Σκοπιμότητες, παραλογισμός ή πολιτική και ηθική αφασία;

Γράφει ο
Παναγιώτης Καραφωτιάς

Τα Κεφάλαια VI και VII του Χάρτη του ΟΗΕ, που αναφέρονται στο κυρίως αρμόδιο Όργανο του ΟΗΕ σε θέματα ειρήνης και ασφαλείας, το Συμβούλιο Ασφαλείας, είναι σαφή όσον αφορά την απειλή εναντίον της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας. Και πρέπει να διευκρινίσουμε ότι αναφέρονται σε «απειλή εναντίον της διεθνούς ειρήνης» και  όχι της παγκοσμίου ειρήνης, δηλαδή όταν η απειλή διασχίζει τα σύνορα μιας χώρας τότε αποτελεί απειλή εναντίον της διεθνούς ειρήνης. Επίσης, ο Χάρτης είναι σαφής όσον αφορά το ρόλο του Συμβουλίου Ασφαλείας, της Γενικής Συνέλευσης και του ΓΓ του Οργανισμού στον παραπάνω τομέα.
Το άρθρο 34 αναφέρει χαρακτηριστικά : «Το Συμβούλιο Ασφαλείας μπορεί να διερευνήσει οποιαδήποτε διένεξη, ή
οποιαδήποτε κατάσταση η οποία μπορεί να οδηγήσει σε προστριβή ή να προκαλέσει διένεξη, προκειμένου να καθορίσει κατά πόσον η συνέχιση της διένεξης ή κατάστασης είναι πιθανόν να απειλήσει τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας».
Στο ίδιο πνεύμα κινούνται και άλλα άρθρα στο Κεφάλαιο VI και VII.
Οσον αφορά στη Γενική Συνέλευση, το άρθρο 11, παρ.3 αναφέρει : «Η Γενική Συνέλευση μπορεί να επιστήσει την προσοχή του Συμβουλίου Ασφαλείας για καταστάσεις που ενδεχομένως να απειλήσουν τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια».
Οσον αφορά στο Γενικό Γραμματέα, το άρθρο 99 αναφέρει: « Ο Γενικός Γραμματέας μπορεί να επιστήσει την προσοχή του Συμβουλίου Ασφαλείας για οποιοδήποτε ζήτημα που κατά τη γνώμη του μπορεί να απειλήσει τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας».
Όμως, ακριβώς επειδή η διατύπωση των σχετικών προνοιών δεν ήταν τόσο εμφατική όσο δεοντολογικά χρειαζόταν σε συνάρτηση των στο μεταξύ διεθνών εξελίξεων, η Γενική Συνέλευση στις 5 Δεκεμβρίου 1988 υιοθέτησε τη σημαντική «Διακήρυξη για την Πρόληψη και Απομάκρυνση Διενέξεων και Καταστάσεων οι Οποίες Μπορούν να Απειλήσουν τη Διεθνή Ειρήνη και Ασφάλεια», η οποία αποτελεί ορόσημο στον καίριο αυτόν τομέα. Και τούτο γιατί προχώρησε ένα σημαντικό βήμα μπροστά, αντικαθιστώντας τον όρο «μπορεί» (may) με τον όρο «πρέπει» (should) όσον αφορά στον προληπτικό ρόλο του Συμβουλίου Ασφαλείας, της Γενικής Συνέλευσης και του Γενικού Γραμματέα. Συνεπώς, με απλά λόγια, λύνονται τα χέρια και των τριών παραπάνω Οργάνων του ΟΗΕ προκειμένου να προλάβουν ή/και αποτρέψουν απειλή ή χρήση βίας εναντίον της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας και δεν είναι δέσμια του «μπορούν» (may), αλλά έχουν τη δέσμευση του «πρέπει» (should). Βέβαια, ρεαλιστικά, είναι θέμα πολιτικής βούλησης η οποία, όμως, πολλές φορές εξαρτάται από συγκρουόμενα συμφέροντα, σκοπιμότητες κ.λπ. των Κρατών-Μελών, ιδιαίτερα των ισχυρών, των Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας που διαθέτουν και το σκανδαλώδες δικαίωμα της Αρνησικυρίας, του περιβόητου Βέτο και επιλέγουν και τους ΓΓ. Οσον αφορά, ειδικότερα, στο ΓΓ, ο ρόλος του είναι και συνάρτηση της προσωπικότητας του. Είναι γνωστή η ανεπανάληπτη περίπτωση του αείμνηστου ΓΓ Dag Hammarskjold, ο οποίος, πιστός Θεματοφύλακας του Χάρτη, αντιτάχθηκε στην ψυχροπολεμική πολιτική των Υπερδυνάμεων, αλλά βρήκε τραγικό θάνατο σε αεροπορικό «δυστύχημα».         
Όμως, πέραν από το Χάρτη κ.λπ. του ΟΗΕ, το Σύνταγμα της ΕΕ, (ΚΕΠΠΑ- άρθρα 1-40) προβλέπει ενέργειες αμοιβαίας πολιτικής αλληλεγγύης σε περίπτωση απειλής κ.λπ. Επίσης, το άρθρο 1 του Καταστατικού Χάρτη του ΝΑΤΟ που αναφέρει ότι : «Τα Μέλη αναλαμβάνουν την υποχρέωση, όπως προβλέπεται από το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, να διευθετούν κάθε διεθνή διένεξη στην οποίαν μπορεί να εμπλέκονται με ειρηνικά μέσα με τέτοιο τρόπο ώστε η διεθνής ειρήνη και ασφάλεια και δικαιοσύνη να μην  κινδυνεύουν, και να απέχουν στις διεθνείς τους σχέσεις από την απειλή ή χρήση βίας με όποιο τρόπο ασυμβίβαστο με τους σκοπούς των Ηνωμένων Εθνών». Είναι δε γνωστό ότι και η ΕΕ και το ΝΑΤΟ δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του Κεφαλαίου  VIII (άρθρα 52, 53) με την προϋπόθεση οι δραστηριότητές τους να είναι σύμφωνες με το Χάρτη του ΟΗΕ.
Και μετά τις παραπάνω επισημάνσεις, το εύλογο και καίριο ερώτημα είναι: Οι σχεδόν καθημερινές παραβιάσεις του ελληνικού εθνικού εναέριου και θαλάσσιου χώρου από τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη και πλοία, οι τουρκικές προκλητικές επιθετικές ενέργειες όπως στην περιοχή των Ιμίων ή του εμβολισμού ελληνικού λιμενικού πλοιαρίου από τουρκική ακταιωρό, οι προκλητικές ενέργειες σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας,  της παρεμπόδισης ερευνών στην κυπριακή   ΑΟΖ, πέραν των αμφισβητήσεων Διεθνών Συνθηκών και του Διεθνούς Δικαίου, καθώς και των προφορικών απειλών εναντίον εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, δεν αποτελούν απειλή εναντίον της διεθνούς ειρήνης παραβιάζοντας το Χάρτη του ΟΗΕ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ καθώς και το Διεθνές Δίκαιο; Αραγε, τι άλλο χειρότερο πρέπει να συμβεί, ενδεχομένως πολεμικές συγκρούσεις με εκατόμβες θυμάτων, όπως συμβαίνει στην τραγική Συρία, ώστε τότε να χαρακτηρισθούν ως απειλή εναντίον της διεθνούς ειρήνης;  Τι, λοιπόν, χρειάζονται  τα διεθνή αρμόδια ΄Οργανα ώστε να πράξουν το καθήκον τους και να προλάβουν την επιδείνωση της κατάστασης και να προασπίσουν την ειρήνη; Μήπως, όπως αποτυπώνεται στη σκέψη απλών ανθρώπων, υπάρχουν σκοπιμότητες που εξυπηρετούν ειδικά συμφέροντα κάποιων, π.χ. «διαίρει και βασίλευε», κερδοσκοπίας  από εμπορία όπλων και άλλων ανθρωποκτόνων «αγαθών», ενεργειακών πόρων, αφαίμαξης εγκεφάλων κ.λπ., ή κάποιοι πάσχουν από παράκρουση ή πολιτική και ηθική αφασία; Εξυπακούεται, βέβαια, ότι και οι εθνικά αρμόδιοι πράττουν το καθήκον τους και πάντα με το πνεύμα του ΟΗΕ για το οποίο θυσιάστηκαν δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι και εξακολουθούν.