Μάχη του Ευρυμέδοντα, η μεγαλύτερη νίκη της Δηλιακής Συμμαχίας

 

του Βασίλη Σαϊσανά, Ιστορικού

Η μάχη του Ευρυμέδοντα που έλαβε χώρα είτε το 469 είτε το 466 αποτέλεσε μία από τις αποφασιστικότερες μάχες που διεξήγαγε η Δηλιακή Συμμαχία στο πλαίσιο των επιθετικών πολέμων εναντίον των Περσών. Μετά τους αμυντικούς πολέμους και την οριστική απόκρουση των Περσών σε Πλαταιές και Μυκάλη, οι Έλληνες πέρασαν στην αντεπίθεση. Οι γεωπολιτικές συγκυρίες μετά την ήττα των Περσών ήταν ευνοϊκές για την εδραίωση της ελληνικής κυριαρχίας σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο. Η Αθήνα, δημοκρατική και ναυτική δύναμη, εκμεταλλεύτηκε τις νέες προοπτικές που ανοίγονταν σε γεωπολιτικό και στρατηγικό επίπεδο, ειδικά μετά την απόφαση της Σπάρτης να αποσυρθεί από τον επιθετικό πόλεμο εναντίον των Περσών, ύστερα από την κατάληψη του Βυζαντίου το 478.

Το 478 ιδρύεται η Δηλιακή Συμμαχία, μία στρατιωτική σύμπραξη

για την προστασία των Ελλήνων του Αιγαίου και της Μικράς Ασίας από την Περσική απειλή με σκοπό όπως γράφει και ο Θουκυδίδης: ΄΄η ερήμωσις της χώρας του Βασιλέως εις αντεκδίκησιν των όσων έπαθαν από αυτόν΄΄ . Επικεφαλής της συμμαχίας τέθηκε η Αθήνα. Η συμμαχία της Δήλου διεξήγαγε με επιτυχία πολέμους εναντίον των Περσών εκδιώκοντας τους από τον ευρωπαϊκό χώρο, εξασφαλίζοντας τον ελληνικό έλεγχο του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.

Ο Ξέρξης σε μία προσπάθεια να αναχαιτίσει την ελληνική εξάπλωση συγκέντρωσε ισχυρές χερσαίες και ναυτικές δυνάμεις στην πόλη Άσπενδο στο νότιο τμήμα της Μικράς Ασίας, ώστε να ανακτήσει τον έλεγχο των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας. Ο Πέρσης Βασιλιάς είχε στόχο να κινηθεί κατά μήκος της νότιας ακτής της Μικράς Ασίας, κατακτώντας κάθε πόλη, την οποία ο περσικός στόλος θα χρησιμοποιούσε ως ναυτική βάση επιχειρώντας εναντίον των πόλεων της Ιωνίας αλλά και για τον έλεγχο της θαλάσσιας ζώνης του Αιγαίου και της ανατολικής μεσογείου.

Στην πολιτική και στρατιωτική ζωή της Αθήνας εκείνη την εποχή κυριαρχούσε ο υιός του Μιλτιάδη, Κίμων. Χαρισματικός, πολιτικά και στρατιωτικά, ο Κίμων, ήταν ο φυσικός αρχηγός της Δηλιακής Συμμαχίας στις νικηφόρες μέχρι τότε πορείες της.

Όταν έγιναν γνωστές οι στρατιωτικές προπαρασκευές των Περσών με τη συγκέντρωση ισχυρών δυνάμεων, ο Κίμων εκστράτευσε με 200 τριήρεις στην πόλη Φασηλίδα της Παμφυλίας που είχε στρατηγική σημασία για την εξέλιξη των επιχειρήσεων. Με την κατάληψη της παραλιακής πόλης Φασηλίδα, η οποία εντάχθηκε και στην Δηλιακή συμμαχία, ο Κίμων πέτυχε να ανατρέψει τα σχέδια του Ξέρξη, στερώντας του μία ναυτική βάση που σκόπευε να κατακτήσει για την διεκπεραίωση της εκστρατεία του. Οι πρωτοβουλίες πλέον πέρασαν στους Έλληνες και τον Κίμωνα.

Ο Κίμων αποφάσισε να κινηθεί γρήγορα και να επιτεθεί προληπτικά στον περσικό στόλο στον ποταμό Ευρυμέδοντα της Παμφυλίας. Η ναυμαχία έγινε κοντά στο στόμιο του ποταμού, όπου ήταν αγκυροβολημένος ο περσικός στόλος, με τους Έλληνες να επικρατούν εύκολα. Μετά την ήττα ο περσικός στόλος κατευθύνθηκε στην στεριά με τους ναύτες να υποχωρούν στα καταφύγια τους. Ο Κίμων, μετά την εξουδετέρωση του αντίπαλου στόλου πραγματοποίησε απόβαση και διέλυσε τον περσικό στρατό. Οι Έλληνες, μετά την περίφημη νίκη έπιασαν πολλούς αιχμαλώτους και κατέστρεψαν τις 200 περσικές τριήρεις.

Η νίκη στον Ευρυμέδοντα ποταμό ήταν μεγάλη για τους Έλληνες και την Δηλιακή Συμμαχία. Η διπλή αυτή νίκη σε ναυμαχία και πεζομαχία ισχυροποίησε και σφράγισε την Ελληνική κυριαρχία στην μικρά Ασία και την Ανατολική Μεσόγειο κάμπτοντας το ηθικό των Περσών που δεν τόλμησαν να αμφισβητήσουν τους Έλληνες τουλάχιστον μέχρι το 451 π.Χ.