VIII Μεραρχία: Η ιστορική νύχτα της 27ης Οκτωβρίου 1940

27/10/2022

Η VIII Μεραρχία Πεζικού στην Ήπειρο σήκωσε το βάρος της ιταλικής επίθεσης. Η τελευταία βραδιά στον τομέα της Μεραρχίας πριν τον πόλεμο.

Την τελευταία βδομάδα του Οκτωβρίου η VIII Μεραρχία ήταν πλήρως επιστρατευμένη με τους Ηπειρώτες να αποτελούν τα 4/5 την δύναμη της. Το βράδυ της 27ης προς 28η Οκτωβρίου οι προφυλακές της Μεραρχίας κατέγραψαν ασυνήθιστη κίνηση στον απέναντι ιταλικό τομέα. Το νέο μεταφέρθηκε αμέσως στη διοίκηση της Μεραρχίας τηλεφωνικά. Ο διοικητής της Μεραρχίας Υποστράτηγος Χαράλαμπος Κατσιμήτρος λαμβάνει τα αγωνιώδη τηλεφωνήματα των προφυλακών αλλά πριν ενημερώσει την Αθήνα περιμένει τον Συνταγματάρχη Παναγιώτη Μαυρογιάννη, διοικητή πυροβολικού της Μεραρχίας. Αυτός λίγο πριν τα μεσάνυχτα επιστρέφει στο διοικητήριο και τον ενημερώνει ότι η ιταλική επίθεση είναι θέμα λίγων ωρών.

Ο Κατσιμήτρος αμέσως ενημερώνει τον Αντισυνταγματάρχη Κορόζη του ΓΕΣ για τις εξελίξεις και την επικείμενη ιταλική επίθεση. Τον διαβεβαιώνει ότι:
«…..μπορεί να μην έχω το ανάστημα του στρατάρχου Πεταίν, όστις κατά το 1916 αμυνόμενως σθεναρώς στο Βερντέν είπε ότι δεν θα περάσουν οι Γερμανοί, αλλά δύναμαι να σας διαβεβαιώσω εν πλήρει πεποιθήσει ότι δεν θα περάσουν οι Ίταλοι από το Καλπάκι».
Αμέσως μετά ο Κατσιμήτρος θέτει σε συναγερμό τηλεφωνικά όλες τις μονάδες προκαλύψεως και τα παραμεθόρια φυλάκια διατάσσοντας επιφυλακή και ασθενή άμυνα μέχρι το βασικό σημείο αντίστασης. Είναι άξιο λόγου το γεγονός ότι εκείνο το βράδυ όλες οι τηλεφωνικές συνδέσεις, παρά τον φόρτο επικοινωνίας, δούλεψαν άψογα φαινόμενο πρωτοφανές για την Ελλάδα.

Πόλεμος!

Ο Κατσιμήτρος αποσύρθηκε για να κοιμηθεί στην κλίνη του στις 01.00 το πρωί, ο ύπνος του όμως έμελλε να είναι βραχύς. Λίγο μετά, στις 04.00 τα ξημερώματα, το τηλέφωνο του Κατσιμήτρου θα κροταλίσει. Από την άλλη άκρη του σύρματος θα ακουστεί η βραχνή φωνή του Κορόζη που μεταφέρει τις διαταγές του Παπάγου:
«…Πόλεμος! ο πρόεδρος της κυβερνήσεως Ιωάννης Μεταξάς απέρριψε ιταλικόν τελεσίγραφον….».

Αξιωματικοί και οπλίτες του Ανεξάρτητου Τάγματος Δελβινακίου κατά την προεπιστράτευση, Αύγουστος 1940.

Στις 05.30, μίση ώρα πριν λήξει το άνανδρο τελεσίγραφο, η νύχτα έγινε μέρα στους τομείς προκαλύψεως της VIIIης Μεραρχίας. Ένα φράγμα πυρός κατέκαψε τον ελληνικό τομέα, ενώ ακούγονταν οι ερπύστριες των ιταλικών τεθωρακισμένων της Μεραρχίας «Κενταύρων» που πλησίαζαν. Τα ιταλικά βομβαρδιστικά με τις χαμηλές πτήσεις τους και τους βομβαρδισμούς τους συμπλήρωναν την κόλαση πυρός και οι Έλληνες οπλίτες λαμβάνουν το βάπτισμα του πυρός μέσα σε ένα κολασμένο σκηνικό. Δεν σάστισαν όμως, αλλά συμπτύχθηκαν κανονικά, όπως προέβλεπε το σχέδιο που είχε εκπονήσει το επιτελείο της μεραρχίας, προς τις κύριες γραμμές της ελληνικής αντίστασης.
Οι γέφυρες του ποταμού Αωού ανατινάσσονται για να επιβραδύνουν την ιταλική προέλαση και ήδη καταγράφονται οι πρώτες ελληνικές επιτυχίες, όπως στο ύψωμα του Αηδονοχωρίου, όπου ο Ταγματάρχης Βερσής με έναν λόχο και μια πυροβολαρχία θα θερίσει τους προελαύνοντες Ιταλούς και θα καταστρέψει δύο τεθωρακισμένα.
Το Έπος του 1940 έχει ξεκινήσει….