Ναυμαχία της Ιτέας: Πώς το ατμόπλοιο “Καρτερία” θέρισε τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο

 17/09/2022

Σαν σήμερα, το 1827, έλαβε χώρα η ναυμαχία της Ιτέας ή Αγκάλης στον ομώνυμο κόλπο.

 Στις αρχές Σεπτεμβρίου 1827 είχε εισέλθε στον κόλπο της Αγκάλης ελληνική μοίρα τριών σκαφών, η οποία όμως δεν μπορούσε να πλήξει, μόνη, τα εχθρικά πλοία και τα παράκτια πυροβολεία που Τούρκοι και Αιγύπτιοι διέθεταν. Οι Τουρκοαιγύπτιοι διέθεταν 10 σκάφη – τα τρία μεταγωγικά – ενώ στην ακτή είχαν δημιουργήσει πυροβολοστάσια για να αποτρέψουν τυχόν ελληνική επίθεση.

Τότε διατάσσεται το πρώτο ελληνικό ατμοκίνητο πλοίο, το «Καρτερία» να πλεύσει στον Κορινθιακό κόλπο με στόχο την υποστήριξη των χερσαίων ελληνικών τμημάτων. Κυβερνήτης του σκάφους ήταν ο Βρετανός φιλέλληνας Frank Abney Hastings.

Ελληνική επίθεση

Οι Τουρκοαιγύπτιοι όταν είδαν τέσσερα μόνο ελληνικά πλοία δεν

πίστεψαν ότι οι αντίπαλοί τους θα ήταν τόσο τρελοί ώστε να τους επιτεθούν. Όμως το “Καρτερία” βασιζόμενο στην ισχύ πυρός του πλησίασε σε απόσταση 500 μ. από τα εχθρικά σκάφη και κατόπιν έριξε μια βολή για να εκτιμηθεί η απόσταση.

Οι Τουρκοαιγύπτιοι απάντησαν αμέσως με το σύνολο των πυροβόλων τους συγκεντρώνοντας τα πυρά τους στο «Καρτερία». Το ελληνικό πλοίο όμως απάντησε με βολιδοφόρες οβίδες θερίζοντας, κυριολεκτικά, τα πληρώματα των εχθρικών σκαφών και τους υπηρέτες των παράκτιων πυροβόλων.

Σύντομα στα εχθρικά πλοία εκτυλίχθηκαν σκηνές αλλοφροσύνης καθώς τα βλήματα του «Καρτερία» και των άλλων τριών ελληνικών σκαφών κομμάτιαζαν πλοία και άνδρες. Με την χρήση εκρηκτικών βλημάτων καταστράφηκαν τρία τουρκοαιγυπτιακά πλοία. Τα παράκτια πυροβολεία είχαν σιγήσει επίσης και όσοι υπηρέτες τους δεν κείτονταν κομματιασμένοι δίπλα στα πυροβόλα τους είχαν τραπεί σε φυγή.

Σε λίγο οι Έλληνες κυρίευσαν δύο εχθρικά πλοία και έκαψαν τα υπόλοιπα. Ήταν μια σημαντική νίκη για το ηθικό των Ελλήνων. Ο Ιμπραήμ όταν έμαθε τι είχε συμβεί ορκίστηκε να καταστρέψει το «Καρτερία». Αντί να συμβεί αυτό όμως, αντίθετα, η ναυμαχία ήταν ο καταλύτης που προκάλεσε την περιώνυμη ναυμαχία του Ναυαρίνου, μερικές ημέρες αργότερα, όπου ο στόλος του Αιγύπτιου δυνάστη αφανίστηκε.

Το ατμόπλοιο «Καρτερία»

Το «Καρτερία» ήταν το πρώτο ατμοκίνητο πολεμικό που έλαβε μέρος σε ναυμαχία παγκοσμίως. Ναυπηγήθηκε το 1825 στη Βρετανία βάσει οδηγιών του Άστιγξ ακριβώς για να ενισχύσει το ελληνικό επαναστατικό ναυτικό. Η ναυπήγησή του έγινε με χρήματα από το δάνειο που η Βρετανία έδωσε στη Ελλάδα, αλλά και με προσωπικούς πόρους του Άστιγξ.

Το σκάφος είχε εκτόπισμα 233 τόνων, τέσσερις ιστούς και διέθετε δύο μικρές ατμομηχανές που κινούσαν ισάριθμους τροχούς στα πλευρά του. Διέθετε μόλις 4 πυροβόλα και 4 καρονάδες (βραχύκαννα πυροβόλα που έβαλλαν βολιδοφόρα βλήματα), όλα βαριά, των 68 λιβρών.

Το σκάφος εντάχθηκε σε υπηρεσία το 1826 και σύντομα έγινε ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων. Μόνο το 1827 το σκάφος έβαλλε 18.000 βολές κατά των εχθρών, αριθμός που δείχνει το εύρος της δράσης του. Η ναυμαχία της Ιτέας ήταν η κορωνίδα της δράσης του.

Τεχνικά χαρακτηριστικά

Μέγιστη ταχύτητα: 7 κόμβοι. Επιπλέον είχε 4 ιστούς με ημιογική ιστιοφορία.
Μέγιστο μήκος : 25 πόδια.
Οπλισμός : 4 πυροβόλα των 68 λιβρών και 4 καρρονάδες RAIXNANS των 68 λιβρών.
Πλήρωμα : 17 αξιωματικοί, 22 υπαξιωματικοί, 22 πυροβολητές και 4 μάγειροι (βοηθητικό προσωπικό).