Το ντοκουμέντο
Τα θραύσματα βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας και η χρονολόγηση έχει δείξει ότι το έγγραφο στο οποίο ανήκουν δημιουργήθηκε τον 11ο αιώνα μ.Χ . Τα θραύσματα είναι όλα δυσανάγνωστα άλλα περισσότερο άλλα λιγότερο και μόλις πριν από δύο έτη κατόρθωσαν κάποιοι ειδικοί να αποκαλύψουν το περιεχόμενο ορισμένων εξ αυτών. Οπως αποκαλύφθηκε το έγγραφο αποτελεί αντίγραφο ενός μεγάλου κειμένου που είχε γράψει ο Αθηναίος ιστορικός Δέξιππος που έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ. Ο Δέξιππος εκτός από ιστορικός ήταν πολιτευτής, στρατηγός και κληρονομικός ιερέας της Ελευσίνιας οικογένειας των Κηρύκων. Ο Δέξιππος έχαιρε μεγάλης εκτίμησης και χαρακτηριστικό είναι ότι ο Πατριάρχης Φώτιος μιλούσε με τα καλύτερα λόγια για αυτόν, χαρακτηρίζοντάς τον «δεύτερο Θουκυδίδη».Η αποκάλυψη
Τα πρώτα θραύσματα «αποκρυπτογραφήθηκαν» πριν από δύο χρόνια και σε αυτά γινόταν αναφορά στην προσπάθεια του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Δέκιου να αποκρούσει τις συνεχείς επιθέσεις των Γότθων. Οι Γότθοι ήταν ένα γερμανικό φύλο που τον 2ο μ.Χ αιώνα επιβλήθηκε στις παραδουνάβιες περιοχές και από τον επόμενο αιώνα ξεκίνησε επιθέσεις στις περιοχές του Βυζαντίου για να καταφέρουν τελικά να δημιουργήσουν ισχυρά κράτη στην Ιβηρική Χερσόνησο και την Ιταλία. Σύμφωνα με τον Δέξιππο ο Δέκιος έχασε αρκετές μάχες με τους Γότθους να κερδίζουν τελικά κάποια εδάφη της αυτοκρατορίας.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τεχνικές φασματικής απεικόνισης για να διαβάσουν το κείμενο γραμμένο στα ελληνικά στο παραπάνω θραύσμα, το οποίο περιγράφει τον λόγο του Μαριανού στην μάχη των Θερμοπυλών του 3ου αι. μΧ.
Διεθνής ομάδα ειδικών κατάφερε με υπερσύγχρονες τεχνικές να κάνει μεγέθυνση σε ένα από τα πιο δυσανάγνωστα θραύσματα και να αποκαλύψει τελικά το περιεχόμενο του. Οπως αναφέρει ο Δέξιππος κάποια στιγμή (που δεν προσδιορίζεται) τον 3ο αιώνα οι Γότθοι επιτέθηκαν στην Θεσσαλονίκη για να την καταλάβουν στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδίου τους για την παρουσία τους στην περιοχή. Ομως σύμφωνα με τον Δέξιππο οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης οχυρώθηκαν πολύ αποτελεσματικά και κατάφεραν να αποκρούσουν τις επιθέσεις.
Οι Γότθοι διαπιστώνοντας ότι δεν μπορούν να καταλάβουν την Θεσσαλονίκη άλλαξαν πλάνο και αποφάσισαν να επιτεθούν την Αθήνα πιστεύοντας ότι είναι μια ακμάζουσα πόλη γεμάτη θησαυρούς.
Σύμφωνα με τον Δέξιππο η κάθοδος των Γότθων προς την Αθήνα δημιούργησε μια κατάσταση ανάλογη με την κάθοδο των Περσών. Οι Έλληνες συγκέντρωσαν ένα στρατό με επικεφαλής ένα στρατηγό ονόματι Μαριανό ο οποίος εμψύχωσε τους στρατιώτες θυμίζοντας τους τις μάχες των προγόνων τους απέναντι στους Πέρσες και ειδικά την μάχη των Θερμοπυλών αφού στις Θερμοπύλες αποφασίστηκε να δοθεί η μάχη. Στο θραύσμα καταγράφεται ο λόγος που έβγαλε στο στράτευμα ο Μαριανός. Δυστυχώς όμως λείπουν κρίσιμα δεδομένα όπως η ημερομηνία της μάχης και κυρίως η έκβαση της.
Αυτά που γνωρίζουμε σήμερα..
ΠΕΡΙ ΔΕΞΙΠΠΟΥ
O
Πούμπλιος Ερρένιος Δέξιππος (περ. 210-273) ή απλά Δέξιππος ήταν Έλληνας
ιστορικός, πολιτευτής, στρατηγός και κληρονομκός ιερέας της Ελευσίνιας
οικογένειας των Κήρυκων. Κατείχε τους τίτλους «Άρχων Βασιλεύς» και
«Επώνυμος» στην Αθήνα.Όταν οι Έρουλοι εισέβαλαν την Ελλάδα και κατέλαβαν την Αθήνα το 269 μ.Χ.(;).....Ο Δέξιππος έδειξε μεγάλο σθένος και κατάφερε να ζωντανεύσει το πνεύμα του πατριωτισμού στους συμπολίτες του. Προς τιμήν του ανεγέρθη άγαλμα το οποίο υπάρχει ως σήμερα[ Inscriptiones Graecae, II.2 3669.] με επιγραφή που περιγράφει τις υπηρεσίες που προσέφερε, αλλά παραδόξως, όχι τα στρατιωτικά του κατορθώματα. Ο Πατριάρχης Φώτιος αναφέρει τρία ιστορικά έργα του Δέξιππου, εκ των οποίων σημαντικά κομμάτια σώζονται ακόμα:
«Τα Γεγονότα μετά τον Αλέξανδρο», πιθανώς επιτομή του έργου του Αρριανού
«Τα Σκυθικά», μια ιστορία των Ρωμαίων κατά των Γότθων του 3ου αιώνα
«Η Χρονική Ιστορία», δώδεκα βιβλία με την ιστορία χιλίων χρόνων ως τον Κλαύδιο Γοτθικό (270)
Το χρονικό του Δέξιππου συνεχίστηκε από τον Ευνάπιο, που ξεκινά την δική του εξιστόρηση κάνοντας κριτική στον προκάτοχό του. Το έργο αυτό είναι μάλλον η κεντρική πηγή της «Ιστορίας των Αυγούστων» για το διάστημα 238-270 αν και ο συγγραφέας του τελευταίου συχνά αποδίδει κομμάτια του στον Δέξιππο λανθασμένα, κάτι που κάνει την παραπάνω υπόθεση ασθενή[Paschoud, "L'Histoire Auguste et Dexippe".]. Ο Φώτιος μιλά με τα καλυτερα λογια για τον Δέξιππο, χαρακτηρίζοντάς τον «δεύτερο Θουκυδίδη».
Δέξιππος ο Αθηναίος : Ο άγνωστος στρατηγός που κατατρόπωσε τους Ερούλους το 267 μ.Χ.(;)
Η Αθήνα τον 3ο μ.Χ. αιώνα ήταν μια σκιά του παλιού ένδοξου εαυτού της. Τα τείχη που την προστάτευαν, καθώς και τα περίλαμπρα οικοδομήματα που κοσμούσαν την πόλη της Παλλάδας Αθηνάς ήταν σε οικτρή κατάσταση ή κείτονταν σε ερείπια. Οι άνδρες με τους μπρούτζινους θώρακες με τις μεγάλες αργολικές ασπίδες που την προστάτεψαν από τους Πέρσες και την έκαναν ηγέτιδα δύναμη του Ελληνικού κόσμου είχαν χαθεί προ πολλού. Οι περισσότεροι Έλληνες της περιόδου της ύστερης ρωμαιοκρατίας είχαν απολέσει την ικανότητα του μάχεσθαι.
Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες τους είχαν καταστήσει απόλεμους για να μην εξεγείρονται και μόνο ο ρωμαϊκός στρατός έφερε όπλα για την προστασία των πόλεων της αυτοκρατορίας. Διάφορα γερμανικά φύλλα κατέκλεισαν την Ευρώπη σε όλο το μήκος και το πλάτος της στην διάρκεια του 3ου και του 4ου μ.Χ. αιώνα, όπως Γότθοι (Βησιγότθοι και Οστρογότθοι), Βάνδαλοι, Ερούλοι και Αλαμανοί που λεηλατούσαν, έκαιγαν και κατέστρεφαν τα πάντα στο πέρασμά τους.
Οι Ερούλοι ερχόμενοι από τον βορρά δήωσαν όλη την ύπαιθρο χώρα της Ελλάδας. Το 267 μ.Χ. έφτασε η στιγμή που οι Ερούλοι αποβιβάστηκαν στον Πειραιά και κατευθύνθηκαν προς την Αθήνα, η οποία ήταν μια ανοχύρωτη πόλη έρμαιο στα χέρια των βαρβάρων. Οι Αθηναίοι δεν μπορούσαν να κάνουν και πολλά πράγματα. Οι βάρβαροι κατέστρεψαν λαμπρά οικοδομήματα που έστεκαν ακόμη όρθια μετά από τόσους αιώνες. Ναοί, βιβλιοθήκες και ό,τι άλλο έβρισκαν μπροστά τους μετατράπηκε σε σωρό από ερείπια.
Ανάμεσα στους Αθηναίους υπήρξε κάποιος που είχε την θέληση και γνώριζε πώς μπορούσε να αντισταθεί σε αυτήν την λαίλαπα. Ήταν ο Δέξιππος από τον δήμο του Έρμου, ήταν ο επώνυμος άρχοντας της Αθήνας εκείνη την περίοδο, καθώς και άρχων βασιλεύς. Με λίγα λόγια, ήταν ο διοικητής και ιερέας της Αθήνας. Ο Δέξιππος ήταν επίσης ένας άνθρωπος των γραμμάτων με κλίση στην μελέτη και συγγραφή της ιστορίας. Με τα δεδομένα της εποχής, ο Δεξιππος ήταν ο τελευταίος που θα περίμεναν να αντισταθεί στους βαρβάρους. Ευτυχώς όμως για αυτούς γνώριζε από ποιους εμπειροπόλεμους προγόνους καταγόταν και είχε εντρυφήσει στις τακτικές του πολέμου των Ελλήνων.
Οι Ερούλοι, αφού λεηλάτησαν την πόλη προχώρησαν πιο βόρεια για να συνεχίσουν ανενόχλητοι το καταστρεπτικό τους έργο. Ο Δέξιππος όμως, δεν θα τους άφηνε να φύγουν ανενόχλητοι. Έτσι συνάθροισε τους μαχητές που είχαν σωθεί και περίμενε να φανούν οι Ερούλοι.
Στην Κηφισιά, όπου τους περίμεναν σε ένα άλσος, έβγαλε λόγο στους στρατιώτες και τούς θύμισε ποιων ενδόξων προγόνων ήταν απόγονοι. Οι μέχρι τότε έντρομοι Αθηναίοι πολίτες μπροστά στην θέα των βαρβάρων, μετατράπηκαν σε λιοντάρια γεμάτοι θάρρος και αντοχή, έτοιμοι να προστατέψουν ό,τι είχε μείνει όρθιο.
Οι βάρβαροι δεν άργησαν να φανούν και ο Δέξιππος διέταξε επίθεση. Οι μαχητές του με ό,τι είχαν πρόχειρο επιτέθηκαν στους εχθρούς σαν να μην υπήρχε αύριο. Οι Ερούλοι αρχικά ξαφνιάστηκαν, μιας και δεν περίμεναν καμιά αντίσταση. Ξίφη, πελέκεις, δόρατα, ακόντια και βέλη γίνονταν ένα, το μίσος των Αθηναίων για τους εισβολείς έδινε μεγάλη δύναμη στα χέρια τους.
Ο Δέξιππος με το ξίφος του άνοιγε δρόμο ανάμεσά τους και οι Αθηναίοι μιμούμενοι τους προγόνους τους στα μηδικά έγραφαν νέες σελίδες δόξας, αποδεικνύοντας έτσι πως είχαν γραμμένη στα γονίδιά τους την γενναιότητα και την ανδρεία.
Οι Ερούλοι κατατροπώθηκαν κατά κράτος σε εκείνη την μάχη και οι Αθηναίοι τίμησαν με ανδριάντα με πεζή και έμμετρη επιγραφή τον Δέξιππο διασώζοντας με αυτόν τον τρόπο την πολεμική αρετή και το ήθος του ανδρός στην αιωνιότητα.
Ο Δέξιππος εκτός από στρατηγός των Αθηναίων ήταν και ιστορικός, γράφοντας πληθώρα ιστορικών έργων όπως «Τα μετ'Αλέξανδρον» δηλαδή την ιστορία μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου σε 4 βιβλία,«Χρονικά» σε 12 βιβλία που εξιστορούσε την ιστορία από τους μυθικούς χρόνους ως τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Κλαύδιο Β' τον Γοτθικό που γράφτηκε το 270 μ.Χ. και τα «Σκυθικά» όπου αφηγούνταν τις συγκρούσεις των Ρωμαίων εναντίον των Γότθων από το 238 μ.Χ. μέχρι το 270 μ.Χ. περίπου. Μικρά μόνο σπαράγματα διασώθηκαν από τα έργα του Δεξίππου. Στην συγγραφή των ιστορικών του έργων είχε σαν πρότυπο τον Θουκυδίδη. Διετέλεσε επίσης και αγωνοθέτης των Μεγάλων Παναθηναίων. Δεν γνωρίζουμε πότε γεννήθηκε ή πότε πέθανε, ούτε άλλα γεγονότα από την πολυκύμαντη ζωή του.
Βιβλιογραφία : Ιστορία της πόλεως Αθηνών κατά τους μέσους αιώνας - Τόμος Α΄
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου