκαν, οταν μέρος του χάρτη καταστράφηκε.
Όσοι είδαν το χάρτη έμειναν με το στόμα ανοιχτό. Ήταν πρακτικά αδύνατο να έχει σχεδιαστεί ένας χάρτης τέτοιας ακρίβειας την εποχή του Πίρι Ρέις.
Ο ίδιος ο Πίρι Ρέις εξηγεί σε μια από τις σημειώσεις του στο περιθώριο του χάρτη με ποιο τρόπο τον σχεδίασε.
«Είναι ο μοναδικός χάρτης στο είδος του που υπάρχει πλέον. Εγώ προσωπικά τον σχεδίασα και τον ετοίμασα. Για το σχεδιασμό του χρησιμοποίησα περίπου είκοσι παλιούς χάρτες και οκτώ Τζαφερίγιε (παγκόσμιους χάρτες, που σχεδιάστηκαν από εποχής Μεγάλου Αλεξάνδρου και περιείχαν τον τότε γνωστό κόσμο). Οι χάρτες των Δυτικών Ινδιών και οι νέοι χάρτες που σχεδιάστηκαν από τέσσερις Πορτογάλους και απεικονίζουν την Ινδική και την Κινεζική Θάλασσα απεικονίζονται εδώ γεωμετρικά. Μελέτησα επίσης το χάρτη που σχεδίασε ο Χριστόφορος Κολόμβος για τη Δύση. Συμπυκνώνοντας όλους αυτούς τους χάρτες σε έναν, ολοκλήρωσα τον παρόντα χάρτη. Ο χάρτης μου είναι τόσο σωστός και αξιόπιστος για τις επτά θάλασσες, όσο οι χάρτες που απεικονίζουν τις θάλασσες των χωρών μας».
Ο χάρτης, πάντως, έχει πολλά αξιοπερίεργα χαρακτηριστικά, όπως ας πούμε το γεγονός ότι οι λεπτομέρειές του προϋποθέτουν εναέρια παρατήρηση. Η ακρίβεια του χάρτη προϋποθέτει επίσης γνώσεις σφαιρικής τριγωνομετρίας και γνώση της μεθόδου της αζιμουθιακής προβολής των ίσων αποστάσεων, πράγματα που χρειάζονται σελίδες να εξηγηθούν και γενικώς ανακαλύψαμε πολύ πρόσφατα και πάντως κανείς δεν ήξερε τότε.
Οι σημειώσεις πάνω στο χάρτη εξηγούν ότι συντέθηκε από περίπου 20 χάρτες, πολλοί από τους οποίους εκλάπησαν από ισπανικά και πορτογαλικά σκάφη στη Μεσόγειο. Συμπληρώθηκε, επίσης, από αφηγήσεις συλληφθέντων Ισπανών και Πορτογάλων ναυτικών. Υπ' αυτό το πρίσμα και μετά από τις σύγχρονες έρευνες, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ο χάρτης του Πίρι Ρέις δεν είναι χάρτης που σχεδιάστηκε από κάποιο αρχαίο μυθικό πολιτισμό, ούτε από εξωγήινους, όπως έχει προταθεί από διάφορους, αλλά ένας καταπληκτικός χάρτης που συντέθηκε από μια ναυτική ιδιοφυΐα, με τη βοήθεια πολύ αρχαιότερης γνώσης.
Ο Πίρι Ρέις ήταν μια τέτοια ιδιοφυΐα σε κάθε επίπεδο. Αν σκεφτούμε, δε, το γεγονός ότι ο χάρτης δημιουργήθηκε από έναν ναυτικό που δε συμμετείχε ο ίδιος στην εποχή των εξερευνήσεων και ότι σχεδιάστηκε από δευτερογενείς πηγές, είναι ένα μοναδικό έργο, το οποίο εν μέρει χρησίμευσε και στις κινήσεις του τουρκικού στόλου, καθώς περιείχε σημαντικές λεπτομέρειες που προέρχονται από χάρτες εχθρικών χωρών.
Μετά την εμπειρία με τους χάρτες, ο Πίρι Ρέις επέστρεψε στη θάλασσα, το 1516 και έζησε πολύ ένδοξες στιγμές ως ναύαρχος του οθωμανικού στόλου.
Στα 80 του θέλησε να αποσυρθεί στην Αίγυπτο, αλλά η τύχη είχε άλλα σχέδια. Tο 1553 εκστράτευσε κατά των Πορτογάλων στα Στενά του Ορμούζ και λεηλάτησε τον τοπικό πληθυσμό επειδή βοήθησαν τους Πορτογάλους. Απέρριψε το αίτημα του Οθωμανού κυβερνήτη της Βασόρας για επίθεση κατά των Πορτογάλων, επικαλούμενος ότι ο στόλος του δεν επαρκούσε και χρειαζόταν συντήρηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου