Η ανακάλυψη ναυαγίου στο Νείλο αποδεικνύει ότι ο Ηρόδοτος έχει δίκιο - μετά από 2.469 χρόνια

Τον πέμπτο αιώνα π.Χ., ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος επισκέφτηκε την Αίγυπτο και έγραψε για ασυνήθιστα ποταμόπλοια στον Νείλο. Είκοσι τρεις γραμμές της ιστορίας του, της πρώτης μεγάλης αφηγηματικής ιστορίας του αρχαίου κόσμου, είναι αφιερωμένες στην περίπλοκη περιγραφή της κατασκευής ενός «Mπάρις».

Για αιώνες, οι μελετητές διαφωνούσαν για την αφήγησή του επειδή δεν υπήρχαν αρχαιολογικά στοιχεία ότι τέτοια πλοία υπήρξαν ποτέ. Τώρα υπάρχει. Ένα «θαυμάσια διατηρημένο» ναυάγιο στα νερά γύρω από τη βυθισμένη λιμενική πόλη Θώνις-Ηρακλείου αποκάλυψε πόσο ακριβής ήταν ο ιστορικός.

«Μόλις ανακαλύψαμε αυτό το ναυάγιο καταλάβαμε ότι ο Ηρόδοτος είχε δίκιο», δήλωσε ο Δρ Ντάμιαν Ρόμπινσον, διευθυντής του κέντρου θαλάσσιας αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που δημοσιεύει τα ευρήματα της ανασκαφής. «Αυτό που περιέγραψε ο Ηρόδοτος ήταν αυτό που κοιτούσαμε».

Το 450 π.Χ. ο Ηρόδοτος έγινε μάρτυρας της κατασκευής ενός «Mπάρις». Σημείωσε πώς οι εργάτες «έκοψαν σανίδες μήκους δύο

πήχειων [περίπου 100 εκατοστά] και τις τακτοποίησαν σαν τούβλα». Και πρόσθεσε: «Στα δυνατά και μακριά τενόνια [κομμάτια ξύλου] εισάγουν σανίδες δύο πήχεις. Όταν έχουν φτιάξει το πλοίο τους με αυτόν τον τρόπο, τεντώνουν δοκάρια πάνω τους ... Διαπνέουν τις ραφές από μέσα με πάπυρο. Υπάρχει ένα πηδάλιο, που περνά μέσα από μια τρύπα στην καρίνα. Ο ιστός είναι από ακακία και τα πανιά από πάπυρο ... »

Ο Ρόμπινσον είπε ότι οι προηγούμενοι μελετητές «έκαναν κάποια λάθη» προσπαθώντας να ερμηνεύσουν το κείμενο χωρίς αρχαιολογικά στοιχεία. «Είναι ένα από αυτά τα αινιγματικά κομμάτια. Οι μελετητές έχουν υποστηρίξει ακριβώς τι σημαίνει για όσο καιρό σκεφτόμασταν τα σκάφη με αυτόν τον επιστημονικό τρόπο », είπε.

Αλλά η ανασκαφή αυτού που ονομάστηκε πλοίο 17 αποκάλυψε ένα τεράστιο κύτος σε σχήμα ημισελήνου και έναν τύπο κατασκευής που δεν είχε τεκμηριωθεί στο παρελθόν και περιλάμβανε χοντρές σανίδες συναρμολογημένες με κόγχους-όπως παρατήρησε ο Ηρόδοτος, περιγράφοντας ένα ελαφρώς μικρότερο σκάφος.

Αρχικά είχε μήκος έως 28 μέτρα, είναι ένα από τα πρώτα μεγάλης κλίμακας αρχαία αιγυπτιακά εμπορικά σκάφη που έχουν ανακαλυφθεί.

Ο Ρόμπινσον πρόσθεσε: «Ο Ηρόδοτος περιγράφει τα σκάφη με μακρές εσωτερικές πλευρές. Κανείς δεν ήξερε πραγματικά τι σήμαινε αυτό ... Αυτή η δομή δεν έχει ξαναγίνει αρχαιολογικά. Στη συνέχεια ανακαλύψαμε αυτή τη μορφή κατασκευής στο συγκεκριμένο σκάφος και είναι απολύτως αυτό που λέει ο Ηρόδοτος ».

Περίπου το 70% του πλοίου έχει σωθεί, καλά διατηρημένο στις ιλύες του Νείλου. Οι σανίδες ακακίας κρατήθηκαν μαζί με μακριές νευρώσεις-περίπου 2 μέτρα σε μήκος-και στερεώθηκαν με μανταλάκια, δημιουργώντας γραμμές «εσωτερικών νευρώσεων» μέσα στο κύτος. Οδηγήθηκε χρησιμοποιώντας ένα αξονικό πηδάλιο με δύο κυκλικά ανοίγματα για το κουπί του τιμονιού και ένα βήμα για έναν ιστό προς το κέντρο του σκάφους.

Ο Robinson είπε: «Όπου οι σανίδες ενώνονται μεταξύ τους για να σχηματίσουν το κύτος, συνήθως ενώνονται με γωνίες και αρθρώσεις που στερεώνουν τη μία σανίδα στην άλλη. Εδώ έχουμε μια εντελώς μοναδική μορφή κατασκευής, η οποία δεν φαίνεται πουθενά αλλού ».

Ο Αλέξανδρος Μπέλοφ, του οποίου το βιβλίο στο ναυάγιο, το πλοίο 17: Ένα «Mπάρις». από τη Θώνη-Ηράκλειο, υποδηλώνει ότι η ναυτική αρχιτεκτονική του ναυαγίου είναι τόσο κοντά στην περιγραφή του Ηροδότου, που θα μπορούσε να είχε γίνει στο ναυπηγείο που επισκέφτηκε. Λέξη προς λέξη η ανάλυση του κειμένου του καταδεικνύει ότι σχεδόν κάθε λεπτομέρεια αντιστοιχεί «ακριβώς στα στοιχεία».

Το πλοίο 17 είναι το 17ο από περισσότερα από 70 σκάφη που χρονολογούνται από τον 8ο έως τον 2ο αιώνα π.Χ., που ανακαλύφθηκαν από τον Franck Goddio και μια ομάδα - συμπεριλαμβανομένου του Belov - από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Υποβρύχιας Αρχαιολογίας κατά τη διάρκεια ανασκαφών στον κόλπο Aboukir.