Αυτοί που είδαν το Ράσο να πολεμά.

«Πλησίον εις τον ιερέα ….»

Ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ένας εκ των Ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας στα Απομνημονεύματα για την Φιλική Εταιρεία γράφει: «Πρώτοι εσήκωσαν εις τα όπλα και ενεθάρρυναν τον λαόν όλοι σχεδόν εκ του ιερατικού τάγματος, άνευ των οποίων, ποτέ ο λαός δεν ήθελε κινηθή, ή ηδύνατο να ευδοκίμηση».

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στη Διήγηση συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836 τονίζει τη συστράτευση όλων των κοινωνικών τάξεων στον Αγώνα, συμπεριλαμβανομένων των κληρικών: «Πλησίον εις τον ιερέα ήτον ο λαϊκός, καθήμενοι εις ένα σκαμνί, πατριάρχης και τζοπάνης, ναύτης και γραμματισμένος, ιατροί και άρρωστοι, κλεφτοκαπιτανέοι, προεστοί και έμποροι... έπεσε εις τα τέσσερα δάκτυλα ως μια βροχή, καταποντισμός, η επιθυμία της ελευθερίας μας...».

Ο Χρηστός Βυζάντιος στο έργο του Ιστορία των κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν Εκστρατειών και Μαχών ων συμμετέσχεν ο τακτικός Στρατός από το 1821 μέχρι το 1833 αναφέρεται στο βαρύ τίμημα που πλήρωσε ο κλήρος κατά την Επανάσταση τόσο με τις αιματηρές θυσίες των ιερωμένων στον βωμό της ελευθερίας του Γένους, όσο και με τις λεηλασίες και τους βανδαλισμούς που υπέστησαν οι ναοί από την εκδικητική μανία των Οθωμανών: «Η από της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως και εντεύθεν ιστορία απαριθμεί μυρία όσα θύματα πατριαρχών, αρχιερέων και ιερέων, αρπαγάς ιερών ναών μεταποιουμένων εις τεμένη, δημεύσεις ολοκλήρων εκκλησιαστικών κτημάτων και άπειρων αρπαγών και λεηλασιών».

(Πηγή: Απόσπασμα από κείμενο της Σοφίας Καρύμπαλη-Κυριαζή, με τίτλο, «Η συμβολή των μοναχών και των κληρικών στην εδραίωση της Επαναστάσεως του 1821 και η συμμετοχή τους στις πολεμικές επιχειρήσεις».)